Troonrede onderwerp van gesprek op Wijnhaven
Dit jaar werd de troonrede door Koning Willem-Alexander weer gevolgd door een live analyse op de Universiteit Leiden. Wetenschappers, studenten en zelfs een hoedenontwerper bespraken de plechtigheid kort na de speech.
In het Wijnhavengebouw in Den Haag nam bestuurskundige Gerard Breeman (Universiteit Leiden) geen blad voor de mond. Hij noemde de troonrede van dit jaar oubollig. ‘Veel zinnen in de speech waren wollig en weinigzeggend, dus zonder dat je de praktische consequenties kon overzien. Bovendien werd er veel teruggegrepen op gebeurtenissen uit het verleden, zoals de bevrijding en zelfs het jaar 1918.’
Evenrediger dan anders
Breeman houdt ieder jaar de troonrede tegen het licht, en vergelijkt de speeches op lengte, inhoud en taalgebruik. Dit jaar viel onder meer op dat de beleidsterreinen wat evenrediger werden besproken dan anders: ieder ministerie kreeg zijn moment of fame. Met name de thema’s onderwijs en cultuur kregen opvallend meer aandacht dan vorig jaar. Ook werd duidelijk dat internationale betrekkingen, macro-economische zaken en defensie veel meer aandacht kregen in de troonrede dan je uit de opbouw van het regeerakkoord mag verwachten.
Hoedjes
Overigens werd het eerste Prinsjesdag Event niet alleen inhoudelijk besproken. Het gaat op de derde dinsdag van september natuurlijk ook uitdrukkelijk over de vorm. Daar wist Berry Rutjes alles over te vertellen, want zij is een befaamd hoedenontwerpster. Dit jaar maakte ze maar liefst negen hoeden voor de genodigden in de Ridderzaal. Worden die gedeclareerd, vroeg één van de aanwezige studenten? Nee, dat gebeurt niet. ‘Ik hoef althans nooit bonnetjes voor ze uit te schrijven.’
Ceremoniële rol
Historicus Bert van den Braak (Montesquieu Instituut) vertelde hoe de traditie van Prinsjesdag al in de Bataafse Republiek ontstond, hoe deze door het Koningshuis werd voortgezet, en hoe Koningin Wilhelmina in 1898 de gouden koets kreeg van de Amsterdamse bevolking. Met name de ceremoniële rol van de koning in het voorlezen van de troonrede zorgt voor wat verwarde blikken bij de toegestroomde buitenlandse studenten. ‘Tot 1848 bepaalde het staatshoofd zelf wat hij voorlas,’ verduidelijkt Van den Braak. ‘Sindsdien is het echter het kabinet dat de tekst bepaald, en niet de koning zelf. Je kunt de koning dus niet afrekenen op wat hij zegt.’
Traditie
‘Hopelijk wordt dit een traditie,’ zei Erwin Muller, de kersverse decaan van de Faculteit Governance and Global Affairs. Hij genoot zichtbaar van de discussie. ‘De Haagse dependance van de Universiteit Leiden bevindt zich op een unieke plek, met de Tweede Kamer en talloze internationale organisaties om de hoek. Met dit soort evenementen leggen we de verbinding tussen onze academische kennis en de politieke praktijk.’