Het motto van het Leidse Instituut voor Geschiedenis is: ‘Global Questions, Local Sources’. De onderzoekers proberen antwoorden te vinden op grote historische vragen op basis van lokale bronnen. Hedendaagse maatschappelijke vraagstukken kunnen niet begrepen en verklaard worden zonder historische analyse. De geschiedenis van de Leidse Geschiedenis zelf is rijk, met grote namen als die van Johan Huizinga.

Waarom hebben wij nu meer moeite met migratie dan in de Gouden Eeuw, toen 30 tot 60 procent van de Hollandse steden door migranten werd bevolkt? Waren de Nederlandse zeehelden dappere avonturiers of slavenhandelaren? Is de Nederlandse identiteit heel divers of duidelijk geworteld sinds Willem van Oranje? En is de populariteit van populistische leiders te verklaren door een nieuwe stijl van politiek leiderschap? Het zijn slechts enkele actuele vraagstukken die om historische kennis en inzicht vragen.

Global History

Het onderzoek plaatst de Nederlandse geschiedenis in het perspectief van globalisering en mondiale veranderingen. Het instituut heeft van oudsher een grote expertise op het gebied van Noordwest, Zuid- en Oost- Europa, Azië, Latijns-Amerika en Afrika. Zo wordt er gekeken naar koningen in verschillende delen van de wereld om het succes en de val van dynastieën te begrijpen. En stellen ze de vraag of de Nederlandse koloniale cultuur een product was van Haagse politiek of Aziatische netwerken.

Grote veranderingen en dagelijkse ervaringen

De onderzoekers richten zich dus op belangrijke processen, zoals migratie, kolonialisme, urbanisatie en identiteitsvorming. Ze toetsen breed gedeelde veronderstellingen: was er bij de ondergang van het Romeinse Rijk wel sprake van bevolkingsafname? Kloppen de verhalen over Willem van Oranje tijdens de 80-jarige Oorlog? En waren vrouwen altijd al minder crimineel dan mannen?

De onderzoekers willen daarnaast weten hoe mensen veranderingen beleefden. Zo stellen ze vragen over wat gewone Nederlands tijdens de Tweede Wereld Oorlog wisten van de Holocaust. Ze willen weten hoe de Tachtigjarige Oorlog werd herinnerd en in hoeverre slaven in Suriname vrije handelingsruimte hadden. Ook het recentere verleden komt aan bod. Leidse historici kijken samen met het Nederlands Instituut Marokko (NIMAR) naar ervaringen van Marokkaanse migranten in Nederland de afgelopen 50 jaar.

De onderzoekers willen daarnaast weten hoe mensen veranderingen beleefden. Zo stellen ze vragen over wat gewone Nederlands tijdens de Tweede Wereld Oorlog wisten van de Holocaust. Ze willen weten hoe de Tachtigjarige Oorlog werd herinnerd en in hoeverre slaven in Suriname vrije handelingsruimte hadden. Ook het recentere verleden komt aan bod. Leidse historici kijken samen met het Nederlands Instituut Marokko (NIMAR) naar ervaringen van Marokkaanse migranten in Nederland de afgelopen 50 jaar.

Maatschappelijke waarde

Het instituut werkt nauw samen met musea, onderwijs- en kennisinstellingen die gebruikmaken van onze resultaten. Ministeries vragen advies over hedendaagse problematiek rond migratie, het slavernijverleden en de koloniale rol van Nederland. De onderzoekers leveren met hun kennis en inzichten actief deel aan maatschappelijke debatten via allerlei media, zoals kranten, tijdschriften, radio, tv, Twitter, Facebook, YouTube, blogs en websites.

Succesvol

De aanpak van het instituut is succesvol. Dat is niet alleen te merken aan de subsidies zijn verworven. Ook aan de populariteit van de publicaties – zowel in vaktijdschriften als in populairwetenschappelijke boeken – is te zien dat het Leidse historisch onderzoek aansluit bij actuele vragen en lopende maatschappelijke debatten. En dat gebeurt niet alleen in Leiden, maar ook in Den Haag waar veel van de Leidse historici doceren in de succesvolle bacheloropleiding International Studies.