Dit was 2023! Een overzicht van Geesteswetenschappen in het nieuws
Het jaar in vogelvlucht fotografie: Anna Loh
Er gebeurde veel het afgelopen jaar! 2023 was een bewogen jaar waarin meerdere oorlogen woedden waarover onze experts duiding konden bieden. Het was ook het jaar waarin het kabinet excuses maakte voor het slavernijverleden. Leidse geesteswetenschappers stonden aan de basis hiervan met hun onderzoek naar kolonialisme en slavernij. Als Faculteit Geesteswetenschappen stonden we middenin de wereld. Een terugblik aan de hand van meest gelezen nieuwsberichten en bijzondere gebeurtenissen.
Januari | In de prijzen met Europese subsidies
Europese subsidies voor onderzoek naar kunst, taal en vredesactivisme:
- Anna Tummers (LUCAS) ontvangt ERC Consolidator Grant voor onderzoek naar kunstvervalsingen m.b.v. digitale technieken
- Michaël Peyrot (LUCL) ontvangt ERC Consolidator Grant voor onderzoek naar 'web van contacten' rond de zijdeoute
- Kamila Krakowska Rodrigues (LUCAS) ontvangt ERC Starting Grant voor onderzoek naar hedendaagse stedelijke diversiteit in kunst
- Thijs Porck (LUCAS) ontvangt ERC Starting Grant voor onderzoek naar de studie van Oudengels door Europeanen
- Carolien Stolte (LUIH) ontvangt ERC Starting Grant voor onderzoek naar vredesactivisme
Februari | ‘Literaire teksten kunnen ons helpen Europa beter te begrijpen’
‘Bekijk talen in hun onderlinge samenhang’. Dat is de boodschap van professor en arabist Beatrice Gründler, die op 8 februari een eredoctoraat van de Universiteit Leiden krijgt. ‘Ik wil mensen laten zien dat de Arabische geschiedenis een duidelijk verband heeft met Europa.’
- 7 februari: Brussel in Leidse sferen: een succesvol vierde alumni-event
- 10 februari: Hoe muziek een Kaapverdiaanse gemeenschap vormde in Rotterdam
- 16 februari: 1 jaar oorlog tegen Oekraïne. Hoe nu verder?
- 23 februari: Markus Davidsen: ‘We moeten ideeën doorvoeren die een hele opleiding verbeteren’
Maart | Hoe de VOC een kruidnagelmonopolie kreeg op de Ambonse eilanden
Nootmuskaat, foelie en kruidnagel: allemaal specerijen die de VOC graag in handen wilde hebben. Promovendus Tristan Mostert deed onderzoek naar de ‘kruidnageljacht’ op de Ambonse eilanden en ontdekte dat VOC-gouverneurs steeds extremere tactieken gebruikten om deze specerij te bemachtigen. Hij promoveerde op 28 maart.
- 2 maart: Hossam Ahmed: ‘Luister naar je studenten’
- 16 maart: ‘Het gebruik van online vertaalmachines in medische situaties brengt mogelijk risico’s met zich mee’
- 16 maart: Wie was de eigenaar van de verdronken boeken bij Texel? ‘Het moet iemand geweest zijn die veel reisde’
- 17 maart: VT Wonen van vroeger: ‘Kamerbehangers waren de interior designers van de achttiende eeuw’
April | Voorzitter Europees Parlement in Den Haag: ‘Willen je vrienden niet stemmen? Laat mij ze bellen’
‘We moeten verantwoordelijkheid nemen.’ Dat was de boodschap die Roberta Metsola haar publiek donderdagavond voorhield. De voorzitter van het Europees Parlement was naar het Wijnhavengebouw gekomen om met studenten in gesprek te gaan.
