Vanaf je geboorte is je brein de 'motor' achter je leervermogens en je gedrag. Diverse complexe processen in de hersenen bepalen onder meer hoe je informatie verwerkt en problemen oplost, hoe goed je je kunt concentreren, en hoe je je opstelt ten opzichte van anderen. Leervermogen en gedrag zijn op hun beurt weer enorm belangrijk voor de manier waarop kinderen en volwassenen zich ontwikkelen, en bepalend voor de plek die ze zich verwerven in de maatschappij.

Hoe meer we weten over hoe onze hersenen werken, hoe meer inzicht we hebben in leervermogens en gedrag. Die inzichten kunnen gebruikt worden om mensen vanaf jonge leeftijd te helpen in hun ontwikkeling.

Diverse invalshoeken

Wetenschappers onderzoeken leerprocessen van de mens vanuit de Sociale Wetenschappen. Ze doen dit voor alle levensfasen, maar het onderzoek is met name gericht op kinderen en jongvolwassenen. Het onderzoek vindt plaats vanuit een breed pallet aan invalshoeken. Zo is er veel aandacht voor de fysiologie van leren: hoe verwerken onze hersenen informatie? En hoe vertalen de processen in de hersenen zich in gedrag van kinderen en jongvolwassenen?

Maar niet alleen het lerende kind staat in de schijnwerpers; er is in het onderzoek ook volop aandacht voor degenen die hen lesstof moeten aanbieden, namelijk docenten en scholen. Hoe kunnen zij hun doelen het beste bereiken?

Het onderzoek naar de ontwikkeling van het lerende kinderbrein is ook van belang voor andere doeleinden: hoe meer een kind leert en zich ontwikkelt, hoe meer hij of zij in staat is om weloverwogen over zaken mee te beslissen, en hoe beter professionals hem of haar bij besluitvorming kunnen betrekken. De rechtspositie van kinderen zou meer moeten aansluiten op hun vermogens. Juristen bekijken onder andere in welke gevallen kinderen (mede)zeggenschap kunnen krijgen over medische beslissingen, en hoe kinderen het beste kunnen worden gehoord in beslissingen die hen raken.

Onderzoek thuis en in de klas

Het onderzoek van de Universiteit Leiden staat middenin de maatschappij. Niet alleen worden kinderen en volwassenen uitgenodigd om mee te doen aan onderzoek in de diverse laboratoria van de universiteit. Vaak zijn de onderzoekers ‘in het veld’ te vinden: bij mensen thuis, of in de klas. Met de inzichten die ze zo opdoen, bieden ze kinderen en volwassenen kansen om effectiever te leren en zich te ontwikkelen. Dat geeft hen een belangrijke basis voor een sterke positie in de maatschappij.

Faculteit der Sociale Wetenschappen
Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing (ICLON)
Faculteit der Rechtsgeleerdheid