Nieuwe stoffen remmen ontsteking in het brein
Leidse chemisch biologen, onder leiding van dr. Mario van der Stelt, hebben stoffen ontdekt die ontstekingsprocessen in de hersenen kunnen verminderen. Daarmee is een eerste stap gezet in de ontwikkeling van potentiële geneesmiddelen voor de behandeling van hersenziekten zoals de ziekten van Alzheimer en Parkinson. Publicatie in 'Proceedings of the National Academy of Sciences of the USA (PNAS)'.
Lichaamseigen marihuana
waarin de nieuwe remmer is gemoduleerd.
Onze hersenen kunnen vetachtige stoffen produceren, die een vergelijkbare werking hebben als THC, de psychoactieve stof in marihuana. Deze lichaamseigen stoffen worden endocannabinoïden genoemd. Zowel THC als de endocannabinoïden activeren de cannabinoïd CB1 receptor in het brein, waardoor je ‘high’ kunt worden. Als er te veel endocannabinoïden worden geproduceerd, dan kan dat leiden tot overconsumptie, overgewicht en ontstekingen in de hersenen.
Nieuwe synthetische moleculen
Hui Deng, promovenda in de onderzoeksgroep van Mario van der Stelt, ontwikkelde nieuwe synthetische moleculen die in staat zijn om de productie van de endocannabinoïden te verminderen door de activiteit van ‘diacylglycerol lipase’ te remmen in de hersenen. Hierdoor bleek niet alleen de activatie van de cannabinoïd CB1 receptor gereduceerd te zijn (een soort ‘anti-high’ effect), maar ook de productie van arachidonzuur, een belangrijke component in ontstekingsreacties, werd vrijwel geheel stil gelegd. Dit resulteerde in een verminderde aanmaak van pro-inflammatoire cytokines, eiwitten die ontstekingen aanjagen, in de hersenen.
Mogelijke toepassingen
De resultaten vormen de basis voor vervolg onderzoek. Medicinale chemici kunnen de remmers verder ontwikkelen met behulp van modellen van verschillende ziekten, zoals obesitas, metabool syndroom en neurodegeneratie. Dit biedt kansen voor een nieuwe benadering voor de behandeling van neurodegeneratieve ziekten zoals bijvoorbeeld de ziekten van Parkinson en Alzheimer, waarbij ontstekingen een belangrijke rol lijken te spelen.
Multidisciplinair en internationaal onderzoek
Het onderzoek en de publicatie is een multidisciplinaire samenwerking tussen verschillende onderzoekers van Universiteit Leiden en het Amerikaanse Scripps Research Instituut in La Jolla, Californië. Het is een vervolg op het eerder gepubliceerde onderzoek, waarin een nieuwe meetmethode werd ontwikkeld om de zoektocht naar nieuwe geneesmiddelen te versnellen en de ontdekking van een nieuwe sensor die de activiteit meet van ‘diacylglycerol lipases’.