TTW-subsidie voor Nanodisks voor betere medicijnen en vaccins
Een Leids project rondom Nanodisks ontvangt een TTW-subsidie van wetenschapsfinancier NWO. Onder leiding van biochemicus Marcellus Ubbink gaan onderzoekers van de Universiteit Leiden en twee bedrijven technologie ontwikkelen om membraaneiwitten te benutten voor geneesmiddelenonderzoek. Het onderzoek moet leiden tot bijvoorbeeld betere griepvaccins.
Het bestuur van het NWO-domein Toegepaste en Technische Wetenschappen maakte de subsidie in februari bekend. Het Leidse project is een van de vijf projecten die die maand financiering kregen binnen het Open Technologieprogramma.
Membraaneiwitten
De onderzoekers gaan de komende 4 jaar werken aan een nieuwe moleculaire technologie gebaseerd op een nieuw type Nanodisks. Nanodisks zijn modelsystemen gemaakt om membraaneiwitten te bestuderen. Deze eiwitten bevinden zich in of aan de membranen van cellen en zijn bijvoorbeeld belangrijk voor transport en het doorgeven van signalen in en uit cellen. Veel geneesmiddelen werken door membraaneiwitten te beïnvloeden.
Natuurlijke vorm bestuderen
De Nanodisks bestaan uit kleine bundeltjes lipiden, waarin zich de membraaneiwitten bevinden die er hun natuurlijke structuur in bewaren. Dit maakt het systeem geschikt om de membraaneiwitten in hun natuurlijk voorkomende vorm te bestuderen en benutten. De nieuwe Nanodisks moeten stabieler worden dan de tot nu toe bestaande.
Betere vaccins
‘Met de technologie willen we membraaneiwitten toegankelijker maken voor vaccinontwikkeling en medicijnontwikkeling. Als de membraaneiwitten hun natuurlijke structuur behouden, zal dat leiden tot betere immunisatie bij vaccineren,’ aldus Ubbink. Binnen het project wil hij zich eerst richten op een eiwit van het griepvirus.
Stabiele Nanodisks met membraaneiwitten zijn daarnaast nuttig om grote aantallen stoffen te screenen op binding van een membraaneiwit, aldus Ubbink. Die stoffen kunnen dan verder ontwikkeld worden tot medicijnen.
Samenwerking met bedrijven
In het project werkt Ubbinks groep nauw samen met twee bedrijven, Batavia Biosciences en ZoBio, beide gevestigd op het Bio Science Park Leiden, waarbij Batavia veel kennis inbrengt over Nanodisks. De aan te stellen onderzoekers (een postdoc en een analist) zullen dan ook eerst gedetacheerd worden bij Batavia om ervaring op te doen en de eiwitproductiesystemen op te zetten, vertelt Ubbink. ‘Daarna vervolgen ze hun werk in ons laboratorium om de eiwit-Nanodisk-constructen te produceren en te karakteriseren. Op die manier komt de kennis van Nanodisks ook beschikbaar voor de leden van onze onderzoeksgroep. Vervolgens gaan we de eiwit-Nanodisk-constructen samen met ZoBio testen voor screening, en voor vaccinontwikkeling met Batavia.’
‘Gezien de nauwe samenwerking en de medewerking van een team adviseurs bij universiteiten en bedrijven verwachten we dat dit project binnen 4 jaar zal leiden tot concrete toepassingen. Die kunnen dan verder worden gecommercialiseerd door Batavia, ZoBio en de Universiteit Leiden.’