’Europa’ is uiterst actueel. Leidse Europa-experts treden regelmatig op in de media om de ontwikkelingen te duiden, of het gaat over de mogelijkheid om Griekenland uit de Eurozone te sluiten, over het terugsturen van bootjes met vluchtelingen naar Turkije, over het door de Unie en de lidstaten afgesloten Associatieverdrag met Oekraïne of over de 'Brexit'.

De interne markt en de euro

Een van de belangrijkste doelstellingen van het hele integratieproject is de realisatie van de interne markt. Die wordt gekenmerkt door de afschaffing van de binnengrenzen en het vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitalen. Aan het Europa Instituut van de Universiteit Leiden wordt onderzocht welke grenzen gesteld worden aan de interne markt en hoe de werking van de interne markt kan worden geoptimaliseerd. Relevante onderwerpen die onderzocht worden betreffen bijvoorbeeld de regulering van coffeeshops of van online gokaanbiedingen. Daarnaast dient ook worden toegezien op het behoud van werkbare mededinging. In dat verband krijgt het onderzoek naar mogelijke ongeoorloofde staatsteun, of dat nu aan banken of aan betaald voetbal organisaties is, de nodige aandacht.
De gemeenschappelijke munt is wellicht het meest tastbare bewijs van de Europese samenwerking. Die euro is de laatste jaren het zorgenkindje van de Unie geweest. Het Europa Instituut heeft de hele  schuldencrisis vanaf het begin van dichtbij gevolgd. Er wordt onderzoek gedaan naar de maatregelen die genomen worden om het economisch bestuur binnen de eurozone en de Unie te versterken en een herhaling van het Griekse drama te voorkomen. Dit onderzoek vindt plaats binnen het kader van het European Research Centre for Economic and Financial Governance (EUROCEFG), een interdisciplinair onderzoekscentrum dat door Stefaan Van den Bogaert, hoogleraar Europees recht, is opgericht in samenwerking met collega’s van de universiteiten van Leiden, Delft en Rotterdam.

Mensenrechten

De wetenschappelijke kijk op Europa beperkt zich niet alleen tot de Europese Unie (28 leden). Ook de Raad van Europa (47 leden, waaronder ook Rusland) krijgt aan de Universiteit Leiden nadrukkelijke aandacht. Daarbij is een belangrijke rol weggelegd voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens dat bij de Raad van Europa hoort en rechtspreekt op grond van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Burgers die stellen dat hun fundamentele rechten geschonden zijn, kunnen bij dit Hof een klacht indienen tegen een lidstaat. De rechtspraak van dit Hof is dus heel bepalend voor de bescherming van mensenrechten binnen Europa. Bovendien kent de Europese Unie sinds 2009 een eigen bindende grondrechtencatalogus. In dit EU Handvest van de Grondrechten zijn ook de sociale grondrechten van Europese burgers sterk verankerd. Mede daardoor is ook de EU inmiddels een prominente speler bij de bescherming van mensenrechten.
Onderzoek naar Europese mensenrechtenbescherming zorgt ervoor dat mensen zich sterker bewust worden van hun rechten. Welke bescherming moeten alle Europese landen bieden en in hoeverre is er ruimte voor het maken van eigen afwegingen op dit terrein? En hoe verhouden de EU en de Raad van Europa zich hierbij tot elkaar? Dergelijke vragen komen in het onderzoek aan de Universiteit Leiden aan bod.

Meer informatie:
Europa Instituut
Instituut voor Bestuurskunde
Jean Monnet Centre of Excellence
Faculteit der Rechtsgeleerdheid-Europa Instituut