Promovendus stuurt patiënten het bos in met virtual reality
Mensen met etalagebenen hebben vaak ontzettend veel pijn tijdens het wandelen. Psycholoog Anne Cuperus hield twintig patiënten voor de gek met virtual reality, en wat bleek: ze liepen ineens een stuk verder. Promotie op 10 december.
Zo’n 400.000 Nederlanders hebben last van etalagebenen. Door verkalking van de slagaders in hun benen hebben zij veel pijn tijdens het wandelen en bij andere lichamelijke activiteiten. Maar juist veel lichaamsbeweging kan uiteindelijk de klachten doen afnemen, en is dus ook een belangrijk deel van de oplossing.
Hoe laat je mensen meer bewegen als uitgerekend dat bewegen veel pijn doet? Op die vraag zocht psycholoog Anne Cuperus een oplossing in zijn promotieonderzoek. Daarvoor stuurde hij twintig patiënten letterlijk het bos in. Of althans: een virtueel bos. Met behulp van virtual reality ontwikkelde de promovendus een woud vol gazelles, kamelen en giraffen waarin de patiënten een vast parcours kunnen bewandelen. In werkelijkheid staan zij op een loopband, maar door de 3D-bril wanen ze zich in het wild.
Stiekem oprekken
De patiënten kregen de instructie om zover mogelijk te wandelen, totdat de pijn in de benen te heftig werd. Uit het onderzoek bleek dat de proefpersonen niet zomaar verder gaan wandelen in een virtueel bos dan op een kale loopband. Wat wél helpt: het virtuele bos stiekem een stukje oprekken. Dan lopen de patiënten ineens een stuk verder.
‘Na de eerste boswandeling plaatsen we een vlag die het eindpunt van de voorgaande wandelsessie markeert,’ zegt Cuperus. ‘In de tussentijd rek ik het bos een stukje op, waardoor je ongemerkt verder moet lopen om bij diezelfde vlag uit te komen. De twintig proefpersonen hadden die manipulatie niet door, en liepen zo significant verder dan in de eerste wandeling.’ Zo speelt Cuperus met het placebo-effect, tevens een van de onderzoeksgebieden van zijn promotor Andrea Evers, die met haar onderzoek hiernaar dit jaar nog de befaamde Stevin-premie ontving.
Redeneren vanuit de techniek
Cuperus combineerde voor dit onderzoek zijn kennis over psychologie en over IT. Tijdens zijn onderzoek werkte de buitenpromovendus namelijk bij een IT-bedrijf dat mobiele apps maakt voor bedrijven als Vodafone, Ziggo en RTL. ‘Vaak wordt gekeken naar wat een medische partij nodig heeft en wordt daar vervolgens een IT-oplossing omheen gebouwd,’ zegt hij. ‘Voor de bostoepassing ben ik juist gaan redeneren vanuit de mogelijkheden van virtual reality, en heb ik vervolgens onderzocht hoe die in de medische praktijk kan worden gebruikt. Die aanpak kan leiden tot verrassende innovaties.’
In een tweede lijn van onderzoek (ditmaal aan de Universiteit Utrecht) heeft Cuperus onderzocht of virtual reality ook op een nieuwe manier kan worden ingezet ten behoeve van onderzoek naar psychotrauma. Daarvoor gebruikte hij een virtueel horrorhuis met enge geluiden en een zombiemeisje dat zo uit horrorfilm The Ring kan zijn weggelopen. ‘Met deze virtual reality-game waren we in staat om gezonde proefpersonen negatieve herinneringen te geven, waarop experimentele interventies konden worden getest. Zo hoeven patiënten niet te worden belast.’
Tekst: Merijn van Nuland
Video: Anne Cuperus
Mail de redactie
Wandel zelf door het bos
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website of