Universiteit Leiden

nl en

Papyrologisch Instituut

Onderzoek

Overzicht van de voornaamste onderzoeksprojecten van het Leids Papyrologisch Instituut.

Medewerker in Leiden: F.A.J. Hoogendijk. 
Samenwerking met: (tot 2008) Universität Marburg, Institut für Rechtsgeschichte und Papyrusforschung, sinds 2009 met Universität Heidelberg.   

Men kan zich voorstellen hoe moeilijk het is een tekst van 2000 jaar oud voor het eerst te lezen. Het is vrijwel onvermijdelijk dat er in eerste instantie fouten worden gemaakt bij de ontcijfering en interpretatie. Daarom nemen revisie en correctie van gepubliceerde teksten een belangrijke plaats in binnen de Papyrologie. De Berichtigungsliste der Griechischen Papyrusurkunden aus Ägypten, in samenwerking met collega's uit Duitsland uitgegeven door het Leids Papyrologisch Instituut, biedt een kritisch overzicht van alle correcties die zijn voorgesteld voor gepubliceerde Griekse papyri. Sinds 1952 (deel 3) wordt de Berichtigungsliste, met hulp van onze collega's in Duitsland, in Leiden samengesteld. 

Er zijn inmiddels dertien delen met "Berichtigungen" (correcties) verschenen (Band I, 1922 - Band XIII, 2017) met een Konkordanz und Supplement zu Berichtigungsliste Band I-VII (1989) en een Konkordanz zu Berichtigungsliste Band VIII-XI (B.L. Konkordanz II) (2007).  
Er is een elektronisch doorzoekbare heruitgave op CD-Rom van Berichtigungsliste Band I-XI verschenen (augustus 2009, verouderd). 
Berichtigungsliste der Griechischen Papyri Band XIV is in voorbereiding.  

Het BL-project en daarmee samenhangende activiteiten zijn in het verleden financieel gesteund door NWO, de Kiessling-Stiftung, het LIAS, het LUF en Uitgeverij Brill.

Zie verder de webpagina 'Project Berichtigungsliste'.

Cisca Hoogendijk heeft een subsidie toegekend gekregen van NWO voor internationaal onderzoek. De subsidie Internationalisering in de Geesteswetenschappen is bedoeld om samenwerking tussen Nederlandse en buitenlandse onderzoeksgroepen op het terrein van de geesteswetenschappen te bevorderen. De subsidie is toegekend voor het project 'Text in Context: Recontextualising the papyri from Roman Soknopaiou Nesos / Dime (Fayyum, Egypt)'. Onderzoekers van de Leidse Universiteit zullen in dit project samenwerken met collega's van de Universiteiten van Michigan en Salento.

Meer informatie

Verschillende naast elkaar bestaande projecten betreffen de ontcijfering van niet eerder gepubliceerde Griekse papyri behorend tot collecties uit binnen- maar vooral buitenland, om die vervolgens te publiceren op de gebruikelijke manier met beschrijving, transcriptie, vertaling en geplaatst in de bij de tekst behorende historische, juridische, economische etc. context. 

Publicatie van teksten uit de collectie van het Papyrologisch Instituut

Medewerkers in Leiden: F.A.J. Hoogendijk. 

De papyri uit de eigen collectie van het Papyrologisch Instituut zijn voornamelijk gepubliceerd in delen van de serie Papyrologica Lugduno-Batava (P. L. Bat.), begonnen met deel I: M. David - B.A. van Groningen - J.C. van Oven, The Warren Papyri (Lugduni Batavorum 1941).   
Met P. L. Bat. XXV: F.A.J. Hoogendijk - P. Van Minnen, Papyri, Ostraca, Parchments and Waxed Tablets in the Leiden Papyrological Institute (Leiden, 1991) is een aanvang gemaakt met systematische uitgave van de papyri van de collectie; deze editie bevat alle niet-gepubliceerde papyri met inventarisnummers 1-100. Al met al is nu ongeveer de helft van de (voornamelijk Griekse) papyri gepubliceerd.   
Een werkgroep bestaande uit Francisca A.J. Hoogendijk and Joanne V. Stolk (Ghent/Oslo), de beoogde editors, en internationale collega's en (voormalige) studenten is begonnen met het ontcijferen en uitgave-klaar maken van een deel van de resterende ongepubliceerde teksten. Dit moet leiden tot een tekstpublicatie die qua omvang en inhoud vergelijkbaar is met P. L.

