Een moeilijk te stoppen ziekte

Een gezonde cel deelt zich alleen wanneer dat nodig is voor groei of herstel. Kankercellen daarentegen vermenigvuldigen zich veel vaker en zijn aan de natuurlijk controle op de celgroei ontsnapt. Veranderingen – ook wel mutaties genoemd – in het erfelijk materiaal liggen ten grondslag aan die ongeremde celdeling. Een kankercel ontstaat in stappen, door een opeenstapeling van mutaties in genen die betrokken zijn bij de celdeling. Het afweersysteem ruimt cellen met schadelijke mutaties meestal op, maar wanneer het de kankercellen niet herkent of er niet in slaagt ze te doden, kunnen zulke cellen uitgroeien tot een tumor.

Kwaliteit van leven

Steeds duidelijker wordt dat kanker een complexe ziekte is die zich bij iedere patiënt anders ontwikkelt. Door moleculair en genetisch onderzoek krijgen wetenschappers meer inzicht in hoe een tumor ontstaat en met deze kennis kunnen zij nieuwe medicijnen en behandelingen ontwikkelen.

Niet alleen tumoren verschillen onderling van elkaar, ook de kankerpatiënten zelf. De een is heel jong, de ander op gevorderde leeftijd. Dat vraagt om een persoonlijke aanpak om de kwaliteit van leven in iedere levensfase zo goed mogelijk te behouden.
Er wordt niet alleen gewerkt aan nieuwe therapieën, ook bestaande behandelingen worden continu verbeterd. Zo werken Leidse wetenschappers bijvoorbeeld aan het verder terugbrengen van bijwerkingen van chemotherapie en opereren chirurgen in het LUMC steeds vaker met behulp van fluorescerend licht waardoor de tumor beter zichtbaar wordt en nauwkeuriger verwijderd kan worden.

Precisiemedicijnen en stimulering immuunsysteem

De laatste jaren verschijnen er steeds meer medicijnen die zich richten op specifieke kenmerken van kankercellen. Zo zijn er medicijnen die heel gericht de moleculen remmen die voor ongecontroleerde celgroei verantwoordelijk zijn. In Leiden ontwikkelen onze wetenschappers nieuwe stoffen en testen deze om er kankermedicijnen van te maken. Daarnaast wordt er veel ingezet op immuuntherapie, waarbij het eigen afweersysteem gestimuleerd wordt zich krachtig tegen de kankercellen te keren. In Leiden is onder meer succes geboekt met de behandeling van voorstadia van gynaecologische tumoren met een nog experimentele vorm van immuuntherapie.

Meerdere strategieën

Wat het behandelen van kanker lastig maakt is dat een tumor vaak manieren vindt om aan de therapie te ontsnappen en door te groeien. Om de slimme tumorcellen toch de baas te kunnen worden, is het noodzakelijk om meerdere strategieën en combinatietherapieën te gebruiken en met verschillende soorten onderzoekers samen te werken aan een optimale behandeling. Hierdoor kunnen artsen de patiënten een betere behandeling met minder bijwerkingen bieden.

Het LUMC is de spil in het onderzoek naar kanker in Leiden. De medische specialisten werken samen met chemici en biologen van de Universiteit Leiden en andere onderzoekers in binnen- en buitenland. Uniek is de nabijheid van het Leiden Bio Science Park, waar innovatieve bedrijven, het Leiden Academic Centre for Drug Research (LACDR) , het Leiden Institute for Chemistry (LIC) en het Centre for Human Drug Research (CHDR) gevestigd zijn. Zij vormen een onmisbare schakel.

Ook over de grenzen van Leiden heen wordt er samengewerkt met verschillende disciplines. Bijvoorbeeld met de TU Delft en Erasmus Universiteit Rotterdam in het Particle Therapy Centre Holland PTC.

Onderzoeksgebied Cancer Pathogenesis and therapy, LUMC
LUMC Oncologie Centrum
Holland PTC