Het hek gaat omver: de verbeelding van vluchtelingen
Europa wordt overspoeld door een ongekende vluchtelingenstroom, aldus de berichtgeving in veel media. Is de huidige vluchtelingenmigratie inderdaad anders als je naar de geschiedenis kijkt? Dat bespreekt hoogleraar migratiegeschiedenis Marlou Schrover in de Nacht van Kunst & Kennis op 17 september.
Waar gaat uw lezing over?
‘Politici en journalisten doen allerlei uitspraken over het vluchtelingenvraagstuk die lang niet altijd kloppen. Grote groepen vluchtelingen zijn er altijd al, in golfbewegingen, geweest. Ik bespreek de ontvangst daarvan, toen en tegenwoordig. Nu leggen critici vooral de nadruk op de vele moslims onder de vluchtelingen. In de jaren ’90 ontvluchtten ook veel moslims Joegoslavië, maar dat kreeg toen geen nadruk. Nederlanders waren veel meer vertrouwd met Joegoslaven, omdat ze hun land kenden van de vakantie. Het gaat dus vaak om de culturele context.
‘Als je achteraf terugblikt zie je dat veel doemscenario's niet uitkomen. Kort na de Tweede Wereldoorlog kwamen vluchtelingen naar Nederland. Dat leidde tot bezwaren: men vreesde voor een nieuwe economische crisis en er werd gewezen op de woningnood. Er was wel schaarste, maar er kwam geen economische crisis. ’
Wat is nieuw of verrassend aan uw onderzoek?
‘Ik onderzoek systematisch hoe media over vluchtelingen berichten en kijk naar hun keuze voor bepaalde woorden en beelden. Woorden als ‘crisis’ en ‘stroom’ scheppen een dreigend beeld. Het NOS Journaal toonde bij het onderwerp vluchtelingen dikwijls een foto van mannen die een hek omver duwen. Ik ben gaan praten met de redactie van het NOS Journaal. ‘Dat beeld is toch juist?’, zeiden de redacteuren. Ja, maar ze zijn niet representatief voor de hele groep en het zou goed zijn als journalisten vaker bewust diverse soorten vluchtelingen tonen.’
Van welke collega-wetenschapper zou u in de Nacht van Kunst & Kennis een college willen volgen?
De lezing van Nathanja van den Heuvel over voetbal en feminisme lijkt me heel interessant. Lange tijd was voetbal alleen voor mannen. Tegenwoordig is het ook voor vrouwen topsport. Maar doorbreken voetballende meiden ideeën over vrouwelijkheid? Ik ben benieuwd!’
(LvP)