Het onderzoek is ondergebracht bij het Leids Universiteits Fonds en wordt uitgevoerd door het Instituut voor Geschiedenis van de Universiteit Leiden.

Zie ook: Onafhankelijk onderzoek naar het Huis Oranje-Nassau en de koloniale geschiedenis

 
De commissie die leiding geeft aan het onderzoek bestaat uit:

• Dr. Esther Captain
• Drs Kathleen Ferrier
• Prof.dr. Gert Oostindie (voorzitter)
• Prof.dr. Henk te Velde

De wetenschappelijke klankbordgroep adviseert de onderzoekscommissie over de opzet en uiteindelijke resultaten van het onderzoek:

• Wendeline Flores MA
• Prof.dr. Idesbald Goddeeris
• Prof.dr. Maria Grever
• Prof.dr. Susan Legêne
• Drs. Wim Manuhutu
• Prof.dr. Maarten Prak
• Prof.dr. Susie Protschky

Er is een team van ruim dertig onderzoekers samengesteld. Zij krijgen toegang tot de Koninklijke Verzamelingen, waaronder het Koninklijk Huisarchief, en zullen hun onderzoek ook in diverse andere archieven en collecties verrichten. Het onderzoek wordt in het laatste kwartaal van 2026 voltooid met de presentatie van vijf boeken.

In een eerste bundel wordt de betrokkenheid van het Huis Oranje-Nassau langs biografische lijnen geschetst, in een tweede bundel langs thematische lijnen; in een derde bundel wordt de rol van het Huis Oranje-Nassau in de verbeelding van een imperiale gemeenschap nader onderzocht, waarbij ook de hedendaagse doorwerking aandacht zal krijgen. In een beknopt publieksboek worden de resultaten van het gehele onderzoek samengevat.

Het onderzoek wordt verricht onder de gebruikelijke regels voor wetenschappelijke integriteit en onafhankelijkheid zoals die worden gehanteerd door de KNAW, NWO en Universiteiten van Nederland (voorheen VSNU).

Zie ook: Wetenschappelijke integriteit binnen de Universiteit Leiden

 
De Dienst van het Koninklijk Huis heeft geen inhoudelijke bemoeienis met de wijze waarop het onderzoek wordt opgezet en uitgevoerd en evenmin met de formulering van de resultaten.

Het onderzoek zal in het laatste kwartaal van 2026 worden voltooid met de presentatie van een viertal boeken. In een eerste bundel wordt de betrokkenheid van het Huis Oranje-Nassau langs biografische lijnen geschetst, in een tweede bundel langs thematische lijnen; in een derde bundel wordt de rol van het Huis Oranje-Nassau in de verbeelding van een imperiale gemeenschap nader onderzocht, waarbij ook de hedendaagse doorwerking aandacht zal krijgen. In een beknopt publieksboek worden de resultaten van het gehele onderzoek samengevat.

Voorlopige inhoudsopgave biografische bundel (werktitels)

Red. Gert Oostindie, Tristan Mostert, Erik Odegard & Bart Verheijen

• Gert Oostindie – Inleiding
• Tristan Mostert & Erik Odegard – Maurits (1584-1625)
• Tristan Mostert & Erik Odegard – Frederik Hendrik (1625-1647)
• Tristan Mostert & Erik Odegard – Willem II (1647-1650)
• Tristan Mostert & Erik Odegard – Eerste stadhouderloze periode (1650-1672)
• Tristan Mostert & Erik Odegard – Willem III (1672-1702)
• Tristan Mostert & Erik Odegard – Tweede stadhouderloze periode (1702-1747)
• Tristan Mostert & Erik Odegard – Willem IV (1747-1751)
• Tristan Mostert & Erik Odegard – Willem V ([1751] 1766-1795)
• Bart Verheijen – Republiek/Franse tijd (1795-1813/1815)
• Bart Verheijen – Willem I (1815-1840)
• Bart Verheijen – Willem II (1840-1849)
• Dik van der Meulen – Willem III (1849-1890)
• Monica Soeting – Emma (1890-1898)
• Esther Captain & Hans van der Jagt – Wilhelmina (1898-1948)
• Gert Oostindie – Juliana (1948-1980)
• Gert Oostindie – Beatrix (1980-2013)

Voorlopige inhoudsopgave thematische bundel (werktitels)

Red. Gert Oostindie & Henk te Velde

Inleiding

Gert Oostindie

Deel I Politiek-bestuurlijk

• Jasper van der Steen & Henk te Velde – Constitutionele en politiek-bestuurlijke structuur 1600-2020
• Ineke Huysman, Camilla de Koning, Erik Odegard – Netwerken: Republiek
• Marlies van der Riet, Monica Soeting & Paul van der Velde – Netwerken: Koninkrijk
• Jeroen van Zanten – Koninklijke raadgevers

Deel II Geldstromen

• Christiaan van Bochove m.m.v. Mark Hugen – Republiek
• Ariëtte Dekker, Maarten Manse – Koninkrijk

Deel III  Sociaal-culturele thema’s

• Esther Schreuder – De koloniën aan het hof: onderdanen en bezoekers
• Marie-Christine van der Sman – De koloniën aan het hof: collecties
• Lenneke Berkhout, Renske Ek & Marie Christine van der Sman – Huizen en tuinen van de Oranjes in koloniaal perspectief
• Marlies van der Riet – Collecties, onderzoek, tentoonstellingen
• Martin Bossenbroek, Rudi Ekkart & Valika Smeulders – Koloniale collecties, herkomst, restitutie
• Dienke Hondius, George Harinck en Hans van der Jagt – Oranjes, kolonialisme en de Kerk
• Esther Captain & Guno Jones – De verbeelding van de imperiale eenheid en de hedendaagse doorwerking