Publicatie van een archief afkomstig uit krokodillenmummies uit Tebtunis

Medewerker in Leiden: F.A.J. Hoogendijk. 
Samenwerking met: University of California, Bancroft Library, Center for the Tebtunis Papyri, Berkeley.   

Publicatie van teksten uit de Weense papyruscollectie

Medewerker in Leiden: F.A.J. Hoogendijk. 
Samenwerking met: Papyrussamlung der Österreichischen Nationalbibliothek, Wien. 

Editie van een groep van ca. 20 grotere en kleinere papyrusfragmenten die alle stammen uit dezelfde mummiecartonnage. De tekst op deze papyri is te dateren in het begin van de tweede eeuw v.Chr. en geeft nieuwe informatie over de woningen van soldaten in dorpen in de provincie Fayoum.

In 2010 werd het voor alle papyrologen mogelijk om teksten en correcties bij te dragen aan de Duke Data Bank of Documentary Papyri (DDbDP) in de Papyrological Navigator, met behulp van de Papyrological Editor. Dit gebeurde in het kader van het internationale project Integrating Digital Papyrology.  Ook Leiden is daarbij betrokken: F.A.J. Hoogendijk functioneert als lid van de Editorial Board van de DDbDP.

Integrating Digital Papyrology of IDP is een samenwerkingsverband van de Duke Databank of Documentary Papyri (DDBDP), de Heidelberger Gesamtverzeichnis (HGV) en het Advanced Papyrological Information System (APIS). In juni 2012 is er een trainingsbijeenkomst gehouden in het Leids Papyrologisch Instituut over hoe de Papyrological Editor kan worden gebruikt om gegevens toe te voegen aan de databases van DDbDP, HGV en APIS.

Medewerker in Leiden: K. Donker van Heel.

Samenwerking met British Museum, Brooklyn Museum, Louvre, Museo Egizio, Nationalbibliothek Wien, Queen’s College (Oxford) en Rijksmuseum van Oudheden. Beoogde samenwerking met prof. Günter Vittmann (Universiteit van Würzburg) en dr. Burkhard Backes (Universiteit van Tübingen).

Egyptologen die juridische documenten uit de Late Tijd in Egypte bestuderen blijven meestal steken bij de teksten die in het vroegdemotisch zijn geschreven. Dit schrift werd in de tweede helft van de zesde eeuw voor Christus over heel Egypte uitgerold. Maar in het zuiden van het land gebruikte men toen een heel ander schrift, het laat cursief (abnormaal) hiëratisch, een lokale, zeer cursieve schriftsoort die rond 530 voor Christus door het vroegdemotisch werd verdrongen. Op het Papyrologisch Instituut werken we systematisch aan het samenstellen van de leermiddelen om dit schrift te leren lezen, omdat deze tot op de dag van vandaag nog ontbreken.

Koenraad Donker van Heel & Joost Golverdingen, An Abnormal Hieratic Reading Book Containing Texts from the British Museum (London), the Brooklyn Museum (New York), the Egyptian Museum (Cairo), the Louvre (Paris), the Museo Egizio (Turin), the Nationalbibliothek (Vienna), Queen’s College (Oxford) and the Rijksmuseum van Oudheden (Leiden), with a Palaeography of Abnormal Hieratic Signs and Sign Groups

In 2013-2015 zijn vijf delen van dit leesboek uitgebracht:

· I: Papyri from London, Brooklyn, Cairo and Leiden (2013) 
· II: Papyri from Paris (2013) 
· III: Papyri from Oxford, Turin, Vienna & Tablets from Egypt & Leiden (2014) 
· IV: A Concise Palaeography of Abnormal Hieratic (Gardiner A-M) (2015) 
· V: A Concise Palaeography of Abnormal Hieratic (Gardiner N-Z) (2015)

Het lezen van dit schrift is erg lastig (de mensen die op dit moment actief publiceren passen in een Fiat 500). Behalve in Leiden is er op dit moment nergens ter wereld een cursus om dit schrift te leren. Daar willen we graag verandering in brengen. Daarom is in 2013 ook een laagdrempelige online syllabus voor collegae ontwikkeld, zodat ze (en studenten) hier zelf mee aan de slag kunnen gaan:

A Very Easy Crash Course in Abnormal Hieratic. Being a Step by Step Introduction to the Least Accessible of All Ancient Egyptian Scripts (2013)

In dit kader zal samen met professor Günter Vittmann van de Universiteit van Würzburg ook worden gewerkt aan de samenstelling van een Abnormhieratisches Namenbuch. Dr. Burkhard Backes (Universiteit van Tübingen) heeft zijn ambitie kenbaar gemaakt om een online woordenboek te ontwikkelen in samenwerking met K. Donker van Heel.

