‘Ik neem mijn studenten mee de berg op’
Het is goed om hoge verwachtingen te hebben van studenten, stelt bestuurskundige Maarja Beerkens. ‘Maar ik schreeuw niet vanaf de berg dat ze naar boven moeten klimmen.’ De empathische en tegelijkertijd veeleisende docent is genomineerd voor de LUS Onderwijsprijs.
Met een zinderende case opent ze meestal een nieuwe collegereeks. Slaagde Obama erin om de Amerikanen minder vette snacks te laten eten? Hoe kijken voor- en tegenstanders naar de afschaffing van de gloeilamp? Studenten buigen zich tijdens haar colleges over bestuurskundige vraagstukken en theorieën aan de hand van discussies, rollenspellen of soms online quizzen als Kahoot. Maar al te voorspelbaar wil Beerkens niet zijn. ‘Ik gebruik niet telkens één model om mijn studenten te interesseren.’
Het leverde u de nominatie op voor de Onderwijsprijs.
‘Mijn eerste reactie was: is dit echt of is dit spam? Het mailtje begon namelijk met ‘Gefeliciteerd. U bent genomineerd voor een prijs...’ Het een is ongelooflijk leuke verrassing want doceren is vaak een van de minst gewaardeerde activiteiten aan de universiteit. Ik had echt helemaal niets in de gaten, mijn studenten hebben niets verklapt.’
Waarom bent u genomineerd denkt u?
‘Uiteindelijk gaat het erom dat je les geven leuk vindt en dat je het serieus neemt. Ik heb hoge verwachtingen van mijn studenten. Maar ik schreeuw niet vanaf de berg dat ze naar boven moeten klimmen; ik neem ze mee de berg op. Ik snap waar mijn studenten vandaan komen en hoe ze kunnen opstaan. Voor mij is educatie als een sport. Je kunt niet zeggen: ren de marathon maar. Als een goede trainer moet je ze gemotiveerd houden en ze moeten zelf werken aan hun conditie.’
Hoe traint u uw studenten?
‘Voor colleges moeten ze zich goed voorbereiden. Bijvoorbeeld door een analyse van een case te maken en de theorie leren uit een tekstboek. Soms geef ik driehonderd bladzijden leeswerk op, want overvloedige informatie overleven is een belangrijke vaardigheid in onze samenleving. Tijdens het college gaan we vooral nadenken en testen wat we weten en wat nog aangescherpt moet worden. Ik wil zoveel mogelijk uit mijn studenten halen. Met dat doel geef ik college.’
U doet dat al bijna twintig jaar. Hoe heeft u zich ontwikkeld als docent?
‘Eerst leer je van je eigen docenten, maar bepaalde technieken werken niet voor iedereen. Er zijn briljante docenten waarbij studenten twee uur lang aan de lippen van de docent hangen. Sommigen maken alles interactief en toch hebben studenten niet het gevoel dat ze veel leren. Ik kies niet voor één benadering, of dat onderwijs vooral entertainend moet zijn. Natuurlijk wordt er ook gelachen tijdens mijn colleges. Maar ik denk dat een goede docent vooral de motivatie hoog houdt. Mijn grootste ontwikkeling is dat ik nu ook de goede studenten genoeg uitdaag. Ik ben trouwens nog steeds zenuwachtig als ik voor een nieuwe groep sta, want de eerste indruk is zó belangrijk. Maar het is een goede opwinding, het laat zien dat je erom geeft.’
Stel u wint de prijs. Hoe gaat u het bedrag van 25.000 euro besteden?
‘Statistiek is heel belangrijk maar niet het favoriete vak van mijn studenten. Ik wil studenten beter voorbereiden om te werken met grootschalige data. Met behulp van visualisatie- en verwerkingstechnieken kunnen we de gigantische bergen aan data beter benutten voor onderzoek. Hiervoor zou ik een nieuwe cursus moeten ontwikkelen en een soort datalab willen inrichten met een groot scherm en andere digitale hulpmiddelen.’
U heeft ook voor een internationale ngo als de Wereldbank gewerkt en u doet toegepast onderzoek voor de Europese Unie. Gebruikt u die internationale ervaring in uw lessen?
‘Absoluut. Ik heb bijvoorbeeld voor de Europese Commissie onderzocht waarom Europese studenten relatief weinig in het buitenland gaan studeren. Ik verwerk dat in mijn colleges om uit te leggen hoe statistiek gebruikt wordt in de samenleving. Overigens komen mijn studenten wel uit heel Europa en daarbuiten en ze zijn vaak andere leerstijlen gewend. Nederlandse studenten hebben meer ervaring met interactief onderwijs dan bijvoorbeeld Indonesische studenten. Er is empathie nodig om te zien wat al die verschillende studenten nodig hebben. Het werkt niet als je ze compleet uit hun comfort zone haalt.’
Tekst: Linda van Putten
Beeld: Merijn van Nuland
Mail de redactie
De LUS Onderwijsprijs is een initiatief van het Leids Universitair Studentenplatform. Jaarlijks eren zij een docent die zich ‘bijzonder verdienstelijk’ heeft gemaakt op het gebied van onderwijs. Alle studenten van de Universiteit Leiden kunnen een docent voordragen. Het LUS bezoekt enkele colleges van de voorgedragen docenten, waarna zij drie finalisten kiezen. Daarbij let het LUS onder meer op onderwijsinnovatie, interactie met studenten en in hoeverre de docent in staat is zijn of haar onderwijs blijvend te verbeteren. Dit jaar zijn de genomineerden Roeland Dirks (LUMC), Maarja Beerkens (Governance and Global Affairs) en Robbert-Jan Kooman (Wiskunde & Natuurwetenschappen). De winnaar krijgt een plek in de Leiden Teachers Academy en een beurs van 25.000 euro, te besteden aan onderwijsprojecten.