Maatschappelijke vraagstukken begrijpen
In Zuid-Afrika zijn ongelijkheid en geweld de twee grootste problemen. Waar komen die problemen vandaan? Misschien hangen ze samen met rivaliserende groepen, misschien met economische factoren, met overheidsbeleid of met alle drie tegelijk. Om maatschappelijke problemen te begrijpen, is het belangrijk om ze binnen een context te onderzoeken. De extended case study is een goede methode om dit voor elkaar te krijgen.
De invloed van verzekeringsmaatschappijen op het dagelijks leven
Wat voor effect financiële producten kunnen hebben op het dagelijks leven is onderwerp van onderzoek van economisch antropoloog en ontwikkelingssocioloog Erik Bähre. Het beleid van verzekeringsmaatschappijen bijvoorbeeld kan onverwachte gevolgen hebben voor verzekerden en hun omgeving.
De belangrijkste onderzoeksinteresse van Erik Bähre is het effect van economische veranderingen op persoonlijke relaties. Hij is gespecialiseerd in Zuid-Afrika. Bähre startte in september 2016 met het onderzoek Moralising Misfortune: A comparative anthropology of commercial insurance, waarvoor hij een vijfjarige toelage vanuit de Europese Research Council gekregen heeft. Met dit project breidt hij het onderzoek - dat tot nu toe heeft plaatsgevonden in zijn specialisatie-gebied Zuid-Afrika - uit in de landen Brazilië, Frankrijk, India, Nederland en de V.S.
Het onderzoek behandelt onder andere het vraagstuk: welke kwesties ontstaan als verzekeringsmaatschappijen sociale aspecten - zoals verantwoordelijkheid en solidariteit - gaan definiëren. Hierbij kijken Bähre en zijn team bijvoorbeeld naar hoe de verhoudingen in een buurt of binnen een familie veranderen als een verzekeringsmaatschappij ingrijpt in het dagelijks leven.
Meedraaien in het dagelijks leven
De extended case study is de belangrijkste methode voor dit project. Hiermee kan de onderzoeker een zo compleet mogelijk beeld krijgen van specifieke gebeurtenissen. 'Extended' betekent in dit verband 'zeer uitgebreid, zeer inclusief'. Iedereen die maar iets te maken heeft met het onderzoeksonderwerp is onderdeel van het onderzoek. Vaak leiden gesprekken tot nieuwe namen van mensen die betrokken zijn bij het onderwerp en zo trekt de onderzoeker de lijn van het onderzoek door. Uiteraard is de onderzoeker afhankelijk van de bereidwilligheid van mensen om mee te werken. Dat hangt over het algemeen sterk af van het karakter van de gebeurtenissen. Bij sommige onderwerpen kun je het onderzoek vrij makkelijk uitvoeren en bij andere onderwerpen - zoals een begrafenis - niet.
Bähre: "Er zijn diverse spanningsvelden tussen beleid en praktijk, tussen buren, tussen verzekeringsmaatschappijen. We kijken of we kunnen verklaren waarom verschillende mensen een bepaalde gebeurtenis anders ervaren." Dat doet hij onder andere met participerende observatie in de townships van Zuid-Afrika, waarbij hij deelneemt aan het dagelijks leven. Daarnaast brengt hij veel tijd door met mensen die op verschillende manieren verbonden zijn met de casus: "Ik ga bij ze langs, het liefst thuis als dat mogelijk is, ik ga naar bijeenkomsten, ik doe open interviews, houd soms ook surveys. Daarnaast interview ik verzekeringswiskundigen over hun overwegingen en analyseer ik onder andere websites en beleidsdocumenten van verzekeringsmaatschappijen. Het doel van een extended case study is om zoveel mogelijk aspecten van een fenomeen te onderzoeken."