Dynastie: de wereld van de heerser 1300-1800
In de wereldgeschiedenis waren keizers en koningen de regel. Vrouwen waren altijd aanwezig rond de troon, maar zij droegen zelden de hoogste waardigheid. Heersers probeerden hun positie over te brengen op hun familieleden en vormden daarmee heersersfamilies: dynastieën.
In deze collegereeks vergelijken we dynastieën in Afrika, Azië en Europa. We gaan dieper in op vraagstukken die zich rond alle dynastieën voordeden, los van de schaal van rijken of de mate van ontwikkeling. Hoe verhield het heersersideaal zich tot de praktijk van machtsuitoefening? Een ding is duidelijk: de meeste personen van vlees en bloed konden de druk van hun verheven positie nauwelijks aan. In welke omstandigheden verwierven vrouwen de heersersrol, en waarom bleef dit uitzonderlijk? Troonopvolging kreeg op allerlei manieren gestalte, door verkiezing, circulatie én overerving. Ook binnen erfopvolging bestonden vele varianten. In de praktijk werden regels bovendien dikwijls geschonden. Wat valt op wanneer we paleizen en hofhoudingen over de hele wereld vergelijken? En tenslotte: hoe paste nu dit dynastieke machtscentrum in de samenleving? We ronden het college af met een sprong naar het heden en een bespiegeling over de Rise of the West: in hoeverre week Europa fundamenteel af van de andere regio’s? Tijdens het college kunnen we, voorzover dit past in de achtergrond van de docent, nader ingaan op voorbeelden en aspecten van dynastieke heerschappij die door de deelnemers worden aangedragen. Zo behoren colleges over het hof van Lodewijk XIV of over de vraag hoe nu het samenraapsel van bezittingen onder de Oostenrijkse Habsburgers kon functioneren tot de mogelijkheden.
College 1
Heersers: persoon en positie
- Waarom dit thema, waarom global,waarin wijkt deze opzet af van het model van ‘global history’?
- De goede heerser: een terugkerend aantal ideeën en praktijken? Regionale ‘typologieën’?
- Levenscycli: kleuters en grijsaards op de troon; de ‘sterke heerser’ als moment in de regering
Cursusboek tot p. 86 (inleiding en hoofdstuk 1)
College 2
Vrouwen op de troon
- Polygynie als regel. Achtergronden en effecten van harems
- Vrouwen in verschillende rollen: als ‘paramount ruler’, als echtgenote, als moeder-regentes, als maitresse/favoriete concubine
- Outer en inner court: mannelijke bestuurders en hun uitlatingen over de vrouw rond de heerser.
- Effecten van de Europese Sonderweg?
Cursusboek tot p. 127 (eerste deel hoofdstuk 2)
College 3
Opvolgingsregels en de praktijk
- ‘Succession to high office’ als algemeen probleem
- Gangbare definities van dynastie tegenover de variatie in verwantschaps- en opvolgingsstelsels.Matrilineair, patrilineair, gemengd
- ‘eligibles’: Koninklijke families, koninklijke clans
- ‘kingmakers’: aandeelhouders van het dynastieke stelsel?
- Heerser en opvolger
- Royal reserves: wat te doen met overtollige prinsen en hun nakomelingen?
Cursusboek tot p. 155 (laatste deel hoofdstuk 2)
College 4
Hof en Paleis
Zie de kopjes van het hoofdstuk
Cursusboek tot p. 226 (hoofdstuk 3)
College 5
Heersers en de samenleving
Zie de kopjes van het hoofdstuk
Cursusboek tot p. 285 (hoofdstuk 4)
College 6
Slotsom en de sprong naar het heden
- So what? Wat te doen met deze vergelijking?
- Rise of the West, Convergence, Divergence.
- Continuiteiten. Dynastie anno 2016?
- De lastige uitdaging van de wereldgeschiedenis.
Cursusboek tot einde (conclusie)
College 7 en 8
Voorbeelden van specifieke dynastieën
Bijvoorbeeld het hof van Lodewijk XIV en de Oostenrijkse Habsburgers en hun rijk.
Maar in overleg met de deelnemers kunnen dit ook andere voorbeelden worden.
Docent
Prof. dr. Jeroen Duindam is Wetenschappelijk Directeur en hoogleraar vroegmoderne geschiedenis bij het Instituut voor Geschiedenis.
Praktische informatie
8 dinsdagen
4, 11, 18, 25 februari
4, 11, 18, 25 maart
13.15-15.00 uur
Leiden, een collegezaal
Hoorcolleges met gelegenheid tot het stellen van vragen.
De docent gaat ervanuit dat de deelnemers het cursusboek lezen ter voorbereiding van de colleges. Bij de onderwerpen per college is aangegeven welke delen van het boek aan bod komen.
Cursusboek:
Jeroen Duindam, Dynasties. A Global History of Power 1300-1800, Cambridge 2016. ISBN 9781107060685
Gratis pdf online.
Als kortere inleiding kan dienen:
Jeroen Duindam, Dynasty. A Very Short Introduction, Oxford 2019. ISBN 9780192536747
Gratis pdf online.
Colleges € 329,- (incl. koffie/thee)
Aanmelden
U krijgt de mogelijkheid te betalen via Ideal, credit card of door middel van een factuur.
U ontvangt na verzending van een ingevuld formulier een bevestiging, zodat u kunt controleren of de aanmelding is verwerkt.
De mogelijkheden om aan te melden met korting of met een fanpas voor grootverbruikers/veelplegers vindt u op de pagina Aanmelden.