Epiloog

• Karwan Fatah-Black & Gert Oostindie – Internationale vergelijking, geschiedenis en rekenschap

Voorlopige inhoudsopgave bundel verbeelding en doorwerking (werktitels)

Red. Esther Captain & Guno Jones

Deze bundel is gericht op de thematiek van de verbeelde gemeenschap en de hedendaagse erfenissen ervan. Enerzijds worden enkele historische thema’s worden onderzocht, onder meer de contemporaine en latere verbeelding van de rol van koning Willem III bij de afschaffing van de Caribische slavernij (1863-1913-1963) en de verbondenheid van specifieke groepen in de laat-koloniale samenleving van Nederlands-Indië (Indische Nederlanders, Molukkers, Chinezen) met de Oranjes. Anderzijds zal in dit deelproject worden onderzocht in hoeverre, en hoe, dat verleden doorwerkt, zowel in de voormalige koloniën als postkoloniale gemeenschappen in Nederland.

Voor deze bundel wordt een diverse groep senior en junior onderzoekers aangetrokken, waarvan een substantieel deel met een postkoloniale achtergrond. Zodra deze groep min of meer compleet is en de te onderzoeken onderwerpen verder zijn uitgewerkt wordt de concept-inhoudsopgave uitgebreid.

Voorlopige inhoud van de internationaal-vergelijkende bundel (Engelstalig)

Red. Karwan Fatah-Black & Gert Oostindie

Een aanzienlijk aantal Europese staten hield zich bezig met overzees kolonialisme, en voor vele daarvan zouden hun koloniën van cruciaal belang worden in termen van economie, geopolitiek en prestige. Tegelijkertijd waren de meeste van deze staten monarchieën. Verrassend genoeg besteedt de bestaande geschiedschrijving weinig aandacht aan de mogelijke verbanden tussen monarchieën en kolonialisme - misschien omdat de meeste wetenschappers het maar al te duidelijk vonden dat monarchen medeplichtig waren aan het Europese kolonialisme.

Dit geredigeerde boek is een eerste poging tot een vergelijkende discussie over de verbanden tussen Europese monarchieën en kolonialisme, waarbij zowel parallellen als contrasten worden geïdentificeerd.

Dit boek is gebaseerd op door de Nederlandse onderzoeksgroep georganiseerd seminar over de rol van het Huis Oranje-Nassau in de koloniale geschiedenis van Nederland, ca. 1600 tot heden. Een groep deskundigen met relevante expertise op het gebied van negen Europese koloniale monarchieën is uitgenodigd om hoofdstukken bij te dragen.

Voorlopige inhoudsopgave

• Karwan Fatah-Black & Gert Oostindie – Inleiding
• Idesbald Goddeeris – België
• Michael Bregnsbo – Denemarken
• Laurent Dubois – Frankrijk
• Matt Fitzpatrick – Duitsland
• Giuseppe Finaldi – Italië
• Gert Oostindie – Nederland
• Cátia Antunes – Portugal
• Regina Grafe – Spanje
• Thomas Lindblad – Zweden
• Broke Newman – Verenigd Koninkrijk

Voorlopige inhoudsopgave monografie Oranje-onderzoek

Auteur: Gert Oostindie

Dit publieksboek bestaat uit een inleiding, vier thematische delen en een epiloog. In de inleiding wordt de Nederlandse koloniale geschiedenis in vogelvlucht geschetst, met bijzondere aandacht voor wat al bekend was over de rol van Huis Oranje-Nassau. Tevens wordt een toelichting gegeven op de wijze waarop het onderzoek werd opgezet en uitgevoerd.

In het eerste thematische deel wordt de betrokkenheid van het Huis Oranje-Nassau in bestuurlijke zin beschreven. Vragen die aan de orde komen zijn onder meer hoe de stadhouders, koningen en koninginnen werden voorbereid, op de hoogte gehouden en geadviseerd, en hoe belangrijk en hoe vanzelfsprekend zij het kolonialisme al dan niet vonden? Het tweede deel behandelt de financieel-economische betrokkenheid en de gevolgen daarvan voor de ontwikkeling van het familiekapitaal en  de status van het Huis van Oranje-Nassau.

In het derde deel ligt de focus op de vraag hoe het kolonialisme zichtbaar was aan het hof en ook bijdroeg aan het prestige van het Huis Oranje-Nassau. Aan de orde komen onder meer de opbouw van koloniale collecties, patronage van kunsten en onderzoek en koloniale onderdanen aan het hof. In het vierde deel verschuift de nadruk naar de rol van ‘Oranje’ in de verbeelding van een imperiale gemeenschap, via de media, onderwijs, missie en zending en in later tijden ook door koninklijke bezoeken. Daarbij wordt ook aandacht gegeven aan expliciet anti-Oranje antikolonialisme als reactie op dit charmeoffensief, en aan de hedendaagse doorwerking.

In de epiloog worden de conclusies van het hele onderzoek samengevat en in internationaal perspectief geplaatst. Dit betreft zowel de resultaten van het historische onderzoek als debatten en vragen rond de hedendaagse betekenis van deze geschiedenis.

Heeft u suggesties en vragen betreffende het onderzoek? Neemt u dan contact op met de onderzoeksleider, prof.dr. Gert Oostindie.