Veni-beurzen voor 19 jonge Leidse onderzoekers
Negentien pas gepromoveerde onderzoekers van de Universiteit Leiden ontvangen een Veni-beurs van maximaal 250.000 euro. Wetenschapsfinancier NWO kent in deze financieringsronde in totaal 158 Veni-beurzen toe; de Universiteit Leiden heeft daarvan een aandeel van 12 procent.
Van de negentien Veni-winnaars werken er zeven bij Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Twaalf van de Leidse ontvangers zijn man, zeven vrouw. Met een Veni-financiering kunnen veelbelovende jonge wetenschappers gedurende drie jaar hun eigen ideeën verder uitwerken. 1056 onderzoekers dienden een aanvraag in. Met de 158 toegekende Veni-beurzen investeert NWO 39,5 miljoen euro in vrij en nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek.
Joost Schimmel, LUMC - Humane Genetica
Polymerase Theta, een achilleshiel in kanker?
Het foutief repareren van breuken in chromosomen kan ernstige ziekten veroorzaken, zoals kanker. Alternatieve DNA-herstelmechanismen in cellen kunnen deze fouten veroorzaken. Schimmel gaat bestuderen hoe het eiwit polymerase thèta dit mechanisme reguleert en of remming van dit eiwit bruikbaar is voor de behandeling van kanker.
David Falck, LUMC - Centre for Proteomics and Metabolomics
Antibody receptor glycosylation and arthritis
David Falck gaat een instrumentele analyse ontwerpen waarmee hij suikers op door antilichamen geactiveerde proteïnen kan bestuderen. Hij hoopt hiermee nieuwe inzichten in het moleculaire mechanisme van artritis op te doen en wil daarmee de diagnose en behandeling verbeteren.
Alvaro Hacar, Sterrewacht Leiden
ORION-4D: Towards a unified theory of low- and high-mass star formation
Worden lichte sterren zoals onze zon op dezelfde manier geboren als zware sterren in Orion? Dat is een van de grote open vragen in de moderne astrofysica. Hacar combineert nieuwe radiowaarnemingen van de Orionwolk met innovatieve analysetechnieken. Zo test hij kritisch verschillende theorieën en beantwoordt hij de vraag hoe de meeste sterren in onze Melkweg zijn gevormd.
Botond Szabó, Mathematisch Instituut
Bayesiaanse onzekerheidsbepaling in complexe modellen
Bayesiaanse onzekerheidsbepaling wordt veel gebruikt in de praktijk in allerlei verschillende toepassingsgebieden, waaronder genetica, financiële modellen, epidemiologie en kunstmatige intelligentie. In sommige gevallen is het resultaat echter fundamenteel misleidend. Szabó heeft als doel vast te stellen in welke gevallen uitspraken waarin de Bayesiaanse onzekerheidsbepaling is betrokken, wel te vertrouwen zijn.
Berthe Jansen, Area studies
De wisselwerking tussen religie en de wet in Tibet
In premodern Tibet schreven monniken bijna alle literatuur. Die was veelal religieus en filosofisch van aard, maar betrof ook seculiere zaken zoals de wet. Jansen onderzoekt hoe het monastieke boeddhisme en de wet elkaar wederzijds beïnvloedden. Zo werpt ze licht op religieus-seculiere wisselwerkingen, toen en nu.
Anne-Isabelle Richard, Geschiedenis
Wat vonden Afrikanen van Eurafrika? 1918 - de jaren 1970
De relatie tussen Europa en Afrika is op verschillende manieren vormgegeven. Eurafrika gaat ervan uit dat Europa en Afrika afhankelijk van elkaar zijn en elkaar aanvullen. Het is altijd vanuit Europees perspectief onderzocht. De historica onderzoekt wat Afrikanen er van vonden en hoe zij het gebruikten.
Roos van Oosten, Archeologie
De mythe van de vieze en ongezonde middeleeuwse stad
Van Oosten wil het populaire idee nuanceren dat middeleeuwse steden viezer en ongezonder waren om in te wonen dan vroegmoderne of 19de-eeuwse steden. Hiertoe brengt ze de archeologische sanitaire infrastructuur – beerputten en waterputten – in vier grote pre-industriële steden in kaart. Met behulp van historische GIS-applicaties analyseert ze deze infrastructuur.
Marijn van Putten, Taalwetenschap
Before the Grammarians: Arabic in the formative period of Islam.
Na het ontstaan van de islam veroverden de Arabieren snel een groot deel van de wereld. Op basis van de schrijftaal weten we niet hoe de taal van deze veroveraars geklonken heeft. Van Putten bestudeert Arabisch taalmateriaal in bijvoorbeeld Grieks en Hebreeuws schrift om toch te achterhalen hoe deze mensen spraken.
Maaike Warnaar-Schuitmaker, Institute for Area Studies
The familiar other: Cultural representations and Netherlands-Iran relations, 1959-1979
Buitenlandpolitiek wordt beïnvloed door culturele beeldvorming, en andersom. Daarin zijn overeenkomsten minstens zo belangrijk als verschillen. De nauwe Nederland-Iranrelaties in de jaren 1960 en 1970 zijn hiervan een prachtig voorbeeld. Warnaars onderzoek slaat een brug tussen internationale betrekkingen en culturele beeldvorming.
