Het project Bestuurlijke Aandacht tijdens Politieke Turbulentie onderzoekt (1) welke maatschappelijke uitdagingen besluitvormers prioriteren, (2) hoe zij de relevante kenmerken van maatschappelijke uitdagingen vaststellen, en (3) hoe zij potentiele beleidsoplossingen genereren.

Publieke besluitvormers opereren in een omgeving die wordt gekenmerkt door een veelvoud aan maatschappelijke uitdagingen. In toenemende mate resulteren politieke processen in onduidelijke, inconsistente of onstabiele politieke doelstellingen. Dit maakt het cruciaal om inzicht te genereren in hoe besluitvormers hun aandacht verdelen, omdat hun aandacht bepaalt of en hoe de overheid reageert op maatschappelijke uitdagingen.

Dit project is de eerste systematische studie naar de aandacht van besluitvormers in de publieke sector, in het bijzonder politici en topambtenaren. Het project onderzoekt hoe besluitvormers – individueel en in besluitvormingsteams – hun aandacht verdelen over een schat aan informatie om (1) uitdagingen te prioriteren, (2) relevante probleemkenmerken vast te stellen, en (3) potentiele beleidsoplossingen te genereren. In drie sub-projecten heeft het project als doel om theoretisch en praktisch toepasbaar inzicht te geven in hoe besluitvormers beslissen welke uitdagingen prioriteit dienen te krijgen over andere uitdagingen, hoe besluitvormers informatie verwerken om probleem definities en potentiele oplossingen te genereren, en hoe de turbulente politieke omgeving waarin zij werkzaam zijn deze processen van aandachtsallocatie beïnvloedt.

Meer informatie over dit project is beschikbaar in de vorm van een interview met de projectleider hier

Een prominente theorie die besluitvorming in publieke en private organisaties informeert is behavioral theory. Deze theorie stelt dat besluitvormers uitdagingen prioriteren waar de geboekte resultaten niet aan aspiraties voldoen. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat die onderwerpen prioriteit krijgen waar prestaties achterblijven bij voorgaande jaren, of wanneer prestaties lager zijn dan vergelijkbare organisaties of concurrenten. De theorie gaat echter niet in op de vraag hoe besluitvormers prioriteren wanneer meerdere complexe problemen tegelijkertijd om aandacht vragen. Voor toepassing van de theorie in de publieke sector is dit een groot gemis, omdat publieke organisaties veelal uiteenlopende en complexe doelen hebben. Om deze theoretische lacune te adresseren, genereert en test dit project een gedragstheorie over prioritering van maatschappelijke uitdagingen. Met deze theorie levert het project een theoretische bijdrage aan de bestuurswetenschappen door behavioral theory beter toepasbaar te maken in de publieke sector.

Voor dit sub-project worden interviews met besluitvormers in de publieke sector afgenomen om een theoretisch model van prioritering te genereren. Dit theoretisch model wordt vervolgens empirisch getest door middel van een discrete choice experiment.

Publicaties

• Policy Brief 1: Prestatie informatie en prioritering van maatschappelijke problemen
• Rimkutė, D., & van der Voet, J. (2024). When do bureaucrats respond to external demands? A theoretical framework and empirical test of bureaucratic responsiveness. Public Administration Review. https://doi.org/10.1111/puar.13749
• Van der Voet, J. & Lerussse, A.V. (2024). Performance information and issue prioritization by political and managerial decision-makers: A discrete choice experiment. Journal of Public Administration Research and Theory. https://doi.org/10.1093/jopart/muae011

Besluitvormers gebruiken prestatie informatie om beslissingen te nemen over publieke dienstverlening. Eerder onderzoek laat echter zien dat beleidsvoorkeuren van besluitvormers hun interpretatie van prestatie informatie beïnvloeden, waardoor beslissingen over publieke dienstverlening suboptimaal kunnen zijn. Bestuurskundig onderzoek heeft zich exclusief gericht op eenduidige prestatie informatie, maar in werkelijkheid kan prestatie informatie meervoudig en conflicterend zijn. Dit sub-project onderzoekt de invloed van beleidsvoorkeuren van publieke besluitvormers op het verwerken van conflicterende prestatie informatie. Het doel van het sub-project is om theoretische verwachtingen over de informatieverwerking van politieke en ambtelijke besluitvormers te formuleren en te toetsen.

Aandacht wordt vaak gebruikt als theoretisch mechanisme om besluitvorming in de publieke sector te verklaren, maar wordt zelden direct empirisch geobserveerd. In plaats daarvan heeft bestuurskundig en politicologisch onderzoek de uitkomsten van aandacht van besluitvormers bestudeerd, zoals uitgaven van organisaties aan onderzoek en innovatie, herstel van slechte prestaties door middel van verandering, of beleidsagenda’s van de overheid als geheel. Als gevolg hiervan is aandacht een theoretisch mechanisme dat theoretisch verondersteld wordt, maar niet direct empirisch onderzocht is.

Om dit te adresseren hanteert dit project een nieuwe conceptualisering van aandacht als de informatieverwerking van besluitvormers gericht op het definiëren van problemen en het genereren van potentiele oplossingen. Het project stelt dat de informatieverwerking van besluitvormers, wanneer zij worden geconfronteerd worden met een maatschappelijke of organisationele uitdaging, gericht kan zijn op het definiëren van relevante kenmerken en causale oorzaken van de uitdaging (problem-definition), en op het genereren van mogelijke handelingswijzen om de uitdaging te adresseren (solution-generation).

Op basis van deze conceptualisering en experimentele onderzoeksmethoden, tracht het project te testen in hoeverre blootstelling aan negatieve prestatie informatie resulteert in informatieverwerking gericht op het definiëren van het probleem en het genereren van potentiele oplossingen. Daarnaast voert het project experimenten uit om meer te leren over de volgorde en locus van beide type informatieverwerking.

Publicaties

• Van der Voet, J. (2022). Search in Response to Negative Performance Feedback: Problem-Definition and Solution-Generation. Journal of Public Administration Research and Theory. Volume 33, Issue 1, January 2023, Pages 43–62, https://doi.org/10.1093/jopart/muac008