De filosofen van het Instituut voor Wijsbegeerte ontwikkelen nieuwe, verrijkende perspectieven en inzichten over zowel actuele thema’s als immigratie en klimaatverandering, als de meer fundamentele filosofische vraagstukken.

Het instituut heeft vanzelfsprekend aandacht voor de nalatenschap van filosofen als Spinoza en Descartes. Maar zijn onderzoekers willen graag de grenzen van de filosofietraditie van westelijk Europa doorbreken. Gedreven door een intellectuele nieuwsgierigheid naar andere ideeën doen ze daarom ook onderzoek naar filosofische tradities uit andere werelddelen.

Deze open blik komt terug binnen de vijf onderzoeksgroepen:

• theoretische filosofie
• praktische filosofie
• continentale filosofie
• comparatieve wijsbegeerte
• geschiedenis van de wijsbegeerte

Ook in het onderwijs komen deze gebieden heel uitvoerig terug.

Theoretisch en praktisch

De theoretisch filosofen houden zich onder meer bezig met de filosofie van kennis en alles wat met kennis te maken heeft. Hun onderzoeksonderwerpen halen ze uit de metafysica, wetenschapsfilosofie, epistemologie, taalfilosofie, logica en de filosofie van de geest.

Meer toegepast is de groep van de praktische filosofie. Daar kijken de Leidse wetenschappers kritisch naar politieke, sociale en culturele ontwikkelingen in onze maatschappij. Bij het immigratievraagstuk gaan ze bijvoorbeeld dieper in op vragen als: Hoe behandel je mensen op een eerlijke manier? Wat betekent het om burger van een land te zijn?

De groep continentale filosofie bestudeert onder andere het werk van Europese denkers uit de 19^de en 20^ste eeuw. Deze groep richt zich op het begrip van de menselijke ervaring en het ‘zijn’ in de wereld. Wat betekent het om mens te zijn met natuur en techniek om je heen?

Andere denktradities

De groep comparatieve wijsbegeerte is uniek in Nederland. De meeste Europese en Amerikaanse universiteiten benaderen filosofie vanuit een typisch Westers perspectief, gebaseerd op de oude Griekse traditie. De filosofen binnen de groep comparatieve wijsbegeerte kijken verder. Bijvoorbeeld naar denktradities van Azië, het Midden-Oosten en Afrika.

De groep rond de geschiedenis van de wijsbegeerte houdt zich juist wel bezig met de antieke en middeleeuwse Europese filosofie. Deze onderzoekers richten zich op het denken van Plato en Aristoteles en de latere uitwerking ervan. Ook binnen dit onderzoek speelt het Midden-Oosten een rol, gezien de sterke invloed van de Arabische filosofie op het middeleeuwse Europese denken.

Maatschappelijke impact

De Leidse filosofen laten zich zien. Zo geven ze regelmatig advies aan overheidsinstanties, bijvoorbeeld over vraagstukken rond Midden-Oosten-politiek en islam. Anderen geven trainingen aan Nederlandse politieke partijen, onder meer over politieke filosofie.

Samenwerkingscentra

Het Instituut voor Wijsbegeerte kent twee samenwerkingscentra: het Centre for Political Philosophy en het Centre for Intercultural Philosophy. Deze centra bieden door middel van lezingen en discussiefora een podium aan filosofen om vakgenoten te ontmoeten. Juist door dit soort ontmoetingen kunnen de wetenschappers van het Instituut voor Wijsbegeerte hun ideeën nog verder verrijken, zodat ze de open blik houden die bij filosofen past en waar dit instituut zo trots op is.