Margot van der Doef eerste Leidse psycholoog met Senior Kwalificatie Onderwijs
'Inspirerend, stimulerend om me te blijven ontwikkelen en ondersteunend om invloed te hebben op het psychologieonderwijs.' Zo verwoordt Margot van der Doef het resultaat van het traject dat haar de Senior Kwalificatie Onderwijs (SKO) verleent. ‘Dat bestaat heel goed naast onderzoek doen.’
Op 7 juli ontvingen 12 gedreven docenten hun Senior Kwalificatie Onderwijs van vicerector Hester Bijl tijdens een online bijeenkomst via Teams. Zij zijn de derde lichting docenten die deze kwalificatie hebben gehaald. Wat betekent deze kwalificatie voor hen? En wat maakt hen zo gepassioneerd over onderwijs? Dit is deel een van een serie interviews met docenten en hun Senior Kwalificatie Onderwijs.
‘Onderwijs online, fysiek als het mogelijk is ter aanvulling en niet verplicht. Dat is lastig, want internationale studenten komen misschien minder snel naar Leiden en Nederlandse studenten blijven mogelijk eerder thuis’, duidt Margot van der Doef de stand van het universitaire onderwijs in tijden van corona. Van der Doef heeft zich sterk gemaakt om een inspirerende leeromgeving te bieden waarin nieuwe masterstudenten het leerproces durven aangaan en ondersteuning krijgen. Daarin past de aanpassing van het master-mentoraat voor psychologiestudenten. Naast docentmentoren gaan studentmentoren online studenten ondersteunen en helpen om een sociale binding te krijgen. ‘Het creëren van een stimulerende onderwijsomgeving is voor mij heel basaal.’
Blended learning
Daarbij is het wel makkelijker om de studenten in de ogen te kijken, heeft Van der Doef ervaren, vooral in werkgroepen en mentorgesprekken met individuele studenten. Online college geven gaat goed, al mist ze ook daarbij de contacten met studenten in de pauze, hun vragen en wat ze onderling bezighoudt. Vooruitlopend op de evaluatie van onderwijs in coronatijd ambieert ze het goede te behouden van online, zonder daarin door te schieten. Volgens Van der Doef combineert blended learning mooi de meerwaarde van online onderwijs met face-to-face contact. ‘Dat is nodig om in te spelen op het niveauverschil in de groep. Voor de kwaliteit van onderwijs telt het leerproces in de juiste context.’
Interdisciplinair
Hoe om te gaan met de veranderingen voor het onderwijs in coronatijd? Dat zat natuurlijk niet in de inspiratiesessies die het Leidse interfacultaire scholingscentrum ICLON verzorgde bij het SKO-traject. Maar het traject is duidelijk anders dan het opleidingsprogramma in de BKO. Het heeft Van der Doef veel gebracht, inspiratie bijvoorbeeld, van collega’s van overal uit de universiteit die met hun uitgebreide onderwijsportfolio’s toegelaten zijn tot dit traject. 'Samen over elkaars grenzen heen kijken. Elkaar vragen: hoe pak jij dat aan bij Rechten, LUMC en Geesteswetenschappen? En delen: dit is een mooie vorm van activerend hoorcollege geven’, geeft Van der Doef een kijkje in de SKO-keuken. Zo is interdisciplinair niet alleen het adagium van onderzoek, maar ook van toepassing op onderwijs.
Sturende en coördinerende rol
Al vanuit de masterspecialisatie Occupational Health Psychology was Van der Doef gewend om over de grenzen heen te kijken bij de collega’s van Sociale, Economische en Organisatiepsychologie en bij Cognitieve psychologie. Vanuit dat perspectief ziet ze in de Task Force 'Masterstage en masterthesis' ruimte voor een meer gemeenschappelijke basis en geeft ze zo mede vorm aan de masterfase. Ook het ethische aspect is nu stevig verankerd in zowel de masterscriptie als de masterstage. Dat is het werk van een SKO-er, die overziet het speelveld en wendt invloed aan om samen met collega docenten verbeterslagen in het onderwijs tot stand te brengen. Daarvoor heeft ze van het Instituut Psychologie de ruimte gekregen in een sturende en coördinerende rol. ‘Ik was al master-overstijgend aan de slag, en die nieuwe rol past mooi in mijn takenpakket.’
Geïnspireerd om te inspireren
Professionalisering van het onderwijs is één van haar missies. Van der Doef was in 2017 Psychologiedocent van het jaar en is nu de eerste Leidse psycholoog met de SKO-kwalificatie. Ze zou iedere geïnteresseerde wetenschapper willen aanraden om naast je talent voor onderzoek ook je onderwijskwaliteiten optimaal te benutten. ‘Het zou goed zijn als meerdere docenten een SKO-traject zouden volgen, vooral als ze onderwijs leuk vinden en al functioneren op SKO-niveau, namelijk vakoverstijgend.’ Zelf wilde ze zich verder ontwikkelen na de BKO. Het SKO-traject heeft haar geholpen om haar visie verder uit te kristalliseren. ‘Om uit te dragen wat ik nou echt belangrijk vind, ook aan mededocenten buiten de sectie in de faculteit. Aan de ene kant moet je wel ‘door een hoepel springen’, zoals dat door sommige collega’s benoemd wordt. Maar ik heb het vooral ervaren als een uitdaging om mezelf verder te ontwikkelen.’
Onderwijs en onderzoek combineren
Van der Doef valt precies in een tijd van anders erkennen en waarderen van onderwijs en onderzoek door NWO. Toch gaat het haar vooral om de uitdaging en de bijdrage die ze kan leveren. Ze krijgt nu bovendien de waardering voor waar haar belangstelling ligt en bekrachtiging van het niveau waarop ze functioneert op gebied van onderwijs. ‘Daarnaast vind ik mijn onderzoek heel belangrijk. Mijn onderwijs wordt beter doordat ik actief onderzoeker ben. Het brengt mij iets op twee vlakken. Ik zal zelf altijd blijven kiezen voor het combineren van onderwijs en onderzoek.’
Senior Kwalificatie Onderwijs (SKO)
De SKO is een kwalificatie voor docenten die een leidende rol spelen in de ontwikkeling en vernieuwing van het onderwijs op curriculumniveau, dus overstijgend aan het eigen vakgebied. Hiervoor moeten docenten een portfolio maken, waarin zij laten zien dat zij voldoen aan vier eindtermen:
- Handelen vanuit de academische onderwijsomgeving;
- Didactisch ontwerp maken en uitwerken met oog voor de context van een curriculum;
- Onderwijs voorbereiden en uitvoeren;
- Impact op het onderwijs binnen een of meer opleidingen die het eigen onderwijs overstijgt.
Daarnaast gelden de vereisten dat een docent al een Basiskwalificatie Onderwijs heeft, tenminste vijf jaar universitair onderwijs heeft gegeven in verschillende vakken en leerjaren, en daarbij verschillende onderwijsvormen heeft toegepast. Bovendien moet een docent kunnen laten zien dat hij / zij recent initiatieven heeft ontwikkeld en bijdragen heeft geleverd die impact hebben op het onderwijs binnen één of meer opleidingen die het eigen onderwijs overstijgt. Lees meer over het behalen van een Senior Kwalificatie Onderwijs