'Patiëntdemonstraties zijn een goed instrument in het geneeskundeonderwijs'
Geneeskundedocent Luuk Willems kreeg op 7 juli 2020 het SKO-certificaat en mag zich nu officieel senior docent noemen. Het traject heeft deze onderwijsman gebracht dat hij nu op een rij heeft waar hij heen wil met zijn onderwijs. 'Ik wil mezelf sterker in de coachingsrol plaatsen en me meer gaan verdiepen in de ICT-mogelijkheden.'
Welke vakken geeft u?
'Ik doceer diverse medische onderwerpen. Dat gaat van basale anatomie en fysiologie tot aan vorderingen in de wetenschap. De hoofdmoot betreft het eerste- en tweedejaars geneeskundecurriculum. Het college waar ik me het meest bij thuis voel is dat over longgeluiden. Het is gebaseerd op casuïstiek, er is veel interactie, het is heel praktisch en het biedt ruimte voor wat humor. Ik geef het in de geneeskunde-opleiding en in het postacademisch onderwijs.’
Hoe typeert u uw colleges?
‘College geven begint met een goede voorbereiding: wat is de boodschap, wil ik niet teveel informatie kwijt in één college, hoe breng ik het verhaal? Interactie daarbij vind ik heel belangrijk. Om dat te bevorderen maak ik regelmatig gebruik van stemkastjes waarmee de studenten een multiple choice-vraag beantwoorden. Patiëntendemonstraties zijn ook een goed instrument in het geneeskunde onderwijs, zeker voor eerstejaars: je kunt de theorie toetsen aan de praktijk en een ervaringsdeskundige aan het woord laten.’
Op 7 juli ontvingen 12 gedreven docenten hun Senior Kwalificatie Onderwijs. Dit is deel 2 van een serie interviews met docenten die hun SKO haalden. Hiervoor moeten docenten een portfolio maken, waarin zij laten zien dat zij voldoen aan vier eindtermen: handelen vanuit de academische onderwijsomgeving; didactisch ontwerp maken met oog voor de context van een curriculum; onderwijs voorbereiden en uitvoeren; impact op het onderwijs binnen een of meer opleidingen. Sommige SKO-kandidaten volgen inspiratiesessies onder begeleiding van een onderwijskundig adviseur van het ICLON.
Wat drijft u als docent?
‘Ik heb veel plezier in het werken met jonge mensen. Het is geweldig om te zien hoe hun niveau stijgt als ze een module hebben doorlopen. En dat geldt ook in het volwassenenonderwijs. Het stimuleert enorm als blijkt dat je onderwijs gewaardeerd wordt. Het loont om veel energie te steken in de voorbereiding, en in nadenken over de manier waarop je de doelgroep goed kunt aanspreken en enthousiast kunt maken voor het onderwerp! Maar ook één op één onderwijs is geweldig: op het spreekuur een coassistent uitdagen om zelf tot de juiste vragen en inzichten te komen, een assistent bijbrengen hoe een thoraxdrain te plaatsen of een bronchoscopie te verrichten en later zien hoe iemand het zelf kan.'
Wat heeft het SKO-traject u gebracht?
'Het SKO-traject heeft mij bewust gemaakt van mijn beweegredenen om het onderwijs op mijn manier aan te pakken. Ook bood het me inzichten over welke onderwijsmethoden bij mij passen en welke drijfveren studenten hebben. Samen met medekandidaten opdrachten uitwerken en literatuur bekijken, bleek hierbij erg behulpzaam. Belangrijke kernelementen zoals ik die in dit traject voor mezelf heb geformuleerd, zijn onder meer respect voor patiënten, voor medecursisten, voor collega’s van het eigen vak en van andere vakken, casusgerichtheid, de docent als rolmodel, en visualisering. Ik heb ontdekt dat ik mezelf meer in de coachingrol wil plaatsen. Daarnaast is mij duidelijk geworden dat ik behoefte heb me meer te verdiepen in ICT-mogelijkheden. Aansluitend aan het SKO-traject is covid-19 bij ons aan land gekomen. In deze periode is gebleken dat onderwijsmakers en onderwijsgevers snel kunnen schakelen, en dat veel online mogelijk is.'
En wat is het belangrijkste?
‘Bij het speerpunt verder uitwerken van de ICT-mogelijkheden ben ik zeker aangespoord door de coronaperikelen en de razendsnelle aanpassingen die we hiervoor moesten doen. Op die ervaringen wil ik voortbouwen. Daarnaast wil ik me inzetten als vraagbaak en steunpunt voor jongere collega’s en studenten die onderwijsaspiraties hebben.'
Wat mag anders in het geneeskundecurriculum?
'De start van het curriculum lijkt me essentieel en daarin missen we iets. Tijdens introductiecolleges zie ik dikwijls een brede groep belangstellende jonge mensen die graag vragen stelt en zich mengt in wat er gebeurt. Een half jaar later is daar weinig van over en is in werkgroepen ingesleten welke paar studenten de trekkers zijn en welke de volgers. Voorbereiding op de werkgroepen vindt nauwelijks plaats. Het zou wel eens kunnen dat we bij dit contactonderwijs teveel inhoud willen toevoegen in plaats van de nadruk te leggen op het toepassen van verworven kennis.'
'Daarnaast kan veek meer gebruik worden gemaakt van spreekuren als leeromgeving. Ik heb ervaren dat bijna alle dokters het leuk vinden een student te laten meelopen met hun spreekuur. Het is één op één, een praktijkgerichte leerschool die studenten betrekkelijk weinig energie kost en zeker in het eerste en tweede jaar zeer motiverend is. Ten slotte moeten we goed nadenken over de leermiddelen. Die zullen een combinatie moeten zijn van fancy, vlotte en resultaatgerichte media voor de nieuwe stof, en boeken die op punten gedateerd kunnen zijn maar wel de juiste didactische opbouw hebben.
'Wat ik jammer vind is dat de richtlijnen voor de geneeskundopleiding steeds meer worden aangescherpt maar dat ze vaak weinig de pathofysiologie laten zien die essentieel is voor een goed begrip van de geneeskunde.'
Medische foto's: Unsplash/@nci
Mail de redactie