Door de opkomst van nieuwe methodes en technologieën, zoals verbeterde DNA-analyse en big data, is het archeologisch onderzoek de afgelopen decennia ingrijpend veranderd. De onderzoekers van het departement Archaeological Sciences van de Faculteit Archeologie gebruiken de nieuwe wetenschappelijke kennis om fundamentele vragen te beantwoorden over het gedrag van de mens en de relatie met zijn leefomgeving. 

Drie onderzoeksgroepen

De wetenschappers doen hun onderzoek binnen drie onderzoeksgroepen:

• Bioarchaeology
• Material Culture Studies
• Digital Archaeology

Bioarchaeology

De archeologen van de Bioarchaeology-groep kijken hoe de mens, planten en dieren in vroegere tijden een ecosysteem vormden waarin zich een samenleving kon ontwikkelen. Hoe zette de mens bijvoorbeeld dieren in? En wat kun je aan de hand van menselijke botten leren over ziektes in de oudheid?

De groep is trekker van een groot Europees onderzoeksproject naar het veranderende eetpatroon van de mens. Om erachter te komen wat onze voorouders aten, kijken de onderzoekers naar menselijke resten. Doel is om meer te weten te komen over dieet, leeftijd en mogelijke ziektes.

De Leidenaren werken voor hun onderzoek samen met andere facultaire onderzoeksgroepen, maar ook met partijen buiten hun faculteit zoals het LUMC, universiteiten, Naturalis en het Rijksmuseum van Oudheden.

Material Culture Studies

De Material Culture Studies-groep richt zich op de technologie achter archeologische artefacten. Hoe ontwikkelde de mens de capaciteit om te werken met deze objecten? Hoe werden verschillende materialen ingezet?

Een unieke tak binnen deze groep is de experimentele archeologie. Door het simuleren van omstandigheden proberen deze onderzoekers meer te weten te komen over ons verleden. Een voorbeeld is het neolithisch huis dat ze nabouwden in Flevoland met de technologieën en gereedschappen uit die tijd. Door dit huis te onderhouden en later af te branden, willen ze tot een beter begrip komen van hoe het er in de praktijk aan toe ging. 

Digital Archaeology

De Digital Archaeology-groep, ook wel bekend als computational archaeology, kijkt naar digitale ontwikkelingen en hoe deze onze manier van bestudering van het verleden verandert. Deze archeologen houden zich bezig met digitale data, en de digitale methodes en gereedschappen die nodig zijn om data te verzamelen, analyseren en managen. 

Daarvoor ontwikkelen ze hun eigen software. Bijvoorbeeld software waarmee documenten over archeologische opgravingen in Nederland kunnen worden doorzocht naar onontdekte archeologische sporen en patronen.

Citizen science

Een belangrijke studie binnen deze groep is het citizen science project Erfgoed Gezocht. Hierbij zoeken vrijwilligers vanachter hun eigen computer op een hogeresolutie-hoogtekaart naar archeologische sporen in het Nederlandse landschap. Naast nieuwe wetenschappelijke inzichten, levert deze samenwerking met het publiek veel enthousiasme op voor het archeologische vak.

Onderwijs

Dit enthousiasme is ook te vinden bij de archeologiestudenten die, net als de onderzoekers, regelmatig voor hun onderzoeksprojecten in de verschillende Leidse labs staan. Aan de hand van de uitgebreide reference collections van de faculteit van menselijke, botanische en dierlijke resten en voorwerpen bestuderen ze de sporen uit ons verleden.