Iedereen moet zich aan de wet houden. Wie dat niet doet, krijgt te maken met politie en justitie. Toepassing van het strafrecht, nationaal, Europees en wereldwijd, lijkt een kwestie van het volgen van de letter van de wet. Toch ligt dit vaak genuanceerder. Bij het Instituut voor Strafrecht & Criminologie werken strafrechtjuristen en criminologen met heel verschillende achtergronden en expertise.

Gehele strafketen

Veel juristen die verbonden zijn aan het instituut staan met hun voeten in de rechtspraktijk, bijvoorbeeld als rechter-plaatsvervanger. Zij weten wat er speelt in het veld. 

Die kennis en ervaring gebruiken ze bij hun onderzoek dat zich richt op de bestudering van de gehele strafketen: van strafbaarstelling tot waarheidsvinding tot de uiteindelijke bestraffing. Essentieel voor dat onderzoek is de samenwerking tussen juristen en sociale wetenschappers.

Wat is waarheid?

Wetenschappers van het Instituut voor Strafrecht & Criminologie bestuderen de betrouwbaarheid en rechtmatigheid in die zoektocht naar de waarheid. Waarheidsvinding is immers het fundament van het strafrecht. Maar wat is de waarheid? Focus van het onderzoek ligt op de wisselwerking tussen de rechter, het OM en deskundigen, bijvoorbeeld van het Nederlands Forensisch Instituut.

Na het achterhalen van de waarheid, worden de straffen bepaald. Deel van het onderzoek richt zich op de vraag waarom bepaald gedrag eigenlijk strafbaar is. Door bijvoorbeeld nieuwe wetgeving uit Europa of door internationale verdragen, is dit aan verandering onderhevig. Zo krijgt de bescherming van het slachtoffer vaak veel aandacht.  

Bestraffing

De laatste schakel in het strafrecht, en een van de vier onderzoekslijnen, is bestraffing. Het geloof in gevangenisstraf kent ups en downs. Steeds vaker wordt een dader onder toezicht gesteld om die persoon in de gemeenschap te laten resocialiseren. Binnen het Prison Project wordt gekeken naar de gevolgen van detentie op het verdere leven van gedetineerden en hun families. 

Onderzoek en onderwijs zijn bij het Instituut voor Strafrecht & Criminologie nauw verweven. Studenten leveren een bijdrage aan het onderzoek, bijvoorbeeld het Prison Project.

Aansluiten op maatschappelijke ontwikkelingen

Recente ontwikkelingen – zoals opkomende technologieën of maatschappelijke veranderingen – zijn aanknopingspunten voor nieuw onderzoek binnen het Instituut voor Strafrecht & Criminologie. Dat is bijvoorbeeld waarom een actueel thema als ‘crimmigratie’, de vervlechting van criminaliteit en migratiestromen, wordt bestudeerd. De beslissingen van de marechaussee in grensgebieden zijn onder meer onderwerp van onderzoek.