Marlies Reinders

Integratie van MOOC in campus

• Naam: Marlies Reinders
• Functie: Internist-nefroloog
• Opleiding: Geneeskunde

Het ontwikkelen van een MOOC is een uitvoerig traject dat veel tijd en inzet vergt. Vrijwel alle onderwijsmaterialen in de cursus worden geheel nieuw en onder intensieve onderwijskundige begeleiding ontwikkeld. Een MOOC bevat daardoor een grote hoeveelheid waardevolle onderwijsmaterialen van zeer hoge kwaliteit. Daarnaast is een MOOC didactisch rijk aangezien het verschillende onderwijsvormen bevat. Hoewel de MOOCs in eerste instantie ontwikkeld zijn voor de student buiten het instituut, zouden deze interactieve materialen ook voor het reguliere in-campus onderwijs zeer interessant kunnen zijn. Maar om hier optimaal gebruik van te maken moet het reguliere onderwijs worden aangepast en over hoe dat precies moet is in de literatuur nog maar weinig bekend.

In 2016 is onze MOOC Clinical Kindney Transplantation (CKT) over nier, alvleesklier en eilandjestransplantatie gestart. De MOOC bevat verschillende educatieve materialen waaronder virtual patient cases, games, lezingen en internationale discussie fora met realistische klinische problemen. Sinds januari van dit jaar heeft de cursus ook een honours track, waar kennis verder uitgediept kan worden. We werken daarnaast aan aanvullende technische innovaties binnen de MOOC.

In het project bieden we de MOOC op diverse niveaus binnen het onderwijs van het LUMC aan. Met behulp van onderwijskundig onderzoek (onder andere gericht op het ontwerp van de MOOC en motivatie van de studenten binnen de verschillende modellen, overeenkomst doelen tussen student en docent en participatie en leeropbrengst) onderzoeken we de optimale integratie in campus. Daarnaast investeren we in technologie als aanjager van innovatie door aan de MOOC een 360°film van een niertransplantatie te koppelen en deze innovatie van onderwijs mee te nemen binnen het onderwijskundige onderzoek.

Voortgang van het project

Integratie in campus

Het aantal Massive Open Online Courses (MOOCs) binnen het medische domein neemt de laatste jaren snel toe. En alhoewel MOOCs in beginsel vaak zijn ontworpen voor lerenden in de buitenwereld, groeit met het toegenomen aanbod van deze gratis online cursussen impliciet ook de mogelijkheid om materialen van hoge kwaliteit te gebruiken in het reguliere campusonderwijs. Het inzetten van online materialen uit een MOOC kan op een aantal manieren. De online materialen uit onze MOOC worden intussen op verschillende manieren ingezet in het reguliere studenten onderwijs.

In het eerste integratiemodel worden slechts onderdelen van de MOOC gebruikt als aanvullende informatiebron bij regulier onderwijs. Deze vorm wordt toegepast in het initiële studententonderwijs maar ook in de medische vervolgopleidingen en nascholingscursussen.

In het tweede model worden een of meerdere dagen face-to-face-onderwijs vervangen door deelname aan een gestructureerde set van activiteiten in de MOOC.

Als derde model wordt in de Leiden Oxford Transplantation Summer School, een internationale cursus op bachelorniveau¹, de MOOC integraal aangeboden in een flipped classroom-concept, waarbij het voltooien van de MOOC een ingangseis is voor de vier reguliere cursusdagen.

In het laatste model wordt de gehele cursus aangeboden als een zelfstandige eenheid in het Honours programma², waar de MOOC aangevuld met een werkstuk over transplantatie voor de studenten 2 studiepunten oplevert. De eerste gegevens laten zien dat de kwaliteit van de materialen, interactiviteit en online discussiefora volgens studenten toegevoegde waarde bieden voor de huidige manieren van klassikaal onderwijs. Vervolgonderzoek zal zich richten op het instructional design en de onderwijsvormen van de MOOC die in campus gebruikt worden.

3D VR-film niertransplantatie en nierdonatie

360⁰ video based virtual reality (VR) is een digitale technologie waarbij 360⁰ video wordt gebruikt om een virtual reality-omgeving te creëren. Door gebruik van een VR-bril kan de kijker 360 graden in de rondte kijken en wordt deze ondergedompeld in de gefilmde omgeving. De technologie geeft unieke kansen voor activerend onderwijs en maakt klinische situaties beschikbaar die normaliter niet of moeilijk bereikbaar zijn. In 2018 hebben we met het Leiden University Centre for Innovation een 360⁰ virtual reality-omgeving van een nierdonatie en –transplantatie ontwikkeld voor onderwijsdoeleinden.  Deze twee 360⁰ video’s opgenomen op een operatiekamer van het LUMC. Zowel de 360⁰ video als de videobeelden van de headcam van de chirurg zijn gebruikt om een virtuele omgeving van de operatiekamer te creëren. De omgeving is te bekijken met een VR-bril, maar ook op een computer, tablet of smartphone. 

Recent hebben we de 360⁰ video’s met bijbehorende opdrachten geintegreerd in de MOOC)Clinical Kidney, Pancreas and Islet Transplantation.  
Met deze applicatie zal ook onderwijs gegeven worden aan 4e jaars geneeskundestudenten (coassistenten vóór start van coschap chirurgie), geneeskundestudenten in de Honours Class Orgaantransplantatie, en arts-assistenten chirurgie. Evaluatie van de 3D VR is gepland. Informatie is te lezen in het wetenschappelijke artikel: ‘Introducing the innovative technique of 360° virtual reality in kidney transplant education³. 

1. MEJ Reinders, PGM de Jong. Innovating Clinical Kidney Transplant Education by a Massive Open Online Course. Transplant Immunology, 2016 doi: 10.1016/j.trim.2016.06.003
2. MEJ Reinders, PGM de Jong. Innovations in Clinical Kidney Transplant Education by a Massive Open Online Course. Medical Science Educator, 2016, doi: 10.1007/s40670-016-0344-6
3. AD Pieterse, Huurman VAL, BP Hierck, MEJ Reinders. Introducing the innovative technique of 360° virtual reality in kidney transplant education. Transplant Immunology, 2018 doi:10.1016/j.trim.2018.03.001