‘Een goede docent ziet studenten meteen als young professionals’
Gedreven, innovatieve docenten zijn de drijvende krachten achter ons onderwijs. Janine Geerling, voormalig universitair docent bij de studie Bio-Farmaceutische Wetenschappen, haalde eind vorig jaar haar Senior Kwalificatie Onderwijs. ‘Je moet jezelf de tijd gunnen om je onderwijs te vernieuwen, en niet bang zijn om gewoon te doen.’
Dit is deel één van een serie interviews met docenten die recent hun Senior Kwalificatie Onderwijs hebben gehaald.
Sinds ruim een jaar bestaat bij de Universiteit Leiden de mogelijkheid om een Senior Kwalificatie Onderwijs (SKO) te halen. Na een succesvolle pilot met tien docenten in 2018, behaalde eind 2019 de tweede lichting docenten hun SKO. Janine Geerling was er een van. Geerling werkte als universitair docent bij de studie Bio-Farmaceutische Wetenschappen – als we haar spreken is ze net begonnen aan een nieuwe baan bij de Universiteit Utrecht. ‘Tijdens mijn werk in Leiden heb ik mij de laatste jaren volledig kunnen toeleggen op onderwijs, niet alleen het geven ervan maar ook de inrichting en ontwikkeling van vakken. Dit is de richting waarin ik mijn carrière wil vervolgen, daarom was het halen van mijn SKO een logische stap.’
Senior Kwalificatie Onderwijs
De SKO is een kwalificatie voor docenten die een leidende rol spelen in de ontwikkeling en vernieuwing van het onderwijs op curriculumniveau, dus overstijgend aan het eigen vakgebied. Hiervoor moeten docenten een portfolio maken, waarin zij laten zien dat zij voldoen aan vier eindtermen:
- Handelen vanuit de academische onderwijsomgeving
- Een didactisch ontwerp maken en uitwerken met oog voor de context van een curriculum
- Onderwijs voorbereiden en uitvoeren
- Impact op het onderwijs binnen een of meer opleidingen die het eigen onderwijs overstijgt
Daarnaast gelden de vereisten dat een docent al een Basiskwalificatie Onderwijs heeft, tenminste vijf jaar universitair onderwijs heeft gegeven in verschillende vakken en leerjaren, en daarbij verschillende onderwijsvormen heeft toegepast.
Leerlijn Academische vorming
Een van de redenen om in aanmerking te komen voor een SKO, is als een docent zich bezig heeft gehouden met onderwijsvernieuwing. Dat gaat zeker op voor Geerling: zij ontwikkelde een leerlijn Academische Vorming voor studenten Bio-Farmaceutische Wetenschappen. Deze leerlijn loopt door alle jaren van de bachelor, en Geerling coördineerde en verzorgde zelf een groot deel van het onderwijs. Studenten leerden bijvoorbeeld wetenschappelijke artikelen schrijven, of hoe je een onderzoek presenteert. De studenten waren niet altijd even enthousiast op zo’n moment, vertelt ze lachend. ‘Dat benoemde ik dan ook: “Jullie vinden dit misschien niet zo leuk, maar laten we er vooral samen het beste van maken.” En dan bleek vaak later dat ze er toch blij mee zijn. Eenmaal in een masterstage, of bij het schrijven van artikelen voor hun PhD, hoorde ik vaak dat het toch wel fijn was dat ze die vaardigheden hadden geleerd!’
Tijd gunnen voor onderwijsvernieuwing
Voor haar SKO-portfolio reflecteerde Geerling onder andere op het ontwikkelen van deze leerlijn. ‘Het portfolio was veel werk, maar het was ook wel fijn om in de drukte van alledag stil te staan bij wat je eigenlijk allemaal al aan onderwijs hebt gegeven en ontwikkeld. Je vergeet al snel de kleine dingen aan het begin van een traject, waar uiteindelijk iets groots zoals die leerlijn uit voortvloeit.’ En dat proberen, het testen van ideeën, is juist zo waardevol vindt Geerling. ‘Je moet niet bang zijn om gewoon te doen – en soms te falen. Gun jezelf tijd om je onderwijs te vernieuwen, want het gebeurt niet vanzelf.’
Toekomstplannen van studenten
In de leerlijn die Geerling ontwikkelde, wordt ook aandacht besteed aan het beroepsperspectief van studenten. Wat is je doel, waar zou je willen werken? Zo leerde ze de studenten reflecteren, en op een andere manier naar hun studie kijken. Zo moeten de studenten aan het eind van jaar drie een academic statement geven: hoe zien zij zichzelf als academicus en young professional? Met allerlei opdrachten en bijeenkomsten tijdens de bachelor werken ze naar dat statement toe. ‘We beginnen er eigenlijk meteen mee: in het eerste college dat ik geef, vraag ik de studenten al naar hun toekomstplannen,’ zegt Geerling. Dit concept werd zowel door de studenten als door collega-docenten goed ontvangen en raakte bekend als ‘Hopes and dreams’ workshop die inmiddels ook bij andere studies op het programma staat.
e-Learning voor academische vaardigheden
Om de studenten verder te ondersteunen in hun ontwikkeling tot young professional, werkte Geerling tot aan haar vertrek als medeprojectleider aan de ontwikkeling van een Skills e-learning platform voor de gehele faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. Dit platform ondersteunt studenten op interactieve wijze in hun professionele ontwikkeling op het gebied van onderzoek doen, samenwerken, wetenschappelijke communicatie en meer. Geerling: ‘Op het platform bieden we studenten niet alleen theoretische achtergronden ten aanzien van deze vaardigheden, maar ook hele praktische handvatten waar ze direct mee aan de slag kunnen. Denk bijvoorbeeld aan formats voor de agenda of notulen van teamvergaderingen, of stappenplannen die ze kunnen volgen bij het zoeken van literatuur, het schrijven van een artikel of het maken van een presentatie.’
De student als young professional
Wat Geerling drijft in het geven en ontwikkelen van onderwijs is haar studenten voorbereiden op de toekomst. ‘De essentie van goed onderwijs is volgens mij dat je studenten meteen als een young professional beschouwt, bij wie je de begeleiding steeds verder afbouwt naar mate de studie vordert zodat hun zelfstandigheid en verantwoordelijkheid kunnen groeien.’ Gebruik bijvoorbeeld verschillende werkvormen, tipt Geerling. ‘En probeer als docent niet al jouw kennis in je college te stoppen, maar bekijk wat past bij de studiefase van de studenten en biedt de mogelijkheid om verder te verdiepen.’ Binnen haar eigen vakgebied betekent dit dat ze onderwijs ontwikkelt dat studenten helpt om daar te komen waar hij of zij wil zijn. En dat op een manier die zowel nuttig als plezier is voor student èn docent. ‘Ik vind dat ik als docent de verantwoordelijkheid heb om studenten voor te bereiden op hun werkzame leven, of dat nu binnen of buiten de academie wordt.’
Geïnspireerd om ook uw Senior Kwalificatie Onderwijs te halen?
In 2020 start wederom een ronde voor docenten om de Senior Kwalificatie Onderwijs te halen. U kunt zich aanmelden bij de secretaris van de SKO-toetsingscommissie. Dan heeft u tot 1 mei 2020 om uw onderwijs-cv en uw eerste reflectie in te dienen, op basis waarvan de toetsingscommissie besluit of u het SKO-traject kunt afmaken. De volledige procedure en de eisen voor de eerste reflectie staan uitgelegd op de webpagina over het SKO.