Ineke van der Ham
Hoogleraar Technologische vernieuwingen in de neuropsychologie
- Naam
- Prof.dr. C.J.M. van der Ham
- Telefoon
- +31 71 527 6746
- c.j.m.van.der.ham@fsw.leidenuniv.nl
- ORCID iD
- 0000-0003-2520-7422
Ineke van der Ham is gespecialiseerd in ruimtelijk denken in echte en virtuele omgevingen en combineert fundamenteel neurocognitief en toegepast klinisch onderzoek. Ze is hoogleraar Technologische Innovaties in de Neuropsychologie van Gezondheids-, Medische- en Neuropsychologie.
Meer informatie over Ineke van der Ham
Nieuws
-
Ineke van der Ham in Quest over mensen die constant verdwalen -
Geld voor wetenschapscommunicatie over dovengemeenschap en verdwalen -
Met VR ervaren hoe het is als een patiënt een schoen naar je gooit -
Psychology Connected over ondernemerschap: ‘Falen is onvermijdelijk, maar als academicus heb je daar al mee leren leven’ -
Bekijk fotoserie van oratie Ineke van der Ham: 'Een illusie rijker' -
De illusie als sleutel: hoe ruimtelijke techniek patiënten kan helpen -
Hoe houd je je hersenen gezond? Wetenschappers geven tips op breinfestival -
Breinfestival: Wat gebeurt er in onze hersenen als we alledaagse activiteiten uitvoeren? -
Nieuwe hoogleraar Ineke van der Ham over onze afhankelijkheid van gps: ‘Het maakt ons onnodig kwetsbaar’ -
Word je DomDom door je TomTom? -
Geef Ineke van der Ham voorrang bij de Klokhuis Wetenschapsprijs -
Leidse onderzoekers genomineerd voor Klokhuis Wetenschapsprijs -
Teamwork psychologen en pedagogen gewaardeerd en beloond door de KNAW -
Sla maar linksaf… Nee het andere links! -
Promovendus stuurt patiënten het bos in met virtual reality -
Mensen met hersenletsel leren beter navigeren -
StationsLab verandert Utrecht Centraal in laboratorium -
Nacht van Ontdekkingen door het oog van de psycholoog -
Mannen zijn niet beter in navigeren dan vrouwen, maar dat denken ze wel
-
Ineke van der Ham over landelijk publieksonderzoek 'Navigeren kun je leren' -
Tips tegen verdwalen op het tweede pop-upcollege in Den Haag -
De weg vinden met serious games
Ineke van der Ham is gespecialiseerd in ruimtelijk denken in echte en virtuele omgevingen en combineert fundamenteel neurocognitief en toegepast klinisch onderzoek. Ze is hoogleraar Technologische Innovaties in de Neuropsychologie van Gezondheids-, Medische- en Neuropsychologie.
Onderzoek naar ruimtelijke cognitie en technologische innovatie
Van der Ham wijdt haar onderzoek aan ruimtelijke cognitie (hoe mensen omgaan met hun ruimtelijke omgeving) en benadert dit zowel vanuit een cognitief-neurowetenschappelijk als een experimenteel-neuropsychologisch perspectief. Ze voert inter- en transdisciplinair onderzoek uit door fundamenteel onderzoek toe te passen in een klinische context en vice versa. Haar onderzoek is gefinancierd door onder andere NWO Veni, Revalidatiefonds, STW Take-off en Wetenschapscommunicatie: Gewaardeerd!
Door technologische vooruitgang wordt virtuele ruimte steeds meer onderdeel van onze ruimtelijke omgeving. Van der Ham onderzoekt hoe virtuele omgevingen worden ervaren door individuen en in vergelijking met de echte wereld.
Haar werk kenmerkt zich door talrijke interdisciplinaire en maatschappelijke samenwerkingsverbanden op uiteenlopende wetenschappelijke en toegepaste gebieden zoals gezondheidszorg, technologie, geesteswetenschappen, onderwijs en kunst. Dit heeft geleid tot theoretische inzichten op het gebied van ruimtelijk denken, evenals klinische toepassingen die gebruikmaken van virtuele omgevingen en serious gaming-technologie.
