Veertien vrouwelijke hoogleraren veroveren de Senaatskamer
Veertien vrouwelijke hoogleraren krijgen een plek in de klassieke portrettengalerij van de Senaatskamer van de Universiteit Leiden. De geschilderde portretten worden op 8 maart – internationale vrouwendag – onthuld door voormalig OCW-minister Jet Bussemaker en rector magnificus Carel Stolker.
Tot nu was Sophia Antoniadis van de 118 hoogleraren hier de enige vrouw met een portret. Hoog tijd voor verandering, aldus het College van Bestuur. De nieuwe portretten zijn een vervolg op het initiatief van Athena’s Angels in maart 2016: een maand lang waren in de Senaatskamer alleen fotoportretten van vrouwelijke hoogleraren te zien. De Angels – de hoogleraren Eveline Crone, Naomi Ellemers, Judi Mesman en Ineke Sluiter – wilden hiermee letterlijk en figuurlijk meer ruimte vragen voor vrouwen in de wetenschap. Het College van Bestuur omarmde de actie en vindt het ook de hoogste tijd voor een structurele verandering. Het aantal vrouwelijke hoogleraren aan de Universiteit Leiden (inclusief LUMC) stijgt en bedroeg in 2017 ruim 26 procent.
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofAfspiegeling universiteitsgeschiedenis
De klassieke portrettengalerij van Leidens meest gerenommeerde wetenschappers in de Senaatskamer was tot dusver een mannenbolwerk om verschillende redenen. De portretten moesten een afspiegeling zijn van ruim vier eeuwen universiteitsgeschiedenis en de eerste vrouwelijke hoogleraar, Sophia Antoniadis, diende zich pas in 1929 aan. Daarnaast moesten ze door een goede schilder geportretteerd zijn én ze kregen ze pas na hun dood een plek in de galerij.
Breken met de traditie
Met die traditie is nu gebroken. De veertien vrouwelijke (emeritus) hoogleraren zijn allemaal nog in leven. Ze zijn voorgedragen door de zeven decanen van de Universiteit Leiden omdat ze baanbrekend onderzoek hebben verricht in hun vakgebied. Het gaat om archeoloog Corrie Bakels, orthopedagoog Ina van Berckelaer-Onnes, neuropsycholoog Eveline Crone, astrofysicus Ewine van Dishoeck, sociaal-psycholoog Naomi Ellemers, kunsthistoricus Willemijn Fock (haar portret komt later dit jaar in de Senaatskamer), transplantatiebioloog Els Goulmy (LUMC), archeoloog Corinne Hofman, arabist Remke Kruk, historicus Nicolette Mout, ontwikkelingsbioloog Christine Mummery (LUMC), letterkundige Mineke Schipper de Leeuw, classicus Ineke Sluiter en godsdienstwetenschapper Ernestine van der Wall.
Gerenommeerde schilders
De gekozen hoogleraren mochten in overleg met de universiteit zelf kiezen wie hen zou portretteren. Het zijn gerenommeerde schilders: Bart Holt (Goulmy), Frank Leenhouts (Mummery), Ineke Pijn (Van der Wall), Joanna Quispel (Schipper de Leeuw), Adolfo Ramon (Kruk), Carla Rodenberg (Berckelaer-Onnes, Van Dishoeck), Roderik van Schaardenburg (Bakels), Fred Schley (Crone en Sluiter), Viktoryia Shydlouskaya (Ellemers), Eva de Visser (Hofman), Anju van Wersch (Fock), Sylvia Willink (Mout).
Programma 8 maart
De openingshandeling op 8 maart wordt verricht door voormalig OCW-minister Jet Bussemaker (later deze dag verzorgt zij de openbare Annie Romein-Verschoorlezing) en rector magnificus Carel Stolker. Letterkundige Mineke Schipper de Leeuw houdt een toespraak met de titel ‘Een geleerde vrouw is een verloren vrouw’. Haar boek Trouw nooit een vrouw met grote voeten (2004), over spreekwoorden over vrouwen in meer dan 240 talen, werd wereldwijd een bestseller en is inmiddels in 18 landen uitgegeven.
Selectie 14 mannenportretten
Vanwege de beperkte ruimte in de Senaatskamer is het de gewoonte dat voor elk nieuw portret een oude de Senaatskamer moet verlaten. Universiteitshistoricus Willem Otterspeer selecteerde welke veertien mannelijke hoogleraren, evenwichtig verdeeld over de faculteiten, moesten plaatsmaken. Zijn selectiecriteria: de naam en faam van de geportretteerde, de kwaliteit van het schilderij en of er van de persoon niet al elders portretten in de universiteit hangen. De verwijderde veertien portretten worden goed bewaard in het depot van de universiteit. Er wordt bekeken of zij al dan niet tijdelijk een andere plek krijgen, bijvoorbeeld in de faculteitskamers of in andere ruimtes in het Academiegebouw.
(foto's Marc de Haan en Ben Grishaaver)
Het aantal vrouwelijke hoogleraren van de Leidse universiteit (inclusief LUMC) bedroeg in 2017 ruim 26 procent. Van het aantal promovendi is 46 procent vrouw en het aantal vrouwelijke universitair hoofddocenten is 38 procent.