Davood Ghara Gozli, Cognitieve Psychologie
Internal and External Sources of Action
Onze acties worden bepaald door wat we waarnemen in de omgeving (wat momenteel aanwezig is), en de veranderingen die we willen veroorzaken (wat momenteel afwezig is). Ghara Gozli gaat de wisselwerking tussen deze twee bronnen onderzoeken.
Corinna Jentzsch, Politieke Wetenschap
Regeringsgezinde milities en politieke orde tijdens burgeroorlog
Overheden in Syrië, Irak, Afghanistan en Soedan hebben milities gemobiliseerd om de staat en haar burgers tegen gewapende opstand te verdedigen. De emancipatie van regeringsgezinde, gewapende groepen heeft uiteenlopende gevolgen voor de veiligheid en de politieke orde in door conflicten geteisterde samenlevingen. Jentzsch onderzoekt onder welke voorwaarden de samenwerking tussen staat en milities de politieke orde ondersteunt.
Wouter Veenendaal, Politieke Wetenschap
Het verklaren van politieke stabiliteit in kleine staten
Waarom hebben kleine landen stabielere politieke systemen dan grote landen, ondanks de zwakte van politieke structuren en de sterk persoonsgerichte politiek? Veenendaal onderzoekt het effect van kleinschaligheid en informele relaties op de politieke stabiliteit en analyseert hoe persoonlijke relaties kunnen bijdragen aan de afwezigheid van politieke crises en geweld.
Joris van der Voet, Bestuurskunde
Innovatie in tijden van bezuiniging
Bezuinigingsopgaven kunnen innovatie in gemeenten stimuleren, maar ook juist een barrière zijn voor innovatie. Van der Voet onderzoekt welke bezuinigingsstrategieën gemeenten kunnen gebruiken om hun innovatieve vermogen te behouden of zelfs te versterken. Joris van der Voet vergelijkt hiervoor Nederlandse gemeenten met gemeenten in Spanje en het Verenigd Koninkrijk.
Scott Waitukaitus, Natuurkunde
Actieve stuiterballen met het Elastische Leidenfrost Effect
Iedereen heeft weleens waterdruppels in een hete pan zien bewegen. Dit is het Leidenfrost-effect. Waitukaitus zal ontrafelen hoe en waarom hydrogel-deeltjes gaan stuiteren in een hete pan. Daarnaast gaat hij nieuwe deeltjes ontwerpen om daarmee actieve, collectieve dynamica te bestuderen.
Laila Ritsma, LUMC - Molecular Cell Biology
Aan de wandel: bespioneren van uitgezaaide huidkanker cellen
Wanneer huidkanker uitzaait naar de lever is het vrijwel onmogelijk patiënten te genezen. Ritsma wil een middelmatig functionerend medicijn (TGF-β inhibitor) beter laten werken. Met behulp van geavanceerde microscopie brengt ze in kaart welke cellen het medicijn op welk moment het beste kan aanpakken.
Diane van der Woude, LUMC – Reumatologie
Hart voor reuma
Reumapatiënten hebben een hoog risico op hart- en vaatziekten. Van der Woude onderzoekt het verband tussen deze twee typen ziektes. Specifieke stoffen in het bloed van reumapatiënten blijken ook voor te komen bij hartpatiënten. Wat vertellen deze bloedmarkers ons over het ontstaan van beide aandoeningen, en spelen zij hierbij een oorzakelijke rol?
Ulrich Scherer, LUMC – Reumatologie
Behoud de bescherming! Ontspoorde afweercellen specifiek verwijderen bij auto-immuunziekten
Ons afweersysteem is een krachtig wapen. Bij reumatoïde artritis ontsporen afweercellen die normaal beschermende antistoffen maken. Scherer probeert de achilleshiel van deze ontspoorde afweercellen op te zoeken. Deze kennis kan hij gebruiken om deze specifieke cellen te verwijderen zonder daarbij bescherming van het afweersysteem aan te tasten.
Elmar Tobi, LUMC
Wanneer drukt zwangerschapsdiabetes een stempel?
Zwangerschapsdiabetes verhoogt het risico van het kind op zwaarlijvigheid en diabetes. Diagnose en behandeling starten meestal halverwege de zwangerschap. Is dit vroeg genoeg om de effecten bij het kind te voorkomen? Tobi onderzoekt of zwangerschapsdiabetes al in het eerste trimester het metabolisme verandert. Verder brengt hij veranderingen in de stofwisseling op celniveau in kaart.
Noel de Miranda, LUMC - Pathologie
Een nieuwe immuuntherapie voor darmkanker
Recentelijk ontdekte De Miranda een nieuwe immuuncelpopulatie met de potentie kankercellen op te ruimen die niet herkend kunnen worden door T-cellen, een van de belangrijkste immuuncellen. De Miranda wil deze nieuwe cellen karakteriseren en testen of ze mogelijk bruikbaar zijn voor een nieuwe immuuntherapie voor kankerpatiënten.