Kort CV
Ineke van der Ham heeft een achtergrond in klinische psychologie (BSc, Erasmus Universiteit Rotterdam), cognitieve neurowetenschappen (MSc, Universiteit Utrecht) en experimentele psychologie (PhD, Universiteit Utrecht, met onderscheiding: cum laude). Ze voltooide haar proefschrift "Thinking left and right, neurocognitive studies on spatial relation processing" in 2010.
Ze werkte als universitair hoofddocent Neuropsychologie aan de Universiteit Utrecht van 2010 tot 2015, waarna ze overstapte naar de Universiteit Leiden. In 2023 werd ze benoemd tot hoogleraar.
Van der Ham is dagelijks bestuurslid en onderwijscoördinator van de sectie Gezondheids-, Medische- en Neuropsychologie, voorzitter van de Master Onderwijscommissie van het Instituut Psychologie en coördinator van de masterspecialisatie Klinische Neuropsychologie.
Actueel CV
Onderwijs
- Voorzitter van de Master Onderwijscommissie van het Instituut Psychologie.
- Coordinator van masterspecialiciatie Clinical Neuropsychology
- Coordinator Innovations in Clinical Neuropsychology
- Begeleider stage Clinical Neuropsychology
- Begeleider scriptie Clinical Neuropsychology
- Begeleider bachelorscriptie Psychology
- Docent in Clinical Neuropsychology
- Docent in Neurocognition
- Docent in Methods in Clinical Neuropsychology
Prijzen
Dissertatieprijs 2009-2010, Nederlandse Vereniging voor Neuropsychologie
Subsidies
- Science communication: Gewaardeerd! (2021) Muziek en ruimte in de neurowetenschap (10.000 Euro, with Rebecca Schaefer).
- EUniWell seed funding (2020) Enriched reality for education and digital wellbeing (25.000)
- Onderwijsinnovatie subsidie (2019) Stressless met behulp van Virtual Reality (50.652 Euro, with Nadira Saab)
- LUF (2019) The Leiden navigation test for internationally standardized assessment of navigation ability (22.530, with Michiel Claessen)
- STW start up grant (2015) Wayfinder: Serious game voor navigatievermogen (40.000 Euro, with Michiel Claessen, Anne Visser-Meily, and Albert Postma)
- ELS grant (2013) Selective attention and motor skills: A central mechanism in cognitive development? (15.000 Euro), co-applicant
- Revalidatiefonds grant (2012) Ontwikkeling van training van navigatievaardigheden in CVA patiënten (20.998 Euro), co-applicant
- Veni grant (2012) Keeping track of where you are: Order memory in spatial navigation (250.000 Euro), personal grant
- ELS grant (2012) The early roots of developing visuospatial cognition: An embodied dynamic systems study in young children (55.000 Euro), co-applicant
- Meerwaarde NWO grant (2011) Training navigation skills in virtual environments (40.000 Euro), primary applicant
- NCU collaboration grant (2011) The Drum Languages of Senegal – a Neurolinguistic Perspective (68.000 Euro), co-applicant
(Voormalige) promovendi
- Michiel Claessen, PhD
- Miranda Smit, MSc
- Milan van der Kuil, MSc
- Anne Cuperus, PhD
Hoogleraar Technologische vernieuwingen in de neuropsychologie
- Faculteit der Sociale Wetenschappen
- Instituut Psychologie
- Gezondheids, Medische- Neuropsychologie
- Mulder H., Oudgenoeg-Paz O., Verhagen J., Ham C.J.M. van der & Stigchel S. van der (2022), Infant walking experience is related to the development of selective attention, Journal of Experimental Child Psychology 220: 105425.
- Ham C.J.M. van der & Claessen M.H.G. (2022), A clinical guide to assessment of navigation impairment: : standardized subjective and objective instruments and normative data, Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology 44(7): 487-498.
- Ham C.J.M. van der & Claessen M.H.G. (2022), A clinical guide to assessment of navigation impairment: standardized subjective and objective instruments and normative data, Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology 44(7): 487-498.
- Ham I.J.M. van der, Koutzmpi V., Kuil M.N.A. van der & Hiele K. van der (2022), Spatial navigation performance in people with multiple sclerosis-a large-scale online study, Multiple Sclerosis and Related Disorders 58: 103423.
