Aan het begin van het studiekeuzeproces waar alles nog onduidelijk is, kan het maken van een studiekeuze nogal onrust en stress geven. Sommige studiekiezers hebben misschien wel al ideeën over wat ze zouden willen doen, veel anderen nog helemaal niet. Realiseer je dat dit gevoel van onzekerheid heel normaal is in deze fase.

Wat bepaalt jouw studiekeuze?

Er zijn veel redenen waarom je voor een bepaalde studie kunt kiezen. Deze zijn voor iedereen weer anders. Zoek je vooral een inhoudelijk leuke studie of houd je er ook rekening mee dat je er later wel werk mee moet kunnen vinden? Ga je eerst op zoek naar een leuke stad en dan pas naar een studie die daar te volgen is?

De studiekeuzemotivatie-test maakt inzichtelijk welke motieven voor jou het belangrijkst zijn bij het maken van je studiekeuze en welke juist niet. Gebruik de uitslag om ook eens na te denken over de motieven die je juist niet als belangrijkste ziet. Wellicht nuanceert het of bekrachtigt het juist je studiekeuze.

• Studiekeuzemotivatietest (123test.nl)

Wat voor kiezer ben je?

Iedereen heeft zijn eigen manier om bepaalde keuzes te maken. De één doet dat meer op gevoel terwijl de ander meer op de feiten afgaat. Er is geen ‘beste’ manier, het één past gewoon beter bij je dan het ander. Toch kan het geen kwaad om het maken van een keuze eens op een andere manier te benaderen. Daarvoor is het handig als je weet welke keuzestijlen er zijn.

• Lees meer over de verschillende keuzestijlen bij de Studiekeuzetips

Do's and Don'ts

Ook kan het handig zijn om alvast eens de Do’s en Don’ts door te lezen, waar je meer over valkuilen te weten komt waar je in kunt stappen bij het maken van een keuze.

> Naar de volgende stap: Oriënteren

In deze stap begin je met oriënteren, op jezelf en op opleidingen.

Oriënteren op jezelf

Om een studiekeuze te kunnen maken is het allereerst van belang dat je inzicht in jezelf hebt. Als je weet wie je bent, wat je kunt, wat je wil en wat je belangrijk vindt (eigenschappen, competenties, interesses, waarden etc), dan kan je ook beter bepalen wat er bij je past en helpt dit je richting te geven en beslissingen te nemen.

Misschien kan je dit al redelijk goed voor en over jezelf formuleren, maar het kan ook handig zijn om er samen met anderen (ouders, familie, vrienden) over te praten om dit helder te krijgen. Je kunt hen bijvoorbeeld vragen waar zij jou goed in vinden en wat zij voor interesses bij jou zien.

Daarnaast kan ook handig zijn om tests te doen die je hierbij kunnen helpen. We hebben er een aantal voor je op een rij gezet:

• Competenties: waar ben je goed in, wat gaat je goed af, waarin zou je je verder willen ontwikkelen? (123test)
• Persoonlijke waarden: wat is belangrijk voor je, in je leven en in studie/werk? (123test)
• Persoonlijkheidstest: wat voor type persoon ben je? (16 personalities test)
• Studiekeuzetest: overzicht van passende opleidingen krijgt op basis van je interesses (Icares test)
• Studiekeuzetest: Bij deze studiekeuzetest wordt gekeken wat voor soort beroepen bij je persoonlijkheid passen en welke studies daarop aansluiten.
• Studiekeuzemotivatietest: wat bepaalt jouw studiekeuze?

Persoonlijk profiel
Het is aan te raden om deze resultaten van de tests op een rij te zetten, in een zogenaamd Persoonlijk profiel. Zet per onderdeel (interesses/ competenties/ persoonlijkheidstype/ (werk)waarden, andere onderdelen) je 'hoogste' en 'laagste' scores uit de tests eens op een rij a.d.h.v. een aantal vragen. Door de verschillende aspecten bij elkaar te zetten kom je tot een totaaloverzicht, je persoonlijk profiel.

• Beschrijf je testresultaten in het Persoonlijk profiel document

Nu je een duidelijker beeld over jezelf hebt, kan je je gaan oriënteren op de mogelijkheden, de keuzeopties, op welke opleidingen er zijn.

Oriënteren op opleidingen

De informatie over jezelf die je hebt ingevuld in je persoonlijk profiel ga je nu gebruiken om studiegebieden te definiëren die mogelijk passend voor je zijn. Je kunt deze mogelijkheden vervolgens verder onderzoeken. Welke opleidingen sluiten het beste aan bij het door jou gemaakte profiel.

