Hoe kunnen publieke organisaties een inclusieve werkomgeving creëren en wat is de rol van publiek leiderschap hierin? Ter verbetering van de publieke dienstverlening en de verbinding met de maatschappij streven publieke organisaties steeds vaker naar een inclusieve werkomgeving. Inclusief leiderschap is hierin cruciaal om te faciliteren dat divers personeel zichzelf kan zijn en om de verbondenheid en de samenwerking in het team te bevorderen. Er is echter nog weinig bekend over de determinanten van inclusief leiderschap en hoe het verder kan worden ontwikkeld in de praktijk. 

In 2019 heeft dr. Tanachia Ashikali een subsidie ontvangen van het Leids Universitair Fonds (LUF) voor een verdiepende studie naar inclusief leiderschap in publieke organisaties: What does it take to be an inclusive leader? Unravelling determinants of inclusive leadership in public organizations. Lees hier meer over het onderzoeksproject.

Het Leadership Crossing Boundaries project verbindt belanghebbenden en organisaties rond drie leiderschap thema's.

In drie werkgroepen waarin kennisuitwisseling en –productie centraal stonden, werd toegewerkt naar een agenda die de basis zal vormen voor innovatieve projecten en duurzame partnerschappen op het vlak van publiek leiderschap. Maatschappelijke uitdagingen rond smart cities, decentralisaties in het sociale domein en de gezondheidszorg, de ontwikkeling van onderwijs en kennis en samenwerkingen tussen lokaal en internationaal vragen veel van organisaties en daarmee van de rol en invulling van leiderschap.
 

1. Inclusief leiderschap over generaties en diverse groepen heen

Een divers en complexe omgeving, met verschillende actoren met verschillende belangen, perspectieven en behoeften vraagt om inclusief leiderschap. Inclusief leiderschap gaat om leiderschap dat openstaat voor deze verschillen en ondanks de verschillen actoren weet samen te brengen om te werken aan gemeenschappelijke doelen. Hoe geven we dit inclusief leiderschap vorm (intern en extern), welke vraagstukken spelen hierbij een rol en hoe komen we tot een onderszoeks- en ontwikkelagenda?

Penvoerder: Tanachia Ashikali (t.s.ashikali@fgga.leidenuniv.nl)

2. Verbindend leiderschap voor samenwerkingen tussen organisaties (publiek en privaat) en instituties (lokaal, nationaal, Europees, mondiaal)

De systemische beleidsuitdagingen van de toekomst vragen niet alleen om domeinoverschrijdende samenwerking tussen organisaties en instituties op verschillende overheidsniveaus. Ze vereisen ook dynamische samenwerkingsprocessen en – structuren die deze strategische conversaties, leerprocessen en partnerschappen faciliteren. Wat zijn de belangrijkste opkomende onderwerpen in een grootstedelijke context, wie zijn de voornaamste stakeholders, en hoe kan een divers netwerk van organisaties een voortrekkersrol spelen in het ontwikkelen en implementeren van beleidsoplossingen?

Penvoerder: Bert Fraussen (b.fraussen@fgga.leidenuniv.nl)

3. Veranderleiderschap voor het tot stand brengen van transitie, innovaties en het bestendigen van verandering

Publieke organisaties moeten steeds beter in kunnen spelen op een veranderende en complexe omgeving. Dit vraagt om andere vormen van organiseren, bijvoorbeeld zelforganisatie, en daarmee ook ander leiderschap. Hoe passen deze veranderingen binnen politiek-bestuurlijke systemen, welke spanningen brengt dit op gebied van controle en transparantie, wat betekent dit voor veranderleiderschap?

Penvoerder: Ben Kuipers (b.s.kuipers@fgga.leidenuniv.nl)

Het doorvoeren van allerlei veranderingen, introduceren van nieuwe structuren, verdergaande regels en administratieve systemen lijken soms af te leiden van het bestaansrecht of de publieke opgave van de organisatie. Bovendien komt er meer erkenning voor de behoefte van medewerkers in publieke organisaties voor meer zingeving in hun werk: het ervaren van het bijdragen aan maatschappelijke doelen in het eigen werk. De kernvraag voor dit onderzoeksproject is daarom: ‘Hoe zorgt publiek leiderschap voor de vertaling van de maatschappelijke meerwaarde naar de dagelijkse praktijk in de organisatie?’ Lees hier alles over het project.

Het Leiden Leadership Centre doet onderzoek naar publiek leiderschap in samenwerking met publieke organisaties. In verschillende bijeenkomsten zijn academici, vertegenwoordigers uit (publieke) organisaties en studenten samen in gesprek over publiek leiderschap. Dit heeft in 2018 o.a. geleid tot de onderzoeks- en ontwikkelagenda: Verder met Publiek Leiderschap. Deze agenda beschrijft verschillende thema’s rondom publiek leiderschap en presenteert de belangrijke vraagstukken voor het onderzoeken en ontwikkelen van publiek leiderschap.

Hoe kunnen publieke organisaties inclusiever worden en daarmee hun representativiteit en responsiviteit vergroten die nodig is in een diverse en complexe samenleving? Dr. Tanachia Ashikali focuste in dit promotieproject op de vraag hoe publieke managers slagen in het bereiken van inclusieve organisaties. De deelonderzoeken geven inzicht in de leiderschapsrol van publieke managers om inclusieve organisaties te creëren en het effect van die leiderschapsrol op werknemers en prestaties. De onderzoeken zijn gedaan in Nederlandse publieke organisaties, zoals ministeries en gemeenten.

Publieke organisaties zijn geconfronteerd met ingrijpende bezuinigingen als gevolg van de financiële crisis. Zonder meer hebben zij veelvuldig met bezuinigingsoperaties te maken. Publieke managers hebben dan de taak deze bezuinigingen te implementeren. In dit project, heeft dr. Eduard Schmidt op basis van verschillende case studies in Nederlandse ministeries en het gevangeniswezen, het veranderleiderschap van publieke managers beschreven en verklaard.