Logo Universiteit Leiden.

nl en

Mens in de machine (najaar 2022)

Eerlijke en creatieve AI

Op 8 september 2022 opent in Rijksmuseum Boerhaave de nieuwe tijdelijke tentoonstelling BrAInpower. De tentoonstelling gaat over artificial intelligence en laat zien waar AI goed in is, maar ook wat de zwakke kanten zijn. Hoe beïnvloedt AI ons leven nu al? En hoe plukken we daar de vruchten van? Ook de minder alledaagse toepassingen van AI komen aan bod, zoals het gebruik van AI in de geneeskunde, bij creatieve processen en bij de ontwikkeling van ‘slimme’ robots. Gastconservator Bas Haring is uw gids in deze tentoonstelling.

In samenwerking met Rijksmuseum Boerhaave heeft Studium Generale enkele wetenschappers uitgenodigd om te vertellen over hun onderzoek naar kunstmatige intelligentie. In al deze lezingen staat de relatie tussen de mens en kunstmatige intelligentie centraal.

In het nieuws lezen we veel over kunstmatige intelligentie die zelfstandig opereert, op wijzen die voor gewone mensen, maar ook voor wetenschappers, onnavolgbaar zijn. Gelukkig wordt er ook op allerlei manieren gewerkt aan het transparanter, toegankelijker en eerlijker maken van kunstmatige intelligentie. Denk aan het voorkomen van vooroordelen in toepassingen van kunstmatige intelligentie bij de overheid, of de ontwikkeling van een gemeenschappelijke, natuurlijke taal waarin mensen en AI met elkaar kunnen communiceren. Want mensen en AI communiceren niet alleen in programmeertaal, maar ook in creatieve uitingen. Zo leert AI meer over mensen, en leren mensen meer over AI. En hoe meer we écht kunnen samenwerken met AI, hoe meer grenzen we gezamenlijk kunnen verleggen: met robots in de ruimte leren we meer over andere hemellichamen, maar ook over onze eigen aarde.

Let op: de lezingen uit deze reeks vinden i.v.m. het Leiden European City of Science-jaar plaats op één maandagavond en vier vrijdagmiddagen. Drie lezingen vinden plaats in het Lipsiusgebouw, en twee in Rijksmuseum Boerhaave. Alle praktische informatie over de locaties, tijden en aanmeldformulieren vindt u hieronder.

Opnames

Monday 5 September: Artificial “Intelligence” versus Human Dignity: Issues of Fairness and Power in Algorithmic Decisions
Vrijdag 9 september: Wij, robots en link naar de zoomopname voor het laatste deel 
Vrijdag 16 september: Kunstmatige Intelligentie en creativiteit
Vrijdag 23 september: Een goed gesprek met kunstmatige intelligentie
Vrijdag 30 september: Lunar Zebro, de Nederlandse Maankever

The project of Artificial Intelligence bears the promise of providing a tool for overcoming certain limitations of human decision making and action. With the abundance of analyzable data available these days, so-called algorithmic decision-making tools are being developed to help humans solve complex problems in both the public, commercial and private domain. However, whether or what such systems actually achieve, largely depends on who gets to define the problem to be solved, what data are available to them (and what aspects of the problem can be datafied in the first place), and what criteria of success are used in the development or deployment of the system. At the same time, such systems fundamentally transform societal processes and positions of power. For example, social media algorithms have a global impact on what information reaches whom, without the accountability mechanisms that govern traditional media. In this lecture, Francien Dechesne and Lexo Zardiashvili will discuss their research into the fundamental impacts of algorithmic decision making on society and human dignity, and in particular discuss issues of bias, fairness and power.

Speakers

Dr. Francien Dechesne, assistant professor, at the Center for Law and Digital Technologies (eLaw), Leiden University, and Lexo Zardiashvili, researcher, teacher, and PhD candidate at eLaw, Leiden University.  

In zijn lezing behandelt Lode Lauwaert de drie centrale vragen uit zijn recente boek “Wij, robots. Een filosofische blik op technologie en artificiële intelligentie”. Is technologie neutraal? Beseffen we voldoende dat Big Tech weet wat onze seksuele oriëntatie, levensbeschouwelijke voorkeur en emoties zijn? En wordt de wereld sinds de digitale revolutie bestuurd door ingenieurs, of zijn hun uitvindingen slechts een product van de samenleving?

