Het verhaal van een jonge marineman die tijdens de tweede wereldoorlog als krijgsgevangene in Nagasaki heeft vastgezeten (opname)

Dat de tweede wereldoorlog in Europa veel leed en veel slachtoffers heeft geëist is bij eenieder bekend en krijgt ook ruime aandacht in media, in onderwijs en tijdens herdenkingen en samenkomsten. Dat de tweede wereldoorlog in Azië ook miljoenen slachtoffers heeft gekost wordt minder besproken, ook in het hedendaagse onderwijs. Nog minder bekend is het lot van de tienduizenden geallieerde militairen, w.o. vele Nederlanders, die door het Japanse leger krijgsgevangen zijn gemaakt. Velen hebben in gevangenschap geleefd onder de meest vreselijke omstandigheden en vele duizenden zijn omgekomen.

Deze lezing vertelt het verhaal van een jonge marineman die vanaf 1939 in Nederlands-Indië diende. Hij werd in 1942 door de Japanse marine krijgsgevangen genomen en heeft gedurende bijna drie jaar in Nagasaki/Japan als dwangarbeider in een kamp vastgezeten. Hij heeft de atoombom op Nagasaki (9 augustus 1945) overleefd en is einde 1945 weer thuisgekomen.
Zijn verhaal en dat van Japanse burgers tijdens diezelfde oorlog wordt verteld. Tevens wordt aandacht besteed aan de eeuwenlange relatie tussen Japan en Nederland en het nog steeds actuele proces van verzoenen en van herdenken van gebeurtenissen uit de tweede wereldoorlog.

Dezelfde thematiek wordt ook als gastles/lezing aangeboden aan leerlingen van basis- en middelbare scholen en aan jongeren en volwassenen, zowel in Nederland als in Japan.

Spreker

Prof. dr. A.W. Schram, emeritus-hoogleraar Toegepaste Biologie, Universiteit van Amsterdam. Gastdocent Tweede Wereldoorlog/Azië. Zoon van een krijgsgevangene die in Nagasaki de val en de gevolgen van de Atoombom heeft meegemaakt. Zijn persoonlijke verhaal is een verhaal van velen van zijn generatie en van de nakomelingen die de geschiedenis van hun vader met zich meedragen.

Link naar de lezing

De herinneringen aan de bommen die vielen op Hiroshima en Nagasaki hebben een rol gekregen in literatuur en film. Niet alleen in het westen, maar zeker ook in Azië. Yasco Horsman zal aandacht besteden aan de rol van deze herinneringen in anime en manga. Films die aan bod komen zijn ‘Grave of the Fireflies’ (Takahata, 1988) en ‘Akira’ (Otomo, 1988): twee anime films uit hetzelfde jaar waarin de herinnering aan de bom en het einde van de oorlog op een verschillende manier verwerkt wordt. Ook zal hij aandacht besteden aan de autobiografische manga-serie ‘Barefoot Gen’ (1974-1987) van Nakazawa Keiji die als 6-jarige ooggetuige was van het bombardement van Hiroshima.

Spreker

Dr. Yasco Horsman, universitair docent aan het Leiden University Centre for the Arts in Society

Link naar de lezing

‘Asia’ in the Asia-Pacific War (recording)

While rightly central to the story of the Second World War in the Asia-Pacific, our conventional focus on the story of the atom bombs also tends to obscure how the war—and the war’s end—was experienced by the vast majority of people most affected by the war:  the people of Asia.  This includes the story of the war as a showdown between competing colonial powers, and between “East and West.”  Dr. Ethan Mark’s lecture will highlight these angles with a focus on the experience of the Netherlands Indies/Indonesia.

Speaker

Dr. Ethan Mark, Senior University Lecturer Modern Japanese History, Director of the MA program of Asian Studies, both at Leiden University

Link to the lecture