Leiden viert tien jaar ERC
De Europese Onderzoeksraad, beter bekend als ERC (European Research Council), bestaat dit jaar tien jaar, en dat werd op 23 juni gevierd door Leidse onderzoekers. De ERC is een belangrijke verstrekker van onderzoekssubsidies, ook aan de Universiteit Leiden: de afgelopen tien jaar ontving de universiteit ruim zeventig ERC-grants.
Op 23 juni organiseerden LURIS, het knowledge exchange office van de Universiteit Leiden, en het LUMC een bijeenkomst om het Leidse ERC-gefinancierde onderzoek in de schijnwerpers te zetten. Enkele onderzoekers die een ERC Grant hebben ontvangen, vertelden over het verloop van hun onderzoek tot zover. Ook deelden de aanwezige subsidie-ontvangers hun kennis over het aanvraagtraject met collega’s die in de toekomst een ERC Grant willen aanvragen. Zo vormde de bijeenkomst een combinatie van inhoudelijke en praktische kennis die werd uitgewisseld.
Sinds de start in 2007 ontving de Universiteit Leiden 27 Starting Grants, 10 Consolidator Grants, 19 Advanced Grants, 5 Proof of Concept Grants en 2 Synergy Grants, voor in totaal meer dan honderd miljoen euro aan onderzoeksgeld. De gefinancierde onderzoeken zijn zeer divers van onderwerp. In de aanloop naar de viering van tien jaar ERC, lichten we een drietal ERC-onderzoeken uit.
Hoe democratisch zijn staatsgeheimen?
Politiek filosoof Dorota Mokrosinska bestudeert geheimhouding door overheden. Denk bijvoorbeeld aan het werk van inlichtingendiensten, spionage, diplomatieke discretie en achterkamertjespolitiek. ‘Aan de ene kant twijfelen we als samenleving niet aan het belang van transparantie in een democratie. Aan de andere kant is bepaalde informatie staatsgeheim en worden bepaalde politieke beslissingen buiten gesloten deuren genomen. Daar wringt dus iets.’ Mokrosinska onderzoekt met een ERC Starting Grant hoe geheimhouding en democratie samengaan. ‘Want hoe kunnen we onze democratisch gekozen regering controleren als diezelfde overheid zaken voor ons verbergt?’
Archeologen reconstrueren bouwlust oude Grieken
Het moet een enerverende tijd zijn geweest voor wie tussen 1600 en 1200 v. Chr. op de Peloponnesos woonde, het grootse schiereiland van Griekenland. In deze hoogtijdagen van de Mykeense beschaving imponeerden de machthebbers met vele monumentale bouwwerken, zoals grote graftombes, robuuste verdedigingswerken en nieuwe wegen en bruggen. Maar na 400 jaar stopte deze bouwlust heel abrupt. Archeoloog Ann Brysbaert onderzoekt de mogelijke oorzaken dankzij haar ERC Consolidator Grant. Na anderhalf jaar werk (het project loopt tot 2020) is het al heel duidelijk dat haar brede aanpak veel nieuwe inzichten oplevert.
Kanker bestrijden met licht
In 2013 ontving chemicus Sylvestre Bonnet een ERC Starting Grant om kanker te bestrijden met moleculen die door licht te activeren zijn. Hij maakt hiervoor moleculen met een metaalcomplex, dat pas giftig wordt voor cellen als het door een specifieke kleur licht wordt beschenen. ‘Door alleen de tumor te belichten, blijft de schadelijke werking van het metaalcomplex beperkt tot de tumor. Eigenlijk een combinatie van chemotherapie en bestraling, maar dan zonder de bijwerkingen.’ Het succesvolle project van Bonnet is inmiddels twee postdocs en drie promovendi verder, en nadert het einde.