Met een bevolking die de komende eeuw waarschijnlijk doorgroeit tot 4 miljard, een uitdijende economische middenklasse en de opkomst van 21e-eeuwse Afrikaanse multinationals staan Afrikaanse landen en hun internationale partners voor nieuwe uitdagingen: hoe voorzie je exploderende steden van basisvoorzieningen, hoe leid je migratiestromen in acceptabele banen en hoe doorbreek je oude machtsverhoudingen? Waar dit traditioneel vragen voor nationale overheden en NGO's waren, treffen ze tegenwoordig ook multinationals en internationale instituten. Met de toenemende globalisering heeft de realiteit in Afrika direct effect op die in het Westen, en vice versa. Afrikaanse worminfecties blijken remedies te bieden voor 'Europese' welvaartsziektes, verschuivingen in de wereldeconomie leiden tot nieuwe handelsrelaties en het internet maakt dorpsbewoners tot wereldburgers.

Wie die ontwikkelingen duidt vanuit vertrouwde kaders komt bovendien vaak bedrogen uit: toegang tot nieuwe technologieën en oude, voorheen niet-erkende bronnen, maakt dat we de geschiedenis moeten herschrijven, en ons bewust moeten worden van misleidende vooronderstellingen die we decennia lang gekoesterd hebben. Stedelijke samenlevingen zijn bijvoorbeeld niet altijd comfortabeler dan nomadische, oorlogsgebieden van nu zijn de universiteitssteden van toen en Afrikaans-Europese relaties verliepen vaak veel minder onschuldig dan we nu graag geloven. Als Europa haar verbondenheid met het continent beter wil begrijpen, moet het eerst op zelfonderzoek.

Afrikaanse relaties

Met een geschiedenis die teruggaat tot 1947, is het Afrika-Studiecentrum Leiden (ASCL) een van de oudste Europese onderzoekscentra over Afrika, en heeft het langdurige, consistente banden met het continent opgebouwd. Waar oud-koloniale grootmachten als Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk in Afrika vaak met argusogen worden bekeken, kan met Nederlanders vaak een neutralere relatie worden opgebouwd. Juist nu er een brede roep is om het 'dekoloniseren' van de wetenschap, wordt het gewaardeerd dat het centrum al heel vroeg Afrikaniseerde. Zo koopt de bibliotheek al heel lang de helft van haar publicaties in Afrika en werkt het centrum structureel met Afrikaanse gastonderzoekers.

Hub voor interdisciplinair Afrika-onderzoek

Om te onderzoeken hoe nationale en internationale ontwikkelingen zich vertalen op lokaal niveau, heeft een divers gezelschap van Afrika-onderzoekers zich verenigd in de Leiden African Studies Assembly. Met meer dan 100 gepromoveerden uit disciplines als geschiedenis, archeologie, rechten, geografie, antropologie, politicologie, economie en geneeskunde vormt het een toonaangevende hub voor Europese Afrika Studies. Wie de vakgenoten van de Technische Universiteit in Delft en de Erasmus Universiteit in Rotterdam meetelt, komt zelfs tot de grootste groep Afrika-onderzoekers buiten het continent.
De nabijheid van de vele Afrika-gerelateerde musea in Leiden, uitgever Brill en organisaties als het Nederlands Instituut voor Marokko helpt hen hun kennis verder te verspreiden. Samenwerkingsverbanden met Afrikaanse partners moeten daarnaast ervoor zorgen dat de resultaten ook op het continent zelf terechtkomen.

African Studies Centre Leiden
Bibliotheek ASCL