Week 1
Hoe werkt de wereld?

In dit inleidende college zetten we uiteen hoe de wetenschap probeert grip te krijgen op de ingewikkelde werkelijkheid die de wereldpolitiek is. ‘Internationale betrekkingen’ is een van de meest populaire academische studies, ook in Nederland. Helpen academische begrippen als machtspolitiek, realisme en geopolitiek ons om de wereld beter te begrijpen?

Week 2
Doen democratie en mensenrechten ertoe in de mondiale politiek?

Belangrijke opkomende mogendheden als Rusland, China en India hebben over het algemeen steeds minder op met liberale democratie en mensenrechten. Deze staten hechten vooral betekenis aan nationale soevereiniteit en ze zijn sterk afkerig van inmenging in hun binnenlandse aangelegenheden. Maar waarom heeft Nederland dan nog een ambassadeur voor de mensenrechten? Kortom, wat drijft de internationale politiek werkelijk: ideeën of macht?

Week 3
Waarom lukt het ons maar niet om oorlog uit te bannen?

Oorlog voeren is een vasthoudende, uiterst onaangename hobby van de menselijke soort. Na de Koude Oorlog leken vreedzamer tijden aangebroken. Die zijn voorbij. Er is veel hetzelfde gebleven maar ook veel veranderd in hoe we oorlog voeren. Wat moeten we verstaan onder hybride oorlogvoering, onder cyberoorlog en disinformatie.

Week 4
Is de Westerse dominantie in de wereldpolitiek definitief op haar retour?

Drie eeuwen lang heeft het Westen in vrijwel alle opzichten de wereld gedomineerd: politiek, economisch en ideologisch. Dit overwicht lijkt nu voorbij. Hoe is de dominantie van het Westen tot stand gekomen, en waaraan gaat ze nu ten onder? Wordt China opnieuw het ‘middelpunt’ van de wereld, zoals het eeuwen is geweest? Wat zijn de oorzaken en gevolgen van deze historische verschuiving op het wereldtoneel?

Week 5
Stelt Europa nog iets voor in de wereldpolitiek?

De Europese Unie presenteert zich vraag als een bijzonder, een ‘normatieve’ macht in de wereld. Is dit werkelijkheid of wensdenken? In dit college gaat het over de bijzondere rol en betekenis van de Europese Unie in de internationale politiek. Hoe voorkomt de EU dat Europa naar de marges van de wereldpolitiek wordt gedrongen?

Week 6
Wat bezielt Rusland?

Rusland is een relatief beperkte macht, wier economie en strijdkrachten de vergelijking met die van China of Amerika niet kunnen doorstaan. En toch oefent Rusland een grote invloed uit op de wereldpolitiek. Koe kan dat? Rusland keert zich van Europa af en richt zich op China: wat betekent dat voor ons, voor de veiligheid op ons continent. Wat drijft Rusland?

Week 7
Hoe ziet China de wereld?

Als Rusland onze belangrijkste tegenstander is, dan is China onze belangrijkste concurrent. Historisch kijken Chinese leiders heel anders naar de relaties tussen staten dan wij dat doen. Een wereld van soevereine nationale staten is een Westerse uitvinding; China ziet de wereld in hiërarchische termen, met China aan de top. Hoe ziet een wereld waarin China vooroploopt eruit? En voor nu: leidt de opmars van China onvermijdelijk tot conflicten met het Westen, Amerika voorop?

Week 8
Waarom blijft het Midden-Oosten het meest instabiele en het minst democratische deel van de wereld?

Natuurlijk, de voortdurende instabiliteit in het Midden-Oosten is in belangrijke mate het gevolg van het onvermogen (of de onwil) om de relaties tussen Israël en de Palestijnen op constructieve wijze vorm te geven. Maar de spanningen in de regio roepen veel meer, soms fundamentele vragen op. Heeft de voortdurende instabiliteit iets te maken met het gebrek aan democratie. En waarom lukt het niet om de regio te democratiseren? Heeft het met de Islam te maken, of met olie, of met de voortdurende Westerse bemoeienis? Alle belangrijke vraagstukken in de huidige wereldpolitiek komen samen in het Midden-Oosten.

Prof. dr. André Gerrits is historicus en hoogleraar International Studies and Politics aan de Universiteit Leiden. Voordien was hij hoogleraar Russische Politiek en Geschiedenis aan dezelfde universiteit en Jean Monnet hoogleraar Europese Studies aan de Universiteit van Amsterdam. Gerrits was ook verbonden aan Instituut Clingendael.

8 bijeenkomsten
25 februari
4, 11, 18, 25 maart
1, 8, 15 april
15.15-17.00 uur
Leiden, een collegezaal

Hoorcolleges met gelegenheid tot het stellen van vragen.

Thuis ca. 3 uur lezen per bijeenkomst.
Kennis van passief Engels is gewenst.

Teksten en literatuurlijst in digitale bestanden.
PDFs van de Powerpoints (in het Engels).