Het Leiden University Centre for the Arts in Society (LUCAS) is wereldwijd een van de weinige onderzoeksinstituten waar wetenschappers op het gebied van literatuur, beeldende kunst, architectuur, design en mediastudies samenkomen om onderzoek te doen naar de culturele productie van de westerse wereld, van de klassieke oudheid tot nu.Eén overkoepelend onderzoeksthema staat daarbij centraal: de relatie tussen de kunsten en de maatschappij, met name in de domeinen politiek, religie, recht, wetenschap en technologie.

Brede impact

Het LUCAS-onderzoek heeft een brede impact, niet alleen door de aard van het onderzoek, maar ook door de vele samenwerkingsverbanden met partners binnen en buiten de universitaire wereld. Zo publiceren de Leidse onderzoekers populairwetenschappelijke blogs, dragen ze bij aan regionale en nationale media, geven ze publiekslezingen en participeren ze in onderwijsactiviteiten voor een breder publiek. Het onderzoek krijgt regelmatig nationale en internationale prijzen en subsidies.

De reikwijdte van het onderzoek in LUCAS loopt van de klassieke oudheid tot de moderne en contemporaine wereld. Het onderzoek is geclusterd per tijdsperiode. Binnen deze clusters wordt er door de onderzoekers samengewerkt aan het beter begrijpen van de relatie tussen culturele producten en hun maatschappelijke en historische context en effect. LUCAS kent drie clusters: Klassieke Oudheid (800 v. Chr. – 600 na Chr.), Middeleeuwen en Vroegmodern (600 – 1800) en Modern en hedendaags (1800 tot nu).

Klassieke Oudheid

De onderzoekers van het cluster Klassieke Oudheid analyseren en interpreteren de Grieks-Romeinse cultuur en de receptie ervan in latere perioden. De bestudeerde thema’s bestrijken een breed palet, van literatuur, kunst en architectuur, tot filosofische en religieuze ideeën en sociale, politieke, wetenschappelijke en juridische debatten.

Binnen dit cluster neemt het project ‘Anchoring innovation’, een samenwerkingsproject van zes Nederlandse universiteiten geleid door Ineke Sluiter, een centrale plaats in. Het onderzoek richt zich op de acceptatie van vernieuwing en innovatie, bekeken vanuit het oogpunt van de klassieke oudheid. Hoe ging men in die periode om met veranderingen en wat kunnen wij daar nu nog van leren? Dit unieke onderzoek trekt wereldwijd belangstelling van organisaties en bedrijven die bezig zijn met innovaties en transities.

Middeleeuwen en Vroegmodern

Het cluster Middeleeuwen en Vroegmodern richt zich op de vorming, betekenis, verspreiding en receptie van de middeleeuwse en vroegmoderne cultuur in Europa. Ook de medewerkers die dit cluster vormen, doen dat door te kijken naar de relatie tussen culturele objecten – literatuur, kunst en het boek – en de sociale, politieke, religieuze en intellectuele context waarin die fungeerden.

Veel aandacht kreeg het onderzoek van Nadine Akkerman naar vrouwelijke spionnen in de zeventiende eeuw. Vrouwen speelden een veel grotere rol in de spionagewereld van die tijd dan gedacht, zoals blijkt uit haar bij Oxford University Press gepubliceerde boek Invisible Agents (2018).

Modern en hedendaags

De onderzoekers van het cluster Modern en hedendaags bestuderen, samen met hun studenten, de interactie tussen de maatschappij, culturele objecten (kunst, literatuur, film, fotografie, games en digitale media) en culturele, politieke en esthetische praktijken en processen.

Een voorbeeld is het onderzoek van Sara Polak naar de beeldvorming van Amerikaanse presidenten op basis van onder meer cartoons, tweets en verkiezingsfilms. Wat destilleren wij uit de media om ons beeld van presidenten te reconstrueren? Hoe zetten presidenten zelf strategisch verschillende media in?