- 5 april: Seks, macht en kolonialisme: ‘Huwelijken en seksualiteit waren fundamenteel voor de koloniale macht
- 11 april: Hoe het migratiebeleid van een autocratie en democratie anders is dan onderzoekers dachten
- 12 april: Dorine Schellens en Peter Verstraten zijn de winnaars van de vijfde LUCAS Publieksprijs
- 26 april: Culturele genocide: ‘Ik zie geen scenario waarbinnen de Oeigoerse cultuur in Xinjiang kan opleven’
Mei | Minor Authenticity and Art Crime over vervalsingen en de internationale kunstmarkt
'Made you look' en andere series over kunstvervalsingen zijn erg populair. Wat dat betreft is de nieuwe Leiden-Delft-Erasmus minor Authenticity and Art Crime een schot in de roos. Een spannend onderwerp dat ook steeds meer in de belangstelling komt door de vraag: wat is echt en wat niet?
- 1 mei: Nicolien Mizee nieuwe gastschrijver Universiteit Leiden
- 2 mei: Waar komt die Inca-taal vandaan? Werkwoordsvervoegingen moeten uitkomst bieden
- 4 mei: Hoe zag het verzet er in Indonesië tijdens de Tweede Wereldoorlog uit?
- 15 mei: Toetsexpert Coen van ’t Veer: ‘Het eindexamen Nederlands is een goed meetinstrument’
Juni | Geketend voor Hollands glorie: onderzoek naar het slavernijverleden van Zuid-Holland afgerond
Karwan Fatah-Black en Lauren Lauret hebben meegewerkt aan het onderzoek ‘Geketend voor Hollands Glorie’, een onderzoeksrapport waarin wordt uiteengezet in hoeverre Zuid-Holland in politiek en economisch opzicht betrokken was bij slavernij. Door dit verleden te erkennen, kan Zuid-Holland doorgaan met het belangrijke proces van verzoening. Zo kan vooruitgang worden geboekt naar een inclusievere toekomst.
- 2 juni: Samenwerking met Portugal: hoe praat je als arts met een patiënt?
- 5 juni: Toch nog een handtekening in het Zweetkamertje: ‘Dit is een echte afsluiter’
- 12 juni: Lippen getuit of niet? Hoe verbeterde sprekerherkenning forensisch onderzoek kan helpen
- 22 juni: Studenten gaan op virtuele uitwisseling naar Virginia: 'Dit is het leukste programma dat er is'
Juli | Waarom moet jij je zorgen maken over China en Taiwan?
Er dreigt een oorlog, met mogelijk nog grotere gevolgen voor ons dan de oorlog in Oekraïne. China wil Taiwan in z’n greep krijgen. Het is een conflict dat al tientallen jaren speelt. China-expert Casper Wits legt uit waarom de spanningen juist nu zo hoog oplopen.
- 3 juli: Hoe zeehonden ons wijzen op een ongedocumenteerde prehistorische taal
- 4 juli: Leidse wetenschappers duiden koninklijke excuses slavernijverleden
- 6 juli: Digitaal leren: Italiaanse en Nederlandse studenten helpen elkaar
- 6 juli: PRINS is weer terug: 'Ik ben trots op wat we hebben bereikt'
Augustus | Promovendi wisselen ervaringen uit op kleinschalige summer school
Excursies naar Leidse musea, een ingevlogen Amerikaanse professor en een samenwerking met promovendi uit Cambridge: de Leidse promovendi in de vroegmoderne kunst hadden deze zomer geluk. Door een toekenning van het Camino-fonds kon het onderzoeksinstituut LUCAS een speciale summer school rond het begrip ‘stijl’ voor ze organiseren.
- 1 augustus: Waarom staat dat woord daar? Onderzoek naar taalstructuur afgerond
- 2 augustus: Influencers, X en WhatsApp: sociale media en de staatsgreep in Niger
- 11 augustus: Niet geometrische vormen, maar vee bepaalt de manier waarop de Hamar de wereld zien
- 21 augustus: Zo oud als de weg naar Rome: ‘Fake news was al te vinden in de oudheid’
September | Zelensky spreekt studenten toe: ‘Leef je eigen leven, maar doe dat wel samen met anderen’
Een ovationeel applaus. Een zwaai en een glimlach van de president. Een selfie tot besluit. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky sprak op dinsdagochtend 12 september in Den Haag voor het eerst via een livestream studenten in Nederland toe. Hij deed dat voor twee volgepakte collegezalen bij zowel de Universiteit Leiden als de Haagse Hogeschool. Nog honderden belangstellenden keken mee via de livestream. Zijn boodschap: ‘Kijk buiten je bubbel om te zien wat er in de wereld gebeurt.’
