Empirical Legal Studies

Juridische oordeelsvorming in het aansprakelijkheidsrecht en financieel toezicht

Het vertrekpunt van dit onderzoek is de bevinding dat het menselijk brein vatbaar is voor allerlei denkfouten en vooringenomenheden (biases), die onze percepties kleuren en onze redenaties beïnvloeden, zonder dat we dit bewust doorhebben. Integendeel, mensen hebben veelal het gevoel dat zij slechts de feiten waarnemen en deze op een rationele, objectieve wijze verwerken in het komen tot oordelen en beslissingen.

Binnen het juridische domein kunnen waarnemingen en besluiten die op oneigenlijke wijze beïnvloed zijn door onbewuste biases verstrekkende gevolgen hebben. Denk bijvoorbeeld aan de vraag of een vorm van schade (bv. economisch of persoonlijk letsel) voorzienbaar was, de vraag of het handelen van een bestuur een belangrijke oorzaak is geweest van een faillissement, of de vraag of bepaalde informatie van dusdanige aard is dat een redelijke investeerder deze informatie zou gebruiken bij het maken van investeringsbeslissingen. Oordelen over voorzienbaarheid, causaliteit en redelijkheid zijn bij uitstek oordelen die vatbaar zijn voor menselijke biases. Uit onderzoek van Niek Strohmaier is naar voren gekomen dat met name morele en normatieve oordelen dergelijke juridisch relevante vraagstukken kunnen beïnvloeden. Voor dit interdisciplinaire, empirische onderzoek wordt geput uit inzichten uit de morele filosofie, cognitieve psychologie en met name het faillissementsrecht. 

Nieks onderzoekslijn houdt zich bezig met een drietal vraagstukken. Ten eerste wordt empirisch onderzocht welke biases mogelijk een rol spelen bij oordelen omtrent ondernemingen in zwaar c.q. faillissement, alsook bij het toezichthouden op en reguleren van financiële markten. Ten tweede wordt middels experimenteel onderzoek ingezoomd op de onderliggende processen van relevante biases om zodoende ons begrip hiervan te vergroten. Ten derde verkent dit onderzoek hoe de potentiële invloed van deze biases geminimaliseerd kan worden.