Worm en maagbacterie partners in strijd tegen allergische astma

Parasitaire wormen en maagbacteriën onderdrukken immuunreacties, zoals allergische reacties. Parasitoloog Hermelijn Smits en longarts Christian Taube van het LUMC proberen van deze micro-organismen te leren.

Parasitaire wormen en maagbacteriën beschermen zichzelf door het immuunsysteem te onderdrukken. Hierdoor worden ook andere immuunreacties onderdrukt, zoals allergische reacties. Parasitoloog Hermelijn Smits en longarts Christian Taube van het LUMC proberen van deze micro-organismen te leren, om zo te komen tot een nieuw medicijn tegen allergische astma. Ontstekingsziektes zoals astma en allergieën blijken veel minder voor te komen in ontwikkelingslanden, waar mensen vaker last hebben van worminfecties, zo ontdekten parasitologen van het LUMC. “Onderzoek bij proefdieren toonde aan dat het één daadwerkelijk met het ander te maken heeft. Het lijkt er dus op dat infecties met parasitaire wormen mensen tegen astma en allergie kunnen beschermen”, vertelt Hermelijn Smits. Een vergelijkbare ontdekking werd gedaan voor de maagbacterie helicobacter pylori. Ook hier is een verband tussen het feit dat deze maagbacterie bijna niet meer voorkomt in de westerse wereld, en het feit dat het aantal mensen met allergische astma sterk is gegroeid. Hoogleraar longziekten Christian Taube vertelt: “Epidemiologische studies hebben laten zien dat astma veel minder voorkomt bij mensen die vroeger een helicobacter pylori infectie hebben gehad. Wij hebben dat verder onderzocht en zagen dat deze bacterie inderdaad de kans verlaagt om astma te ontwikkelen.”

Tolerantie

Hoe komt het dat deze micro-organismen zo’n beschermend effect hebben tegen allergische astma? Dat heeft te maken met hun interactie met het immuunsysteem. Beide organismen zijn in staat om het immuunsysteem te onderdrukken en zo zichzelf te beschermen. Daarmee onderdrukken ze tegelijkertijd andere reacties van het immuunsysteem, waaronder die tegen allergische stoffen. Smits en Taube willen graag achterhalen hoe deze micro-organismen dat doen. Waarschijnlijk spelen vooral de dendritische cellen hierbij een belangrijke rol. Dendritische cellen zijn eigenlijk de poortwachters van het menselijk lichaam. Ze zitten bijvoorbeeld in de longen, waar ze binnendringende ziekteverwekkers en allergenen herkennen en vervolgens beslissen of ze een afweerreactie in gang moeten zetten of die juist moeten afremmen. “We zien dat de aanwezigheid van helicobacter pylori leidt tot meer van de afremmende dendritische cellen en dus een sterkere mate van tolerantie”, vertelt Taube.

Astma-vaccin

In een gezamenlijk onderzoeksproject van het Longfonds en het LUMC isoleren Smits en Taube nu allerlei moleculen die worden uitgescheiden door de parasitaire wormen en de maagbacteriën en testen hun effect op de dendritische cellen. Beide hebben ondertussen al meerdere kandidaat-moleculen op het oog. Uiteindelijk hopen ze deze stoffen te kunnen gebruiken voor de behandeling van astma. Zo kunnen patiënten profiteren van de voordelen van deze micro-organismen, zonder last te hebben van de negatieve kanten die een infectie met een maagbacterie of parasitaire worm natuurlijk ook heeft. Mogelijk kunnen de stoffen zelfs dienen als een soort vaccin bij jonge kinderen met aanleg voor deze ziekte.