- Van der Ham I.J.M. & Claessen M.H.G. (2022), A clinical guide to assessment of navigation impairment: standardized subjective and objective instruments and normative data, Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology 44(7): 487-498.
- Kuil M.N.A. van der, Visser-Meily J., Evers A.W.M. & van der Ham C.J.M. (2022), Navigation ability in patients with acquired brain injury: a population-wide online study, Neuropsychological Rehabilitation 32(7): 1405-1428.
- Ham C.J.M. van der, Dijkerman C.H. & Stralen H.E. van (2021), Distinguishing left from right: a large-scale investigation of left–right confusion in healthy individuals, The Quarterly Journal of Experimental Psychology 74(3): 497-509.
- Ham C.J.M. van der, Kuil M.N.A. van der & Claessen M.H.G. (2021), Quality of self-reported cognition: effects of age and gender on spatial navigation self-reports, Aging and Mental Health 25(5): 873-878.
- Kuil M.N.A. van der, Evers A.W.M., Visser-Meily J. & Ham C.J.M. van der (2021), Spatial knowledge acquired from first-person and dynamic map perspectives, Psychological Research 85(6): 2137-2150.
- Poos J.M., Ham C.J.M. van der, Leeuwis A.E., Pijnenburg Y., Flier W.M. van der & Postma A. (2021), Short digital spatial memory test detects impairment in Alzheimer’s disease and mild cognitive impairment, Brain Sciences 11(10): 1350.
- Ruotolo F., Sbordone F.L. & Ham C.J.M. van der (2021), The influence of stimuli valence and arousal on spatio-temporal representation of a route, Brain Sciences 11(6): 814.
- Bogomolova K., Ham I.J.M. van der, Dankbaar M.E.W., Broek W.W. van den, Hovius S.E.R., Hage J.A. van der & Hierck B.P. (2020), The effect of stereoscopic Augmented Reality visualization on learning anatomy and the modifying effect of visual-spatial abilities: a double-center randomized controlled trial, Anatomical Sciences Education 13(5): 558-567.
- Ham I.J.M. van der & Claessen M.H.G. (2020), How age relates to spatial navigation performance: functional and methodological considerations, Ageing Research Reviews 58: 101020.
- Ham I.J.M. van der, Kuil M.N.A. van der, Evers A.W.M. & Claessen M.H.G. (2020), Large-scale assessment of human navigation ability across the lifespan, Scientific Reports 10: 3299.
- Hamami Y.: Van der Kuil M.N.A.: Mumma J.: Van der Ham I.J.M. (2020), Cognitive processing of spatial relations in Euclidean diagrams, Acta Psychologica 205: 103019.
- Kuil M.N.A. van der, Evers A.W.M., Visser-Meily J.M.A. & Ham I.J.M. van der (2020), The effectiveness of home-based training software designed to influence strategic navigation preferences in healthy subjects, Frontiers in Human Neuroscience 14: 76.
- Meneghetti C., Ham C.J.M. van der, Pazzaglia F. & Denis M. (2020), Editorial: Wayfinding and navigation: Strengths and weaknesses in atypical and clinical populations, Frontiers in Human Neuroscience 14: 588199.
- Mulder H., Van Houdt C., Van der Ham C.J.M., Van der Stigchel S. & Oudgenoeg-Paz O. (2020), Attentional flexibility predicts A-not-B task performance in 14-month-old-infants: A head-mounted eye tracking study, Brain Sciences 10(5): 279.
- Ham I.J.M. van der, Klaassen F., Schie K. van & Cuperus A.A. (2019), Elapsed time estimates in virtual reality and the physical world: The role of arousal and emotional valence, Computers in Human Behavior 94: 77-81.
- Claessen M.H.G., Van Zandvoort M.J.E., Leijten F.S.S. & Van der Ham I.J.M. (2019), Memory for novel and familiar environments relies on the hippocampus: A case study on a patient with a right anteromesial temporal lobectomy, Hippocampus 29(9): 869-875.
- Cuperus A.A., Disco R.T., Sligte I.G., Kuil M.N.A. van der, Evers A.W.M. & Ham I.J.M. van der (2019), Memory-related perceptual illusions directly affect physical activity in humans, PLoS ONE 14(5): e0216988.
