Het Proto-Indo-Europees werd meer dan vijfduizend jaar geleden gesproken door mensen die waarschijnlijk leefden ten noorden van de Zwarte Zee. Uit deze taal zijn later talen als Sanskrit, Grieks en Latijn ontstaan, maar ook Nederlands, Engels, Frans en Russisch. De Indo-Europeanen hebben geen geschreven bronnen nagelaten, maar het zou van enorme wetenschappelijke waarde zijn als deze verdwenen oertaal gereconstrueerd kan worden. Bij Vergelijkende Indo-Europese taalwetenschap werken we aan de reconstructie van de taal van de Indo-Europeanen. Dat gebeurt door veel talen te leren, zoals Hittitisch, Gotisch, Oud-Grieks, en die talen vervolgens met elkaar te vergelijken.

Alle talen hebben een grammatica. Maar van de ongeveer zesduizend talen wereldwijd zijn er slechts vijfhonderd redelijk bekend. Duizenden talen wachten dus op een nieuwsgierige taalwetenschapper om de structuren te achterhalen en te beschrijven. Als we dit soort talen onderzoeken en beschrijven kunnen ze van de vergetelheid worden gered. Anders zouden ze immers verdwijnen. Maar er zijn ook onbeschreven talen die nog volop worden gesproken. Als die talen toch worden beschreven, kan er onderwijs opgezet worden zodat mensen hun eigen taal kunnen leren lezen en schrijven. Daarnaast is taalbeschrijving ook belangrijk omdat we met elke nieuw beschreven taal variaties in taal leren kennen.

Mensen worden geboren met het vermogen om taal te leren, welke taal dan ook. Ze houden zich daarbij aan allerlei ongeschreven regels zonder dat ze daar ooit les in hebben gehad. Taal is met andere woorden een systeem en de taalwetenschapper onderzoekt dit (cognitieve) systeem. In deze afstudeerrichting houd je je bezig met (formele) modellen over taal die proberen te verklaren hoe taal in onze hersenen is gerepresenteerd. Ook leer je hoe je via experimenten kunt onderzoeken wat voor rol die ongeschreven taalregels spelen in de manier waarop mensen taal produceren, waarnemen en begrijpen. Je kunt zelfs je eigen experiment uitvoeren in een van de vier taallaboratoria in Leiden: het Babylab, EEG lab, Phonetics lab, of het Eye-tracking lab. In de sub-track Computational Linguistics houd je je bezig met taalkundig programmeren, en leer je alle ins en outs van hoe Artifical Intelligence (AI) en Large Language Models (zoals ChatGPT) werken.

Deze specialisatie raakt aan onderzoeksgebieden als psychologie, neurowetenschap en informatica. Ook zonder N&G of N&T profiel kun je kiezen voor deze afstudeerrichting.

Taal kan gebruikt worden om je identiteit vorm te geven. En mensen gebruiken taal om iemand bijvoorbeeld te informeren, te vermaken of te overtuigen. Hoe werkt dat soort functioneel taalgebruik precies? Aan welke principes en regels houden mensen zich als ze taal op die manieren gebruiken? Bij deze afstudeerrichting, die deels Nederlandstalig is, verdiep je je in de volgende vragen: Wat zijn de effecten van taalgebruik? Hoe kunnen we elkaar überhaupt begrijpen? Hoe kun je taal strategisch gebruiken om je doelen te bereiken, bijvoorbeeld in de politiek? Wat is de link tussen taal en identiteit? In deze afstudeerrichting kijk je dus ook naar hoe taal en maatschappij elkaar wederzijds beïnvloeden. Je verdiept je onder andere in de sturende kracht van taal, speciale vormen van taal zoals straattaal en taal in social media, en in de taal van de politiek.

Er zijn zo veel bijzondere talen! Bij dit vak 'reis' je de hele wereld rond. Per regio ontdek je de bijzondere kenmerken van de talen die daar gesproken worden. Denk bijvoorbeeld aan de complexe tonen van veel van de talen in Zuidoost Azië, of de klikklanken van de Bantu-talen.

Van een tiener die een fissa hartstikke lit vond, kijk je niet vreemd op. Maar als een vijftiger die uitdrukking gebruikt? Bewust en onbewust gebruiken mensen taal om bij een bepaalde groep te horen. In dit college bestudeer je hoe taal als sociaal verschijnsel werkt.

