Ruimte voor vrouwen in de Senaatskamer
In de Senaatskamer van de Universiteit Leiden zijn een maand lang alleen portretten van vrouwelijke hoogleraren te zien. Initiatiefnemers Athena’s Angels willen letterlijk en figuurlijk meer ruimte voor vrouwen.
Video
Hedendaagse vrouwelijke hoogleraren
Normaal gesproken kijken in de klassieke portrettengalerij van beroemde hoogleraren 117 mannenhoofden en slechts één vrouw statig op de bezoekers neer. Vanaf 8 maart zijn er gedurende een maand uitsluitend fotoportretten te zien van hedendaagse vrouwelijke hoogleraren. In de Senaatskamer vinden promoties plaats en worden nieuwe hoogleraren ingehuldigd. Het vertrek is bij uitzondering in deze periode ook voor andere bezoekers toegankelijk.
Athena’s Angels
Het bijzondere fotoproject ‘Ruimte voor vrouwen!’ is een initiatief van Athena’s Angels: de vier hoogleraren Eveline Crone, Naomi Ellemers, Judi Mesman en Ineke Sluiter. Ze komen op voor gelijke behandeling van vrouwen in de wetenschap. Het is begrijpelijk dat de universiteit haar beroemdste boegbeelden in de etalage zet, stellen zij. Maar nu zijn het bijna alleen maar mannen, want in het verleden kregen vrouwen geen kansen in de wetenschap.
Benoemingen en subsidies
‘De automatische associatie wetenschapper is man belemmert een meer gelijkwaardige genderverhouding in de wetenschap’, aldus Mesman. ‘Bij benoemingen en subsidietoekenningen worden onbewust beslissingen genomen die passen in dit plaatje.’ Deze associaties worden volgens haar in stand gehouden door de beeldvorming van alleen mannelijke wetenschappers op gezichtsbepalende plekken. 'We willen zichtbaar maken dat de tijden zijn veranderd en het hoog tijd wordt om letterlijk en figuurlijk meer ruimte voor vrouwen te maken. Te beginnen in onze eigen Leidse universiteit.'
Nieuwe bestemming portretten
De nieuwe portretten, gemaakt door fotografe Angela Verdam, tonen succesvolle vrouwen die hoogleraar zijn (geweest) aan de zeven faculteiten van de Universiteit Leiden. Zij hebben de top van de wetenschap bereikt en fungeren als voorbeeld voor anderen. Na een maand zijn de oude, geschilderde, portretten weer te zien. Mesman: ‘We zijn in overleg om een mooie en meer permanente bestemming te vinden voor de fotoportretten, op verschillende plaatsen binnen de universiteit. Bovendien heeft de universiteit enige tijd geleden al het initiatief genomen voor de vervaardiging van geschilderde portretten van vrouwelijke emeriti. Deze zouden in de toekomst een plek kunnen krijgen in de Senaatskamer of elders in de universiteit.’
Diversiteit
Vicerector Simone Buitendijk reageert bij de onthulling op 8 maart zeer enthousiast op de metamorfose. ‘Ik ben geweldig trots op Athena’s Angels. Zij brengen onvermoeibaar en met humor dit probleem aan de man en de vrouw. Het is belangrijk om te realiseren dat we allemaal vooroordelen hebben, zodat we er wat aan kunnen doen.’ Ze hoopt dat de fotoportretten een duurzame plaats binnen de universiteit krijgen. Beeldvorming is een belangrijk onderdeel, maar dat is niet het enige, benadrukt Buitendijk. Daarom heeft de universiteit tegenwoordig een diversity officer, Isabelle Hoving. Want diversiteit moet niet alleen op Vrouwendag aan de orde worden gesteld, aldus Buitendijk.
Van de eerste vrouwelijke hoogleraren tot heden
In 1929 werd Sophia Antoniades de eerste vrouwelijke hoogleraar (middeleeuws en modern Grieks) aan de Universiteit Leiden. Haar schilderij hangt in de portrettengalerij in de Senaatskamer en krijgt bij deze tentoonstelling een speciale plaats. Sinds de oprichting van de Universiteit Leiden zijn 179 vrouwelijke hoogleraren aan deze universiteit benoemd; 100 van hen zijn nu gefotografeerd. Tegenwoordig is het percentage vrouwelijke hoogleraren 23 procent. Hiermee staat de Universiteit Leiden bovenaan de ranglijst van de Nederlandse universiteiten wat betreft het aandeel vrouwelijke hoogleraren.