Europa Instituut

Thorbecke beurs

Luuk van Middelaar en Vestert Borger, beiden verbonden aan het Europa Instituut van de Universiteit Leiden, voeren onderzoek uit dat wordt gefinancierd door het Fonds Staatsman Thorbecke van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Dit fonds heeft als doel de kennis omtrent het leven, werk en gedachtegoed van Johan Rudolf Thorbecke (1798-1872), staatsman en grondlegger van de Nederlandse parlementaire democratie, te bevorderen.

Het onderzoeksproject van Van Middelaar en Borger is getiteld ‘Het spel van de Europese constitutie: Aantekeningen bij de Unie, en haar woordvoerders, stelsel en fundament’. Het onderzoekt de ongekende transformatie die het Europese statenverband waarvan Nederland deel uitmaakt de afgelopen jaren heeft ondergaan. Terwijl de Europese Unie zich vanouds verlaat op het recht, volstaat dit niet langer om noodsituaties als de eurocrisis, vluchtelingencrisis of de oorlog in Oekraïne het hoofd te bieden. Zulke gebeurtenissen nopen tot initiatief, improvisatie en publieke overtuigingskracht. Dat zijn eigenschappen kenmerkend voor politiek handelingsvermogen die Europa tot voor kort ontbeerde. Nu dit vermogen door opeenvolgende crises tot wasdom komt, verandert de Unie van aard, kracht en aanspraak. Daarbij is de band tussen haar oude constitutionele zelfbeeld en feitelijk handelingsvermogen verbroken. In de geest van Thorbecke tracht het project deze band te herstellen door de aard en dynamiek van de constitutie van de Unie te duiden en zo bij te dragen aan het debat over de toekomst van Europa.

Het project vindt plaats in de periode 2022-2026 en dient uit te monden in een boek en enkele publieksessays. Borger treedt op als projectleider.