Kijk om te beginnen hiervoor eens op de volgende websites, als je je breed wilt oriënteren en zoek zoveel mogelijk informatie over de opleidingen die je interessant lijken:

• Studiekeuze123
• Icares studiekeuze
• Qompas studiekeuze
• Open dagen kalender

Denk je al aan bepaalde opleidingen of instellingen, dan kan je gerichter gaan zoeken.

• Binnen de Universiteit Leiden? Kijk dan op de bachelor website
• Buiten de Universiteit Leiden? Kijk op Studiekeuze123.
• Bezoek vooral ook Open Dagen, zodat je je breed kunt oriënteren.

Je kunt beginnen met het opschrijven van thema’s die je interesse hebben en passend zijn bij je persoonlijk profiel. Binnen die thema’s ga je op zoek naar de studies die worden aangeboden. Misschien zelfs zowel op HBO als op WO gebied. Dit is een brede oriëntatie om in beeld te krijgen wat er mogelijk is met jouw interesses.

Verschil HBO-WO
Kijk ook eens naar de verschillen tussen HBO en WO als dit niet helemaal duidelijk is. Je vindt deze informatie bij de Studiekeuzetips!

Vervolgens ga je versmallen door je verder te verdiepen in de studies die echt matchen bij jouw interesse en voorwaarden. Dat doe je door je verder te verdiepen in de opleidingen die je hebt gevonden.

> Naar de volgende stap: Verdiepen

Het je een aantal opleidingen op het oog? Verdiep je hier dan verder in:

• Kijk goed naar het opleidingsprogramma, niet alleen het eerste jaar, maar ook het 2e en 3e jaar.
• Bekijk de vakken in de studiegids van de opleiding, wat houdt het vak in, wat voor soort onderwijsvorm heeft het vak, etc.
• Denk alvast eens na over wat je nog meer zou willen doen tijdens je studie, zoals buitenlandverblijf, stage, honours-programma etc.
• Kijk ook alvast eens naar de masteropleidingen en -specialisaties van de bachelors. Spreken die je aan?
• Wat kan je met deze opleiding op de arbeidsmarkt? Waar werken afgestudeerden? Wat zijn de arbeidsmarktperspectieven? Kijk eens voor meer informatie bij Studie en arbeidsmarkt.

Veel kan je online doen, maar onderneem ook de volgende acties:

• Bezoek Open Dagen.
• Doe mee met Meeloopdagen en Proefstuderen – ervaringen helpen om beter te kunnen kiezen.
• Loop een dag mee met een student om een indruk te krijgen en de sfeer te proeven.
• Bespreek je overwegingen met je ouders, vrienden, studieadviseur, studiekeuzeadviseur etc.
• Praat met studenten die de studie doen / hebben gedaan, die jou aanspreekt.
• Interview mensen uit het werkveld over functies waar de studie toe opleidt.

Wat kan ik vragen?
Geen idee wat je kunt vragen tijdens open dagen?
Bekijk de suggesties  van veelgestelde vragen.

> Naar de volgende stap: Vergelijken

De opleidingen die na deze verdiepingsfase overblijven kun je dan goed met elkaar gaan vergelijken. Bepaal in deze fase wat de belangrijk(st)e factoren zijn op basis waarvan je een keuze gaat maken. Bijvoorbeeld de inhoud, de onderwijsvorm, de mogelijkheid tot het doen van een stage, de keuzemogelijkheden binnen de opleiding de locatie of onderwijsinstelling of de kansen op de arbeidsmarkt.

Blijf je het lastig vinden? Maak dan eens gebruik van het T-model. Dit T-model is een besluitvormingstechniek die je kunt gebruiken bij het maken van een keuze tussen twee of meer mogelijkheden (in dit geval studies). 

• Kies en vergelijk: keuzehulp (T-model)

Als je de mogelijkheden onderzocht hebt en met elkaar vergeleken, dan wordt het zeker mogelijk om een keuze te maken. Ben je er klaar voor om de knoop door te hakken? Je hebt verschillende studies uitgebreid onderzocht en nu is het tijd om de stap te durven zetten en een opleiding te kiezen.

Weet ook dat studiekeuzes niet definitief zijn. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat ruim 75% van de werkende mensen na 25 jaar niet meer werkzaam is in de branche waar ze in eerste instantie een studie voor volgde! Dit komt, omdat je je blijft door ontwikkelen en steeds nieuwe ervaringen opdoet. Op basis van deze nieuwe ervaringen ga jij straks weer nieuwe keuzes maken. Ga er dus niet vanuit dat je de rest van je leven vast zit aan een studiekeuze, maak de keuze niet te zwaar.

 > Naar de volgende stap: Beslissen

Heb je een studie gevonden die je aanspreekt en ben je zover om de beslissing te nemen? Gefeliciteerd! Je staat nu aan het begin van een volgende fase in je leven! Schrijf je dan in via Studielink bij de opleiding van jouw keuze!