Medewerker in Leiden: K. Donker van Heel.

Samenwerking met het Louvre en de Leidse studenten/egyptologen Leiden Steffie van Gompel, Petra Hogenboom en Mirjam van Saane.

Systematische publicatie van de vroegdemotische en abnormaal-hiëratische papyri uit de Eisenlohrcollectie (P. Louvre E 7832-7862). Dit project is op enkele stukken na (P. Louvre E 7849 + 7857A + 7857B, 7859 en 7860) voltooid.

Medewerker in Leiden: K. Donker van Heel.

Samenwerking met het Louvre.

Systematische publicatie van het abnormaal-hiëratische archief van de choachiet Petebaste zoon van Peteamonip (P. Louvre E 3228A-H), op verzoek van het Louvre. Voorziene publicatie in P.L.Bat. in 2018-2019.

Medewerker in Leiden: K. Donker van Heel.

Samenwerking met Museo Egizio en prof. Sven Vleeming (Universiteit van Trier).

Systematische publicatie van een abnormaal-hiëratisch archief in Turijn, op verzoek van prof. Sven Vleeming.

Medewerkers in Leiden: K. Donker van Heel, P. Hogenboom.

Hoe kan het dat er in Egypte in de Late Tijd twee verschillende schriften werden gebruikt, met twee achterliggende juridische tradities en managementculturen? Hoe hebben die schriften op elkaar ingewerkt? Waar komen ze vandaan? Wat hebben ze gemeen en waarin verschillen ze? Dit nieuwe en spannende onderzoek zal worden verricht door Petra Hogenboom in het kader van haar promotie.

Vrouwen hadden in het oude Egypte opvallend veel rechten, zeker als we dit vergelijken met de omringende wereld. Is het mogelijk om die rechten helder in beeld te brengen? Een moeilijke vraag. Want als in slechts één papyrus uit rond 1090 voor Christus een Egyptische vrouw door een niet-alledaagse juridische constructie allerlei rechten verkrijgt op het vermogen van haar man, betekent dit dan dat we dit gegeven mogen extrapoleren naar geheel Egypte, met haar geschiedenis van drieduizend jaar (alleen al voor onze jaartelling)? Vermoedelijk niet, en dat gaan we onder meer onderzoeken in de beoogde collegereeks Women’s Rights in Ancient Egyptian Papyri. In het voorjaar van 2014 verscheen Koenraad Donker van Heel, Mrs. Tsenhor. A Female Entrepreneur in Ancient Egypt bij de American University in Cairo Press. Maar daarmee is dit onderwerp nog lang niet uitgeput. Op dit moment werkt Koen Donker van Heel aan een boek over vrouwen in Deir el-Medina. Het manuscript moet in 2018 gereed zijn.

Medewerker in Leiden: K. Donker van Heel.

Samenwerking met C.J. Martin (Londen) en dr. S. Lippert (CNRS, Universiteit van Montpellier).

Het Papyrologisch Instituut verzorgt sinds jaar en dag een college Oud-Egyptisch Recht voor juristen, egyptologen en andere belangstellenden. Veel van het werk dat we doen heeft betrekking op juridische papyri. Met dr. Sandra Lippert is afgesproken om binnen afzienbare tijd haar onvolprezen Einführung in die altägyptische Rechtsgeschichte (2008) als Engelstalig manuscript op te leveren.

Medewerkers in Leiden: K. Donker van Heel, Mirjam van Saane (beoogd).

Samenwerking met prof. Michel Chauveau (Sorbonne, EPHE IV) en dr. Damien Agut-Labordère (CNRS, Universiteit van Nanterre).

Tijdens Franse opgravingen in Ayn Manawir (Kharga-oase) zijn vele honderden demotische ostraca gevonden. De meeste hiervan zullen beschikbaar worden gesteld in een omvangrijke database. Koen Donker van Heel is uitgenodigd om het materiaal voor publicatie nauwkeurig te toetsen. In 2015 moet deze database beschikbaar komen.

Medewerker in Leiden: K. Donker van Heel.

Samenwerking met o.a. Metropolitan Museum of Art, British Museum. Publicatie van individuele teksten en (tweetalige) archieven.

Deze website maakt gebruik van cookies.  Meer informatie.