Wat het recht is, weten de meeste mensen wel. Maar wat het recht zou moeten zijn of waar het vandaan komt, is voer voor de onderzoekers van het Instituut voor Metajuridica. Centraal in hun benadering staan onderwerpen die een diepere, rechtsfilosofische kern raken. Wat is een staat? Waar liggen de grenzen voor de vrijheid van expressie? Waarom straffen we eigenlijk?

Intern en extern perspectief op recht

Binnen de metajuridica wordt het intern en extern perspectief van het recht met elkaar gecombineerd. Verschillende disciplines, en dus ook verschillende onderzoeksmethodes vanuit de rechtswetenschap, de sociologie en de filosofie, vinden hun weg. Deze diversiteit aan vakgebieden en wetenschappelijke methodes van onderzoek komt terug in de ideeën en opinies van de mensen verbonden aan het instituut.

De tolerantie voor verschillende opvattingen en benaderingen is kenmerkend. Veel wetenschappers van het instituut nemen actief deel aan het publieke debat als opiniemaker of columnist.

Reflectie op staat en samenleving

De onderzoeksonderwerpen van het Instituut voor Metajuridica raken de meest actuele vraagstukken in onze maatschappij, of het nu gaat om terrorisme-onderzoek, dat binnen de rechtsfilosofie wordt bestudeerd, of om sociale cohesie, de Europese Unie en de scheiding van kerk en staat. Reflectie op staat en samenleving is een van de primaire taken van de rechtsfilosoof. 

Functionering van rechtssystemen

Een van de oudste afdelingen binnen het instituut is het Van Vollenhoven Instituut voor Recht, Bestuur en Samenleving. Het instituut draagt bij aan kennis en begrip van het ontstaan en functioneren van rechtssystemen in met name Azië, Afrika en Europa en daarmee aan de Sustainable Development Goals (SDGs) van de Verenigde Naties. Ze werken nauw samen met wetenschappers uit de Faculteit der Geesteswetenschappen, waaronder het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV).

De groep Rechtsgeschiedenis kijkt hoe het recht in het verleden heeft gefunctioneerd en hoe het geldende recht tot stand is gekomen. Zijn onderzoekers bestuderen onder meer het Romeinse recht als grondslag van de huidige Europese rechtsstelsels. Het is vaak verrassend hoe actueel de geschiedenis van het recht is voor huidige rechtsvragen.

Recht en Digitale Technologie

eLaw, het Centrum voor Recht en Digitale Technologie, onderzoekt de rol van het recht in de informatiemaatschappij: hoe kan het recht bijdragen aan een goede werking van informatie- en communicatietechnologie, en het gebruik ervan door burgers, bedrijven en overheden? De wetenschappers willen in hun onderzoek en hun onderwijs een bijdrage leveren aan een wereldwijde duurzame informatiemaatschappij door nieuwe modellen en instrumenten voor regulering te ontwikkelen en de kennis daarover aan anderen over te dragen. Zo wordt de internetvrijheid onderzocht.

Unieke master

De master Encyclopedie en filosofie van het recht is de enige master in Nederland en België waar alle vakgebieden binnen de rechtsgeleerdheid aan bod komen. Het filosofisch perspectief is de verbindende factor.

Van terrorisme tot privacy

Overheidsinstanties leggen er regelmatig hun oor te luister, zoals het ministerie van Binnenlandse Zaken als het gaat over de open samenleving. Maar ook bijvoorbeeld hoger onderwijsinstellingen die willen weten hoe ze met de privacywetgeving om kunnen gaan.