Dr. Rebecca Schaefer, Universitair Hoofddocent bij de sectie Gezondheids-, Medische en Neuropsychologie, Universiteit Leiden

Muziek wordt ook wel eens een 'gevoelstaal' genoemd, het kan bij mensen sterke gevoelens opwekken zonder dat daarvoor een woord gewisseld hoeft te worden. Dit kan een gevoel van plezier zijn, maar ook een emotie die door de muziek wordt uitgedrukt. Maar hoe leren we wat muziek betekent, en hoe verschilt dat per persoon? We weten dat de cultuur van de luisteraar er toe doet, en persoonlijke voorkeur, maar ook specifieke geluidskwaliteiten van de muziek, zoals instrumenten, of de harmonie van de compositie. In deze lezing zal worden ingegaan op de manier waarop we intuïtief informatie halen uit muzikale klanken en deze betekenis geven. 

Prof.dr. Andrea Evers, hoogleraar Gezondheidspsychologie en wetenschappelijk directeur van het Intituut Psychologie, Universiteit Leiden. Tevens is zij Medical Delta hoogleraar Healthy Society, Universiteit Leiden, TU Delft en Erasmus Universiteit Rotterdam.

“De intuïtieve geest is een heilig geschenk en de rationele geest is een trouwe dienaar. We hebben een samenleving gecreëerd die de dienaar eert en het geschenk is vergeten.”        
Albert Einstein

Door toenemende technologische mogelijkheden en complexiteit van maatschappelijke problemen (bijv. toenemende chronische ziekten in de zorg met complexe problemen), worden samenlevingen geconfronteerd met steeds meer problemen van hoge (sociale) complexiteit, onbeheersbaarheid en onvoorspelbaarheid. Om deze uitdagingen aan te gaan, worden concepten als intuïtie (d.w.z. het vermogen om kennis te verwerven zonder toevlucht te nemen tot bewust redeneren) steeds meer erkend. Intuïtie is als zodanig echter nog steeds onderbelicht in wetenschappelijk onderzoek. In dit verband is er een samenwerking opgezet tussen wetenschappers van de Universiteit Leiden, kunstenaars en Museum De Lakenhal (met o.m. Lonneke Gordijn van Studio Drift), om het concept van intuïtie voor wetenschap en kunst te verkennen. In deze lezing wordt nader ingegaan op deze samenwerking en wordt intuïtie ontrafeld aan de hand van (impliciete) positieve en negatieve verwachtingen op basis van onderzoek op het gebied van placebo-effecten.

Dr. Wouter Kalf, universitair docent Ethiek en politieke filosofie en onderwijsdirecteur van het Instituut Wijsbegeerte, Universiteit Leiden

Volgens de Amerikaanse filosoof Michael Huemer (1969) begint al onze kennis met een intuïtie. Een intuïtie is een directe intellectuele verschijning, niet een gevoel (al kan een gevoel wel onderdeel zijn van je intellectuele verschijning). Hoe weet je dat je nu deze tekst aan het lezen bent? Dat komt zo op je over. En waarom zou de wetenschapper denken dat er in haar experiment twee atomen op elkaar botsen? Omdat haar apparaat dat aangeeft en omdat zij de ervaring krijgt dat het apparaat dat aangeeft. Waarom denk je dat het eerste album van The Beatles zo goed is? Omdat dat zo op je overkomt. Dus waar we het ook over hebben—alledaagse uitspraken, wetenschap, esthetica—alles, letterlijk alles, begint met een intuïtie. Ik ga uitleggen waarom Huemers zogeheten ‘intuïtionisme’ filosofisch aannemelijk is en wat de (positieve) implicaties ervan zijn voor de kunst en voor de wetenschap.

Suzan Tunca, head ICK Academy, researcher dance, PhD candidate, Leiden University

In this lecture Suzan Tunca will performatively present insights of the intuitive body derived from documenting the choreographic language of Emio Greco and Pieter C. Scholten. This intuitive knowledge based on dance logic engages with thought provoking experiments in dialogue with other knowledge domains such as for example philosophy, psychology, art theory and religion. Emio Greco and Pieter C. Scholten are artistic directors of ICK Amsterdam / Space for Dance Art.