- De Rooij N.K., Claessen M.H.G., Van der Ham I.J.M., Post M.W.M. & Visser-Meily J.M.A. (2019), The Wayfinding Questionnaire: A clinically useful self-report instrument to identify navigation complaints in stroke patients, Neuropsychological Rehabilitation 29(7): 1042-1061.
- Ruotolo F., Ruggiero G., Raemaekers M., Iachini T., Van der Ham I.J.M., Fracasso A. & Postma A. (2019), Neural correlates of egocentric and allocentric frames of reference combined with metric and non-metric spatial relations, Neuroscience 409: 235-252.
- Cuperus A.A., Keizer A., Evers A.W.M., Houten M.M.L. van der, Teijink J.A.W. & Ham I.J.M. van der (2018), Manipulating spatial distance in virtual reality: Effects on treadmill walking performance in patients with intermittent claudication, Computers in Human Behavior 79: 211-216.
- Claessen M.H.G., Van der Ham I.J.M., De Rooij N.K. & Visser-Meily J.M.A. (2018), De weg kwijt na een beroerte: Screening, diagnostiek en behandeling, Nederlands Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde 2: 48-51.
- Van der Ham I.J.M., Brummelman J., Aerts M.E., De Haan A.M. & Dijkerman H.C. (2018), Lateralized pointing does not cause a cognitive bias, Cognitive Processing 19(1): 17-25.
- Van der Kuil M.N.A., Visser-Meily A.M., Evers A.W.M. & Van der Ham I.J.M. (2018), A usability study of a serious game in cognitive rehabilitation: a compensatory navigation training in acquired brain injury patients, Frontiers in Psychology 9: e846.
- Smit M., Kooistra D.I., Ham C.J.M. van der & Dijkerman H.C. (2017), Laterality and body ownership: effect of handedness on experience of the rubber hand illusion, Laterality 22(6): 703-724.
- Ham C.J.M. van der, Hamami Y. & Mumma J. (2017), Universal intuitions of spatial relations in elementary geometry, Journal of Cognitive Psychology 29(3): 269-278.
- Claessen M.H.G. & Ham I.J.M. van der (2017), Classification of navigation impairment: A systematic review of neuropsychological case studies, Neuroscience & Biobehavioral Reviews 73: 81-97.
- Claessen M.H.G., Visser-Meily J.M.A., Meilinger T., Postma A., Rooij N.K. de & Ham I.J.M. van der (2017), A systematic investigation of navigation impairment in chronic stroke patients: Evidence for three distinct types, Neuropsychologia 103: 154-161.
- Ham C.J.M. van der, Martens M.A.G., Claessen M.H.G. & Berg E. van den (2017), Landmark agnosia: Evaluating the definition of landmark-based navigation impairment, Archives of Clinical Neuropsychology 32(4): 472-482.
- Van der Ham I.J.M., De Zeeuw S. & Braspenning M. (2017), Is order memory of routes temporal or spatial? An individual differences study. Barkowsky T., Burte H., Hölscher C. & Schultheis H. (red.), Spatial Cognition X. Spatial Cognition 2016 2 augustus 2016 - 5 augustus 2016. Cham: Springer International Publishing AG. 86-101.
- Oudgenoeg-Paz O., Mulder H., Jongmans M.J., Van der Ham I.J.M. & Van der Stigchel S. (2017), The link between motor and cognitive development in children born preterm and/or with low birth weight: A review of current evidence, Neuroscience & Biobehavioral Reviews 80: 382-393.
- Claessen M.H., Visser-Meily J.M., De Rooij N.K., Postma A. & Van der Ham I.J. (2016), A direct comparison of real-world and virtual navigation performance in chronic stroke patients, Journal of the International Neuropsychological Society 22(4): 467-477.
- Claessen M.H., Ham I.J. van der, Jagersma E. & Visser-Meily J.M. (2016), Navigation strategy training using virtual reality in six chronic stroke patients: A novel and explorative approach to the rehabilitation of navigation impairment, Neuropsychological Rehabilitation 26(5-6): 822-846.
- Claessen M.H.G., Visser-Meily J.M.A., Rooij N.K. de, Postma A. & Ham C.J.M. van der (2016), The Wayfinding Questionnaire as a self-report screening instrument for navigation-related complaints after stroke: internal validity in healthy respondents and chronic mild stroke patients, Archives of Clinical Neuropsychology 31(8): 839-854.
