De klimaatverandering noopt tot snelle en drastische maatregelen. De EU wil daarom CO₂-neutraal zijn in 2050, in navolging van het Klimaatakkoord van Parijs. Dit betekent:

• bijna volledige transitie naar hernieuwbare energie
• geen fossiele energie mee 
• sterke reductie van de energievraag

Bovendien wil Nederland onafhankelijk worden van Russisch gas, vanwege de sterk stijgende gasprijzen door de oorlog in Oekraïne. Duidelijk en krachtig energiebeleid is daardoor nog noodzakelijker geworden.

Daarom:

• Ligt er een Routekaart naar CO₂-neutrale campussen, waarin is uitgewerkt hoe de universiteit in 2030 een CO₂-reductie bereikt van 65% ten opzichte van 1990.
• Renoveren en bouwen we op natuurlijke momenten, wanneer een (deel van een) gebouw aan het eind van de levenscyclus is. 
• Besparen we extra aardgas door 's winters de verwarming op maximaal 19° C te zetten en 's zomers 2 graden minder te koelen. Lees ook: Universiteit Leiden zet de verwarming twee graden lager
• Onderzoeken we verder of het mogelijk is om:
  • in bepaalde gebouwen de verwarming korter aan te zetten (bijv. alleen tussen 9:00 en 17:00 uur)
  • hoog nachtverbruik van elektriciteit omlaag te brengen
  • per campus nog maar een enkel gebouw 's avonds en 's nachts te verwarmen
• Betrekken we medewerkers en studenten bij energiebesparing via de campagne Universiteit Leiden zet ook de knop om.

De Monitor Energietransitie laat het energieverbruik van iedere faculteit, dienst en gebouw zien.

Om de doelstellingen van energiebesparing te halen, is meer nodig dan de routekaart naar CO₂-neutrale campussen. Deze laat alleen zien hoe onze huisvesting toekomstbestendig (Paris Proof) wordt, maar de rol van gebruikers blijft onbelicht. En dat terwijl zij door ruimte- en apparatuur gebruik voor een steeds groter aandeel het energieverbruik van de universiteit bepalen. Dat omdat doordat na renovatie (zoals isolatie) van een pand het gebouwgebonden energieaandeel fors afneemt.

Van alle gebruikers hebben onderzoekers in laboratoria de meeste energie nodig, tot wel 70% van het totaal. Logisch, gezien het intensieve energieverbruik van hoogstaande onderzoeksapparatuur. Toch kan bewust(er) apparatuurgebruik ook hier voor energiebesparing zorgen. Belangrijk is gedrags- en systeemveranderingen binnen faculteiten. Zo kunnen laboratoria zich aansluiten bij het internationale programma van LEAF, het Laboratory Efficiency Assessment Framework.

Universiteit Leiden zet ook de knop om

Drastische energiereductie op de campussen realiseren we alleen als alle gebruikers de noodzaak daarvan inzien en bereid zijn om zuinig om te springen met energie.

Via de campagne Universiteit Leiden zet ook de knop om laten we onze medewerkers en studenten zien hoe dat kan.

Zonnepanelen

In 2021 bestond ongeveer 1,5% van het elektriciteitsverbruik van de Universiteit Leiden uit zelfopgewekte elektriciteit. Hiervoor waren meer dan 3000 zonnepanelen op 8 universitiare gebouwen nodig. De meeste liggen op het dak van het Collegezalengebouw, namelijk 1250. De komende jaren breiden we het aantal zonnepanelen verder uit, met een verwachte opwek van 1,7 miljoen kWh in 2024 (meer dan verdubbeld). Dit staat gelijk aan het elektriciteitsverbruik van bijna 625 huishoudens.

Duurzame warmte-koudeopslag in de bodem

Voor het duurzaam verwarmen en koelen van gebouwen gebruikt de Universiteit Leiden onder andere warmte-koudeopslag (WKO), ook wel open bodemenergiesysteem genoemd. Met deze techniek zetten 's winters we restwarmte uit de zomer. WKO wordt toegepast in de Campus Bioscience Park, Campus Den Haag en komt per 2023 ook beschikbaar voor de Humanities Campus.

Zo werkt warmte-koudeopslag

De investeringskosten voor een WKO-installatie zijn hoog. Het kan enkele jaren duren voordat zo’n systeem stabiel is en er zijn veel regels waaraan moet worden voldaan. WKO is met name rendabel bij gerenoveerde gebouwen. Dit komt omdat de bronnen uitgaan van een veel lagere temperatuur en er dus vloer- of plafondverwarming (over grotere oppervlakten) nodig is om een gebouw warm te krijgen in de winter.

Stadsverwarming

Voor het duurzaam verwarmen van gebouwen maakt de Universiteit Leiden ook gebruik van stadswarmte: een netwerk van warmwaterleidingen met restwarmte uit de industrie.
Zo’n warmtenet kan uit verschillende bronnen komen, nu vaak nog van energiecentrales die een warmtekrachtkoppeling hebben. In zo'n centrale wordt stroom opgewekt - vaak met kolen of gas. De vrijgekomen warmte gaat naar het stadsnetwerk. Warmtenetten zijn flink in beweging om hun aandeel duurzame, niet-fossiele bronnen te vergroten.

We onderzoeken of de gebouwen Pieter de la Court en Sylvius in de toekomst een aansluiting kunnen krijgen op de langverwachte warmteleiding uit de Rotterdamse haven.

Elektricitieit

Om te kunnen voldoen aan de volledige elektriciteitsvraag, koopt de Universiteit Leiden elektriciteit in bij een grote energieleverancier. We doen doet dit samen met onder andere het LUMC en andere partijen uit de gezondheidssector, waardoor leveringsbetrouwbaarheid als belangrijkste voorwaarde geldt. Sinds 2017 zorgt de Universiteit Leiden dat die elektriciteit wel gegarandeerd afkomstig is van Nederlandse Windmolens, via Garanties van Oorsprong.

Aardgas

De Universiteit Leiden gebruikt aardgas vooral voor warm tapwater en verwarming van gebouwen. De universiteit heeft in 2021 in totaal circa 3,7 miljoen m³ aardgas verbruikt (dat is het verbruik van ca. 3000 huishoudens per jaar).

Thermostaat op 19

Sinds mei 2022 zet de Universiteit Leiden de verwarming in haar gebouwen 2 graden lager. Dat betekent dat onze gebouwen 19° C zijn in de winter en in de zomer meer meegaan met de buitentemperatuur (en iets minder koelen). Dit moet 6% extra aardgas besparen, wat neerkomt op ca. 100.000 m³  aardgas per jaar; vergelijkbaar met het verbruik van 80 huishoudens). Met alle gebouwrenovaties halveert Universiteit Leiden in 2030 het aardgasverbruik ten opzichte van 2019. We zetten alles op scherp om nog sneller aardgasvrij te worden.

Vergroeningspapieren

Omdat we onze CO₂-voetafdruk en daarmee de impact op het milieu willen verkleinen, compenseren we aardgasverbruik  jaarlijks met de aankoop van Vrijwillige Emissie Rechten (VER’s). Met deze vergroeningspapieren worden projecten gefinancierd die CO₂-uitstoot verminderen. Denk bijvoorbeeld aan het afvangen en opslaan van mestgassen.