Universiteit Leiden

nl en

Onderzoeksproject

Perspectiefgericht onderwijs voor het primair en voortgezet onderwijs

Het gehele onderwijscurriculum uitgewerkt in twintig perspectieven

Looptijd
2021 - 2023
Contact
Fred Janssen
Financiering
NWO NWO

Vraaggestuurd onderwijs

Onze kijk op de werkelijkheid is perspectiefgebonden. Het al dan niet bewust ingenomen perspectief fungeert als een zoeklicht voor wat we waarnemen. Vervolgens kunnen dit soort perspectieven (manieren van denken en kijken) uitgewerkt worden als vragen waarmee we kunnen (leren) denken. Deze vragen worden op hun beurt in het onderwijs worden gebruikt als denkgereedschap voor betrokkenen om grip te krijgen op de werkelijkheid. Leraren geven immers al jaren aan dat zij het belangrijk vinden dat leerlingen zelf weer vragen (leren) stellen en antwoorden vinden en relevante kwesties vanuit verschillende invalshoeken bekijken.

Maar veel onderwijs bestaat voor leerlingen uit het luisteren naar uitleg, het kijken naar demonstraties en vooral veel oefenen met wat uitgelegd is. Hoe kunnen perspectieven helpen om de stap te maken naar meer vraaggestuurd onderwijs?

Kennis leidt tot meer vragen

Specialisten in een vakgebied zien meer dan leken in dat vakgebied. Ook blijken specialisten zich vaak over dingen te verbazen die de meeste mensen heel gewoon vinden. Het interessante daarin is dat specialisten zich over veel zaken kunnen verwonderen juist doordat ze veel weten. Het hebben van veel kennis en vragen leidt vaak weer tot meer vragen. Belangrijk voor het in kaart brengen en expliciteren van perspectieven is daarbij te weten waar startvragen en gevorderde vragen vandaan komen. Het blijkt dat de startvragen voortkomen uit algemene ideeën over datgene wat onderzocht wordt in een vakgebied. Vanuit de antwoorden op de eerste startvragen komen de vervolgvragen tevoorschijn komen die verder richting geven in een bepaald kennisgebied.

Startvragen en vervolgvragen

In een perspectief zijn vragen samengebracht in samenhang. Het is een set met start- en gevorderde vragen die dient als denkwijze om grip te krijgen op de werkelijkheid en deze op een dieper niveau te leren begrijpen. Voor het onderwijs kan een perspectief ook lijsten met (deel)concepten functioneel verbinden tot een mogelijkheid om vakspecifieke vaardigheden vorm te geven. Bijvoorbeeld in de biologie de concepten van evolutie verbinden tot evolutionair denken. Of bij geschiedenis de conceptuele uitwerkingen van historisch denken samenbrengen. Het is van belang dat leerlingen zowel stapsgewijs worden ingeleid in de startvragen van verschillende perspectieven alsook dat ze de vervolgvragen in het perspectief een belangrijke gidsfunctie laten vervullen bij het leren.

Perspectieven gebruiken in je eigen onderwijs?

Wij hebben het curriculum voor het primair en voortgezet onderwijs uitgewerkt in twintig manieren van kijken, denken en werken die we perspectieven of brillen noemen. Lees hier meer over de ondersteuning die het ICLON biedt bij perspectiefgericht onderwijs.

Meer weten?

Deze website maakt gebruik van cookies.  Meer informatie.