De pianosonates van Schubert

De ambivalentie van een dromer

Schubert associëren we allereerst met zijn liederen maar ook zijn instrumentale werk is zeer persoonlijk. In zijn pianomuziek klinkt altijd de lyrische melodie van het lied, op karakteristieke en geheimzinnige manier belicht door Schuberts bijzondere harmonieën. Met het veranderen van één enkele noot of akkoord kan hij een andere wereld oproepen’. Daardoor kan majeur zomaar mineur, of mineur zomaar majeur worden. De diepgang van Schuberts sonates is verbazend gezien de leeftijd waarop de componist de werken schiep. Opvallend is ook de extreme lengte van veel sonates. Niet voor niets stelde pianist Alfred Brendel de ‘architect' Beethoven tegenover de ‘slaapwandelaar’ Schubert, die zijn muzikale weg op de tast lijkt te vinden. Schuberts muziek klinkt volstrekt natuurlijk, een natuurlijkheid die Schubert eerder in het verlengde van Mozart plaatst dan van de door hem zo bewonderde Beethoven. In 1928, het honderdste sterfjaar van Schubert, moest Sergej Rachmaninoff in een interview nog toegeven dat hij niet van het bestaan van deze sonates wist. Nog lang daarna bleven de Schubertsonates - ten onrechte - in de schaduw staan van die van Beethoven en Mozart. In deze cursus wordt een aantal pianosonates van Schubert behandeld. We onderzoeken hun structuur en hun bijzondere wendingen en proberen op die manier een vinger te krijgen achter het unieke karakter van Schuberts sonates. Daarbij wordt Schuberts ontwikkeling duidelijk: begonnen als Weens classicist ontpopt hij steeds meer als volbloed romanticus. Het verhaal wordt met talrijke muziekvoorbeelden op de vleugel geïllustreerd, en tot slot voert Marcel Worms twee sonates in hun geheel uit.

Docent

Marcel Worms is klassiek pianist. Zijn discografie telt 27 solo- en vele kamermuziekalbums. Voor HOVO Leiden verzorgde hij eerder themadagen over Bachs Wohltemperierte Klavier, over diens Goldbergvariaties en over de pianosonates van Mozart en een cursus over de pianosonates van Beethoven