Schijnbaar moeiteloos rijgen we de woorden aan elkaar en begrijpen we de ingewikkeldste teksten. In dit vak onderzoek je wat precies een zin tot een zin maakt en wat de mens blijkbaar van de structuren van taal moet weten om spreken en verstaan mogelijk te maken.

In dit vak leer je hoe je een onafhankelijk psycholinguïstisch experiment ontwerpt, uitvoert, analyseert en presenteert. Je kunt de technieken direct toepassen in een eigen onderzoeksproject.

Wat is het verschil tussen een minister die zegt dat iets ‘mogelijk’ is of ‘niet onmogelijk’? En wat is het retorisch effect wanneer iemand zegt ‘ik wil je niet beschuldigen, maar…’, waarmee juist wél een beschuldiging geuit wordt? In deze collegereeks onderzoek je retorische effecten van formuleringskeuzes.

Bij dit vak staat de relatie tussen cultuur, taalgebruik en taalsysteem centraal. Je bestudeert hier onder meer hoe binnen Afrikaanse culturen naar zaken als tijd of kleur wordt gekeken.

Hittitisch is de taal van het Hittitische rijk dat zich van ca. 1650-1180 v.Chr. over grote delen van het huidige Turkije uitstrekte. Hittitisch is geschreven in spijkerschrift op kleitabletten en is de oudste overgeleverde Indo-Europese taal. In deze cursus zullen we de hele grammatica van het Hittitisch behandelen.

Bij dit vak word je getraind om veldwerk te doen. Je werkt met een moedertaalspreker van een onbekende niet-Europese taal. Het doel is om voldoende gegevens te verzamelen en te analyseren, zodat een grammaticale basisschets van de taal kan worden gemaakt.

Bij dit vak krijg je een intensieve inleiding in de historische grammatica van het Oudgrieks. De belangrijkste fonologische en morfologische aspecten van het Oudgrieks en zijn dialecten passeren de revue tijdens de eerste helft van de cursus. Tijdens de tweede helft van de cursus leer je Griekse literaire teksten vanuit een historisch perspectief te analyseren. Je leest dan korte stukken uit de Ilias van Homerus.

In deze werkgroep leer je welke concepten ten grondslag liggen aan het onderzoeksgebied van klank en klankstructuur. Je leert hoe je een experimenteel onderzoek doet naar dit onderwerp en hoe je daar verslag van kunt doen.

In dit college bestuderen we aan de hand van een aantal beleefdheidstheorieën hoe de keuze voor een meer of minder directe/beleefde formulering wordt bepaald door eigenschappen van cultuur, context en medium. In blok 1 staan theorieën over beleefdheid en medium centraal; in blok 2 verdiep je je in onbeleefdheid en doe je onderzoek naar (on)beleefdheid in een specifiek medium.

Verdiep je kennis met extra colleges bij je eigen opleiding of kies bij een andere opleiding een vak dat past bij jouw interesse. Je maakt je keuze uit een minor, een speciaal samengestelde pakket. Leiden biedt meer dan dan vijftig minoren aan, maar je kunt ook zelf een pakket samenstellen.

Tijdens een stage werk je gedurende een aaneengesloten periode bij een organisatie, maar ook andere opties zijn mogelijk. Dit is een goede manier om werkervaring op te doen. De inhoud van de stage spreek je af met je studiecoördinator. Onze Career Service helpt je graag om een geschikte stageplek te vinden.

Alleen in Leiden kun je je wetenschappelijke én kunstzinnige talenten tegelijk ontwikkelen. Naast je studie in Leiden kun je vakken volgen aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten en het Koninklijk Conservatorium in Den Haag.

Een verblijf in het buitenland is een goede manier om je horizon te verbreden. Je leert je redden in een onbekende omgeving. Je verbetert je talenkennis en vergroot je kansen op de arbeidsmarkt. En heel belangrijk: je leert internationaal te denken. Je kunt een stage in het buitenland doen, maar je kunt ook een periode aan een universiteit studeren. Dat laatste kan bijvoorbeeld in het kader van het Erasmus uitwisselingsprogramma, maar er zijn ook beurzen beschikbaar.