- Van der Ham C.J.M. (2016), Getting back on track: Navigation aids in neuropsychological rehabilitation. In: Groes S. (red.), Memory in the twenty-first century: New critical perspectives from the arts, humanities, and sciences. London: Palgrave Macmillan. 103-107.
- Postma A. & Van der Ham C.J.M. (2016), Keeping track of where things are in space – the neuropsychology of object location memory. In: Postma A. & Ham C.J.M. van der (red.), The neuropsychology of space. Spatial Functions of the Human Brain. Cambridge, MA: Elsevier Academic Press.
- Postma A. & Van der Ham C.J.M. (red.) (2016), The Neuropsychology of Space. Spatial Functions of the Human Brain. Cambridge: Elsevier Academic Press.
- Van der Ham C.J.M. & Ruotolo F. (2016), On inter and intra hemispheric differences in visuospatial perception. In: Postma A. & Ham C.J.M. van der (red.), The neuropsychology of space. Spatial Functions of the Human Brain. Cambridge, MA: Elsevier Academic Press.
- Van der Ham C.J.M. & Claessen M.H.G. (2016), Navigation ability. In: Postma A. & Ham C.J.M. van der (red.), The Neuropsychology of Space. Spatial Functions of the Human Brain. Cambridge, MA: Elsevier Academic Press.
- Cuperus A.A. & Van der Ham I.J.M. (2016), Virtual reality replays of sports performance: effects on memory, feeling of competence, and performance, Learning and Motivation 56: 48-52.
- Ruotolo F., Iachini T., Ruggiero G., Van der Ham I.J.M. & Postma A. (2016), Frames of reference and categorical/coordinate spatial relations in a “what was where” task, Experimental Brain Research 234(9): 2687-2696.
- Claessen M.H., Visser-Meily J.M., Jagersma E., Braspenning M.E. & Ham I.J. van der (2016), Dissociating spatial and spatiotemporal aspects of navigation ability in chronic stroke patients, Neuropsychology 30(6): 697-708.
- Claessen M.H.G., Van der Ham I.J.M. & Van Zandvoort M.J.E. (2015), Computerization of the standard corsi block-tapping task affects its underlying cognitive concepts: A pilot study, Applied Neuropsychology: Adult 22(3): 180-188.
- Ruis C., Postma A., Bouvy W. & Van der Ham I. (2015), Cognitive disorders after sporadic ecstasy use? A case report, Neurocase: The Neural Basis of Cognition 21(3): 351-357.
- Van der Ham I.J.M., Baalbergen H., Van der Heijden P.G.M., Postma A., Braspenning M. & Van der Kuil M.N.A. (2015), Distance comparisons in virtual reality: effects of path, context, and age, Frontiers in Psychology 6: e1103.
- Van der Ham I.J.M., Faber A.M.E., Venselaar M., Van Kreveld M.J. & Loffler M. (2015), Ecological validity of virtual environments to assess human navigation ability, Frontiers in Psychology 6: e637.
- Ruotolo F., Van der Ham I., Postma A., Ruggiero G. & Iachini T. (2015), How coordinate and categorical spatial relations combine with egocentric and allocentric reference frames in a motor task: Effects of delay and stimuli characteristics, Behavioural Brain Research 284: 167-178.
- Van der Ham I.J.M., Postma A. & Laeng B. (2014), Lateralized perception: The role of attention in spatial relation processing, Neuroscience & Biobehavioral Reviews 45: 142-148.
- Van der Ham I.J.M., Van Zandvoort M.J.E. & Postma A. (2013), Lateralization of spatial relation processing in natural scenes, Behavioural Neurology 26(3): 175-177.
- Van der Ham I.J.M., Dijkerman H.C. & Van den Berg E. (2013), The effect of attentional scope on spatial relation processing: A case study, Neurocase: The Neural Basis of Cognition 19(5): 505-512.
- Van der Ham I.J.M., Kant N., Postma A. & Visser-Meily J.M.A. (2013), Is navigation ability a problem in mild stroke patients? Insights from self-reported navigation measures, Journal of Rehabilitation Medicine 45(5): 429-433.
