Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap financiert het Nederlandse Sectorplan Rechtsgeleerdheid binnen het domein van ‘Social Sciences and Humanities’ in overleg met de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Hiermee worden middelen vrijgemaakt ter stimulering van het rechtswetenschappelijk onderzoek in Nederland tussen 2019 en 2024. Binnen dit Sectorplan heeft de Leidse faculteit voor twee belangrijke speerpunten gekozen, Empirical Legal Studies (ELS) en Conflictoplossende Instituties (COI). De speerpunten krijgen ieder op hun eigen wijze invulling, maar de onderzoekers van beide speerpunten zullen ook nauw samenwerken met het oog op theoretische en methodologische vernieuwing.

Het speerpunt Empirical Legal Studies beoogt de komende jaren uitvoerig de verbinding tussen juristen en sociaalwetenschappers uit te breiden. Het doel is om empirisch-juridisch onderzoek gericht te ontwikkelen. Ons facultaire plan voor dit speerpunt richt zich op versterking van expertise op het gebied van gedrag in een marktcontext. Daarbij ligt de focus op de empirische bestudering van enerzijds het gedrag van marktactoren en anderzijds de rechtsregels die dat gedrag proberen te reguleren. Vier andere rechtenfaculteiten in Nederland hebben zich gecommitteerd aan dit speerpunt, namelijk die van Rijksuniversiteit Groningen, VU Amsterdam, Erasmus Universiteit Rotterdam en Universiteit Utrecht. Wij werken samen met onze zusterfaculteiten op het vlak van onderzoek en onderwijs binnen het landelijk Platform ELS.

Het speerpunt Conflictoplossende Instituties beoogt dat het gezag en de legitimiteit van overheidsinstituties bewaard kunnen blijven in onze fragmentariserende samenleving. Het sectorplan noemt twee tegenstrijdige ontwikkelingen die om fundamentele herbezinning vragen. Ten eerste verlangt het publiek voor grote en nieuwe maatschappelijke problemen snelle en effectieve oplossingen. Ten tweede leeft onder de bevolking de gedachte dat instituties de voeling met hun leefwereld kwijt zijn door toenemende ontoegankelijkheid, fragmentering en polarising. Binnen dit speerpunt concentreren wij ons in Leiden op het probleemvoorkomend en -oplossend vermogen van de rechtspraak, mede in gevallen waarin de rechter een rol krijgt bij vraagstukken die nog volop onderwerp zijn van maatschappelijke en politieke discussie. In totaal hebben drie rechtenfaculteiten in Nederland gekozen voor het speerpunt Conflictoplossende Instituties. Onze zusterfaculteiten maken deel uit van Radboud Universiteit Nijmegen en Universiteit Utrecht.

De aanpak van de Leidse faculteit is ingegeven door de waarde die zij hecht aan multidisciplinair onderzoek voor de rechtswetenschap. Maatschappelijke problemen houden zich immers niet aan disciplinaire grenzen. Om die reden streven wij een vorm van theorie- en beleidsvorming na die de normatieve en empirische benadering combineert. De onderzoekers van beide speerpunten proberen samen vernieuwende facultaire accenten aan te brengen in de huidige onderzoekslijnen. Zo zijn er volop kansen om binnen specifieke onderzoeksprogramma’s empirische componenten te ontwikkelen. Ook dragen wij actief bij aan kansen voor talentontwikkeling bij junior onderzoekers. Om te kunnen bijdragen aan maatschappelijke problemen wordt binnen Nederland samengewerkt met de rechtspraak en andere actoren binnen de rechtspleging. We streven er ten slotte naar ons onderzoek doorwerking te laten hebben buiten Nederland, door onder meer onderzoek met een (rechts)vergelijkend karakter te doen.