- 5 september: Schatgraven in Schotse archieven: hoe klonk gesproken Schots?
- 11 september: Olja Karmanova wint Facultaire Onderwijsprijs 2023
- 19 september: Droegen Nederlandse investeringen bij aan economische ontwikkeling Indonesië?
- 28 september: Hoe gaat de Chinese overheid om met immigranten?
Oktober | Echte taal komt tot leven in Virtual Reality
Onderzoekers die het ‘natuurlijke taalgebruik van sprekers’ willen onderzoeken, staan voor een uitdaging. Zodra deelnemers in de gaten hebben dat ze worden geïnterviewd, maken ze andere taalkeuzes dan ze in het dagelijks leven zouden doen. Universitair docent Paz Gonzalez denkt samen met collega’s hoogleraar Nivja de Jong en universitair hoofddocent Jenneke van de Wal en student-assistenten een oplossing te hebben bedacht voor dit probleem. Het gebruik van VR-brillen moet helpen de onbewuste, echte taal aan proefpersonen te ontlokken.
- 9 oktober: Database vol 3D-modellen: ‘Misschien helpt het ons inclusiever met restitutie om te gaan’
- 13 oktober: Dekolonisatie in kunst: ‘Die duisternis zegt: tot hier en niet verder’
- 17 oktober: Hoe een VN-missie in Cambodja een “succes” werd door partij te kiezen
- 23 oktober: NWO-beurs voor onderzoek naar geurtaal in zeventiende-eeuwse literatuur: ‘God is als een geur’
November | Nieuw onderzoeksprogramma voor urgente uitdagingen in Afrika
Universiteit Leiden en vier andere Nederlandse universiteiten gaan 51 promovendi aanstellen om voor en met het Afrikaanse continent oplossingsgericht onderzoek te doen. Hun focus ligt op urgente uitdagingen als klimaatverandering, de energietransitie, betaalbare en toegankelijke wereldwijde gezondheidszorg, politieke stabiliteit en bestuur, toegang tot schoon water en duurzame stedelijke ontwikkeling.
- 3 november: 175 jaar Grondwet: ‘De droogheid zorgt voor het succes’
- 6 november: AI voor FGW: ‘Juist als geesteswetenschapper heb je de tools om hiermee aan de slag te gaan’
- 15 november: Verbeeldingskracht onderzoekers krijgt vrij ruimte met nieuwe Social Sciences and Humanities Labs
- 16 november: Met filosofie proberen de opwarming van de aarde tegen te gaan
December | Ilja Leonard Pfeijffer: ‘Alleen creativiteit kan de wereld redden’
In een bomvolle Pieterskerk sprak Ilja Leonard Pfeijffer op vrijdag 8 december de Huizingalezing uit. De schrijver greep de 52e editie aan om op het belang van creativiteit te wijzen, zowel voor kunstenaars als wetenschappers.
- 1 december: ERC Starting Grant voor Thijs Porck: 'In de negentiende eeuw was iedereen dol op Oudengels'
- 4 december: Universiteit Leiden ontvangt Prime Minister's Award uit Korea voor opleiding Koreastudies
- 11 december: Nieuwe hoogleraar Florian Schneider: 'Chinese burgers zijn verontruster door klimaatverandering dan menigeen in Amerika of Europa'
- 12 december: Advies aan EU over roofkunstclaims: ‘Agentschap kan orde scheppen in de juridische chaos’
Dit was een selectie van de meer dan 200 nieuwsitems over de Faculteit Geesteswetenschappen die dit jaar werden gepubliceerd. Wil je meer lezen? Kijk dan op deze pagina voor het volledige nieuwsoverzicht. De facultaire redactie wil iedereen bedanken voor hun harde werk en inzet. Fijne feestdagen en op een jaar vol nieuwe verhalen!