- Van der Ham I.J.M., Van Wezel R.J.A., Oleksiak A., Van Zandvoort M.J.E., Frijns C.J.M., Kappelle L.J. & Postma A. (2012), The effect of stimulus features on working memory of categorical and coordinate spatial relations in patients with unilateral brain damage, Cortex 48(6): 737-745.
- Van der Ham I.J.M., Duijndam M.J.A., Raemaekers M., Van Wezel R.J.A., Oleksiak A. & Postma A. (2012), Retinotopic mapping of categorical and coordinate spatial relation processing in early visual cortex, PLoS ONE 7(6): e38644.
- Oleksiak A., Postma A., Van der Ham I.J.M., Klink P.C. & Van Wezel R.J.A. (2011), A review of lateralization of spatial functioning in nonhuman primates, Brain research reviews 67(1-2): 56-72.
- Ruotolo F., Iachini T., Postma A. & Van der Ham I.J.M. (2011), Frames of reference and categorical and coordinate spatial relations: a hierarchical organisation, Experimental Brain Research 214(4): 587-595.
- Van der Ham I.J.M., Van Zandvoort M.J.E., Frijns C.J.M., Kappelle L.J. & Postma A. (2011), Hemispheric differences in spatial relation processing in a scene perception task: A neuropsychological study, Neuropsychologia 49(5): 999-1005.
- Ruotolo F., Van der Ham I.J.M., Lachini T. & Postma A. (2011), The relationship between allocentric and egocentric frames of reference and categorical and coordinate spatial information processing, The Quarterly Journal of Experimental Psychology 64(6): 1138-1156.
- Van der Ham I.J.M. & Borst G. (2011), The nature of categorical and coordinate spatial relation processing: An interference study, Journal of Cognitive Psychology 23(8): 922-930.
- Van der Knaap L.J. & Van der Ham I.J.M. (2011), How does the corpus callosum mediate interhemispheric transfer? A review, Behavioural Brain Research 223(1): 211-221.
- Van der Ham I.J.M. & Borst G. (2011), Individual differences in spatial relation processing: Effects of strategy, ability, and gender, Brain and Cognition 76(1): 184-190.
- Oleksiak A., Klink P., Postma A., Van der Ham I.J.M., Lankheet M.J.M. & Van Wezel R.J.A. (2011), Spatial summation in macaque parietal area 7a follows a winner-take-all rule, Journal of Neurophysiology 105(3): 1150-1158.
- Van der Ham I.J.M., Van Zandvoort M.J.E., Meilinger T., Bosch S.E., Kant N. & Postma A. (2010), Spatial and temporal aspects of navigation in two neurological patients, Neuroreport 21(10): 685-689.
- Van der Ham I.J.M. & Postma A. (2010), Lateralization of spatial categories: A comparison of verbal and visuospatial categorical relations, Memory and Cognition 38(5): 582-590.
- Oleksiak A., Manko M., Postma A., Van der Ham I.J.M., Van den Berg A.V. & Van Wezel R.J.A. (2010), Distance estimation is influenced by encoding conditions, PLoS ONE 5(3): e9918.
- Van der Ham I.J.M., Van Strien J.W., Oleksiak A., Van Wezel R.J.A. & Postma A. (2010), Temporal characteristics of working memory for spatial relations: An ERP study, International Journal of Psychophysiology 77(2): 83-94.
- Van der Ham I.J.M., Raemaekers M., Van Wezel R.J.A., Oleksiak A. & Postma A. (2009), Categorical and coordinate spatial relations in working memory: An fMRI study, Brain Research 1297: 70-79.
- Oleksiak A., Postma A., Van der Ham I.J.M. & Van Wezel R.J.A. (2009), Temporal dynamics of decisions on spatial categories and distances do not differ, Brain and Cognition 69(1): 209-217.
- Van der Ham I.J.M., Van Wezel R.J.A., Oleksiak A. & Postma A. (2007), The time course of hemispheric differences in categorical and coordinate spatial processing, Neuropsychologia 45(11): 2492-2498.
- Kammers M.P.M., Van der Ham I.J.M. & Dijkerman H.C. (2006), Dissociating body representations in healthy individuals: Differential effects of a kinaesthetic illusion on perception and action, Neuropsychologia 44(12): 2430-2436.