Schokken in de ruimte: student Adriaan onderzoekt het universum rond protosterren
Protosterren, data science en de James Webb ruimtetelescoop, Adriaan Janssens nieuwsgierigheid reikt tot de sterren. In de dubbele bachelor Natuurkunde en Sterrenkunde kwam hij perfect tot zijn recht, blijkt ook uit zijn nominatie voor de titel Leiden Science Young Talent 2024.
Adriaan Janssen was in groep acht al gek op natuurkunde. Op de middelbare school kwam daar een fascinatie voor het heelal en de sterren bij. Voor zijn bachelorthesis onderzocht Adriaan de omgeving van een protoster, een object dat later een volwassen ster wordt. Hij werkte hiervoor met ongeëvenaard nauwkeurige data van de James Webb Space Telescope (JWST). ‘Het bijzondere aan dit project is dat het veel verschillende onderwerpen samenbrengt,’ vertelt hij. ‘Astrochemie, statistische fysica, fysica van dynamische systemen en data science. Dat zorgde voor veel interessante uitdagingen.’
Schokken rondom protoster krachtiger dan gedacht
Een protoster lanceert materie weg van het centrum van de ster, in de vorm van twee bipolaire straalstromen. Deze straalstromen veroorzaken schokken in het gas rondom de protoster. Adriaan: ‘Door die schokken gaat het gas in de omgeving stalen, en met behulp van metingen van de JWST kunnen we deze straling analyseren. Door de straling te vergelijken met een model, kunnen we eigenschappen zoals temperatuur en dichtheid van het gas afleiden. Het model simuleert verschillende omgevingen rondom de protoster, en het resultaat dat het beste overeenkomt met de data helpt ons de samenstelling en eigenschappen van de omgeving te bepalen.’
Adriaan bestudeerde het gas op verschillende locaties rondom protoster BHR71. Hij toonde aan dat de temperaturen hoog waren en krachtige schokken veroorzaakten, terwijl de dichtheden lager waren dan in eerdere studies van protosterren.
Dankbaar voor betrokken begeleiders
Adriaan heeft naar eigen zeggen veel te danken aan zijn fantastische begeleiding. ‘Ik had drie postdocs die altijd voor me klaarstonden en wie ik elke week sprak. ‘Ik vond het mooi dat zij nog steeds zo veel enthousiasme voor onderzoek hadden. Dat zag ik bijvoorbeeld toen ik even wilde brainstormen met een van mijn supervisors. Een andere supervisor was op dat moment met iets anders bezig, maar vroeg of hij erbij mocht komen zitten, omdat hij ook graag wilde meekijken. Zij hebben mij erg gemotiveerd er alles uit te halen en ben hen hiervoor zeer dankbaar.’
‘Adriaan was betrokken, proactief en nieuwsgierig’
Begeleider professor Ewine van Dishoeck prijst niet alleen Adriaans’ onderzoeksresultaten, maar ook zijn toewijding en werkethiek. ‘Adriaan was altijd erg betrokken en nieuwsgierig en stelde inzichtelijke vragen. Ook was hij proactief in het aandragen van nieuwe ideeën en literatuur, wat de relevantie van het project vergrootte. Zijn aanpak weerspiegelt het niveau van een veel verder gevorderde student. Het was een genoegen om hem te begeleiden!’
‘Het is juist belangrijk om ook dingen aan te kaart die niet helemaal goed gaan binnen je onderzoek.’
‘Ik hoop misschien ook wel te promoveren’
Naast een enorme berg aan natuur- en sterrenkundige kennis, leerde Adriaan tijdens zijn bachelor ook gestructureerd werken, plannen en discipline. ‘Daarnaast heb ik geleerd dat je resultaat niet perfect hoeft te zijn om een goed resultaat te zijn. Het is juist belangrijk om ook dingen aan te kaarten die niet helemaal goed gaan binnen je onderzoek, aangezien dat in bijvoorbeeld vervolgonderzoeken juist nuttig kan zijn.’
Momenteel is Adriaan nog bezig met de onderzoekstrack van de master Astronomy. Adriaan: ‘Ik heb het weer heel erg naar mijn zin, dus ik hoop misschien ook wel te promoveren. Met een beetje geluk kom ik een onderzoek tegen wat mij goed ligt en mag ik doorgaan in de academische wereld, dat lijkt me super!