Spreker

Prof.dr. Lode Lauwaert, docent filosofie, Hoger Instituut voor Wijsbegeerte, KU Leuven

Sinds de opkomst van AI vraagt men zich af of computers ook creatief kunnen zijn, en steeds vaker zien we voorbeelden van zogenaamde “artificial creativity”. Computers componeren muziek, bedenken recepten, maken visuele kunstwerken en tappen zelfs moppen. Maar kunnen we creativiteit wel in een computerprogramma vatten? En hoe dan? Maarten Lamers bespreekt wat computers op dit vlak eigenlijk kunnen, en net zo belangrijk: wat niet. Aan de hand van klassieke en actuele voorbeelden van “creatieve” computers wordt duidelijk hoe deze systemen werken, en wat dit met AI te maken heeft. Zo wordt het eenvoudiger om te begrijpen wat er in de media over creatieve AI geschreven wordt, zonder technisch diepgaande kennis.

Deze lezing vindt plaats tijdens de Art & Science Week van het Leiden European City of Science programma.

Spreker

 Dr. Maarten Lamers, assistant professor, LIACS, Universiteit Leiden 

Surrealistisch beeld gemaakt door Google's Deep Dream algoritme

Wie wel eens een vraag stelt aan een stemassistent zoals Siri of Alexa, weet dat er nogal eens miscommunicatie kan ontstaan. Natuurlijk kan een stemassistent de vraag verkeerd opvangen als je bijvoorbeeld niet duidelijk articuleert, maar ook als de input een logische, foutloze zin is, kan de assistent je plotseling geen, of juist een heel ander antwoord geven dan je had verwacht. In deze lezing neemt Tom Kouwenhoven ons mee in zijn onderzoek naar het verbeteren van de communicatie tussen mensen en kunstmatige intelligentie. Door mensen en computers een gedeeld vocabulaire te laten ontwikkelen, bijvoorbeeld via het samen spelen van een spel, kunnen computers mensen beter leren begrijpen, en snappen mensen ook meer van computers.

Spreker

Tom Kouwenhoven MSc, promovendus bij het Creative Intelligence Lab, Universiteit Leiden

Op dit moment maken we een hele bijzondere stap mee in de evolutie. Eerst is er een diersoort ontstaan die ingenieurs heeft voortgebracht. Deze verandering van omstandigheden maakt dat er, zoals altijd gebeurt, weer een totaal nieuwe diersoort op aarde verschijnt. De Electroïden. Dieren met hersenen van Silicium en een lichaam van metaal en kunststof, die hun gedachten kunnen delen via radiosignalen. Onze huidige robots zijn er de voorouders van. Veel ervan zullen weer snel uitsterven en het blijft raden welke soorten over duizenden tot miljoenen jaren dominant zullen zijn, maar erover nadenken blijft interessant en ook heel nodig, want wij staan aan de wieg.

Je kunt verwachten dat de eerste Electroïden eenvoudige dieren zullen zijn, die autonoom kunnen overleven en samenleven met andere soorten, maar niet meer dan dat. Bijzonder is, dat de randvoorwaarden om te kunnen overleven wel flink verschillen van wat wij nu normaal vinden. Electroïden hebben geen atmosfeer nodig en kunnen zonlicht eten. Daarmee is het de eerste diersoort die zonder problemen op de maan, mars of nog veel exotischer plaatsen in ons zonnestelsel kan leven. En misschien zelfs daarbuiten.

Wij zullen dat allemaal niet meemaken, want dit soort Electroïden zijn in tijd misschien wel net zo ver van ons vandaan als de dinosauriërs. Maar een prille voorouder van de elektrisch insecten die autonoom op de maan rondscharrelt kunnen we wel meemaken, onderzoeken en aanraken. Dat is de Lunar Zebro, een kleine keverachtige robot, gebouwd om te overleven op de maan door een Nederlands team van studenten en bedrijven.  En als alles meezit, dan gaat de Lunar Zebro binnenkort de eerste Nederlandse vlag op de maan zetten, en daar een mooie foto van terugsturen.

Deze lezing vindt plaats tijdens de Space Week van het Leiden European City of Science programma.

Spreker

Dr.ir. Chris Verhoeven, universitair docent Elektronische Circuits en Architecturen en themaleider Zwermrobots bij het Robotica Instituut, TU Delft

Een grote maanrover, in een toekomstbeeld van NASA-activiteiten zoals kunstenaar Dennis Davidson zich voorstelde in 1986
Deze website maakt gebruik van cookies.  Meer informatie.