Peter Alexander Kerkhof over Oudnederlands in een Ierse tekst
In een Ierse tekst uit de zevende eeuw werd een van de oudste sporen van het Nederlands gevonden: de woorden ‘blinn auga’, oftewel ‘blindoog’. Peter Alexander Kerkhof, universitair docent, maakte in een artikel in het online tijdschrift Neerlandistiek het nieuws bekend.
Galloromeinen
De woorden ‘blinn auga’ komen voor in O'Mulconry’s Glossary. In deze woordenlijst verklaard een Ierse monnik verschillende woorden uit onder andere de Latijnse, Griekse en Germaanse taal. Maar hoe kunnen we zeker zijn dat het hier om Oudnederlands gaat?
‘De belangrijkste aanwijzing komt van het glossarium zelf waar de uitdrukking gekarakteriseerd wordt als in lingua galleorum,’ schrijft Kerkhof in Neerlandistiek, ‘wat zoveel wil zeggen als in de taal van de Galloromeinen.’ Iets wat volgens hem niet zo vreemd is: Galli was een Klassiek-Latijnse benaming voor de inwoners van het latere Frankrijk. De karakterisering Galloromein zou logisch zijn voor een monnik van die tijd, want het is aannemelijk dat de Franken die in het huidige Noord-Frankrijk woonden, naast een voorouder van het Frans, ook Oudnederlands spraken.
Blinn auga?
‘Ik zou me kunnen voorstellen dat het een bijnaam was van iemand,’ zegt hij in NRC, ‘er was in die tijd veel contact tussen Ierland en Frankrijk. Bisschoppen en monniken reisden op en neer en ook de wereldlijke machthebbers gingen nog wel eens op reis. Misschien was er onder hen iemand die Blindaugo genoemd werd.’
Wanneer mensen denken aan Oudnederlands, denken verreweg de meesten aan ‘Hebban olla uogala nestas’, maar deze zin uit de middeleeuwen is lang niet zo oud als 'blinn auga' uit de zevende eeuw. Mede doordat er weinig geschreven bronnen zijn uit die tijd maakt dit een vondst, zoals die van Kerkhof, erg bijzonder.