Evidence-informed beleidsvorming wordt in toenemende mate gezien als essentieel voor good governance. Overheden zijn zich steeds meer bewust van de meerwaarde die wetenschappelijke evidence kan bieden in het effectiever en efficiënter maken van hun beleidsvormingsprocessen, vooral in functie van complexe maatschappelijke vraagstukken. Wereldwijd wordt dan ook bijzonder veel geïnvesteerd in onder meer evaluatiesystemen en adviesorganen die er voor moeten zorgen dat beleidsmakers in principe continu beschikken over de meest recente kennis en expertise. Beleidsmakers hebben in feite nog nooit zoveel toegang gehad tot wetenschappelijk onderbouwde informatie als nu.

Ondanks deze investeringen, is echter relatief weinig bekend over de invloed die evidence heeft op beleidsvorming. We hebben nauwelijks systematische kennis over de mate waarin expertadvies en de uitkomsten van beleidsevaluaties daadwerkelijk beleid vormgeven en leiden tot beleidshervormingen, en in welke mate dit varieert per land en tussen beleidsterreinen. Het nieuwe onderzoeksprogramma van het Instituut Bestuurskunde, ‘Power of Evidence’ (PoE), onder leiding van Johan Christensen en Valérie Pattyn, zal dieper ingaan op deze vragen.

Voor onze democratieën is het van cruciaal belang om te weten of evidence beleid beïnvloedt. Als beleidsmakers de overvloed aan beschikbare kennis negeren, kan dit immers negatieve gevolgen hebben voor de kwaliteit van beleid en vragen oproepen over de toegevoegde waarde van publieke investeringen in evaluaties en onderzoek. Critici maken zich tegelijkertijd zorgen dat een overmatig gebruik van evidence andere legitieme belangen binnen een democratie kan overschaduwen. Een te grote betrokkenheid van niet-gekozen experten, die soms ook fouten kunnen maken, kan leiden tot ontevredenheid onder de bevolking en backlash van populisten.

Het onderzoeksprogramma gaat daarom onderzoeken wanneer en hoe evidence overheidsbeslissingen beïnvloedt en zal de normatieve gevolgen van de invloed van wetenschappelijk evidence voor een democratie evalueren. Het programma maakt hiertoe gebruik van innovatieve kwalitatieve en kwantitatieve methoden. De onderzoeksbevindingen zouden ook moeten bijdragen aan het verbeteren van evaluatiesystemen en adviesorganen, en ervoor zorgen dat investeringen in het genereren van evidence optimaal besteed worden. Kortom, het programma gaat systematische kennis over en voor evidence-informed policy making voortbrengen.

Het programma bestaat uit twee aan elkaar gekoppelde projecten. Het ‘Policy evaluations evaluated. When do they prompt an overhaul of policies?’-project van Valérie Pattyn dat wordt gefinancierd door een NWO-Venibeurs (2022 – 2026) en het ‘INFLUEX: Influence of experts on public policy’-project waarvan Johan Christensen een van de hoofdonderzoekers is en dat wordt gefinancierd door een onderzoeksbeurs van de Noorse Onderzoeksraad (2023 – 2027).

Het onderzoeksproject ‘Policy evaluations evaluated. When do they prompt an overhaul of policies?’ onder leiding van Valérie Pattyn en gefinancierd door een NWO Veni-beurs (2022 – 2026) hoopt op systematische wijze de invloed van beleidsevaluaties te meten en te verklaren binnen settings met verschillende modaliteiten van evaluatie-institutionalisering. In het licht van toegenomen scepsis over beleidsevaluaties, zal het project proberen te achterhalen onder welke omstandigheden en via welke mechanismes evaluaties kunnen leiden tot fundamentele beleidsveranderingen. Tijdens het project zal er gebruik gemaakt worden van een combinatie van onderzoekmethoden zoals Qualitative Comparative Analysis en process tracing.

Het onderzoeksproject ‘INFLUEX: Influence of experts on public policy’, waarvan Johan Christensen een van de hoofdonderzoekers is en dat wordt gefinancierd door een onderzoeksbeurs van de Noorse Onderzoeksraad (2023 – 2027), onderzoekt de invloed die experts en expertise hebben op hedendaags beleid. Het project hoopt de macht en invloed van expertactoren zoals adviesorganen en experten op nationaal en internationaal niveau te conceptualiseren, te meten en te verklaren. Om de invloed van experts te meten maakt het project gebruik van nieuwe methoden zoals ‘citation’ analyses en ‘plagiaat’ analyses. Het project gaat ook in op normatieve vraagstukken over hoeveel invloed experts zouden mogen uitoefenen binnen een democratie.

Bundi, P., Pattyn, V. (2022) Trust, but Verify? Understanding Citizen Attitudes Towards Evidence-Informed Policy Making. Public Administration (early view).

Blum, S. and Pattyn V. (2022). How are evidence and policy conceptualised, and how do they connect? A qualitative systematic review of public policy literature. Evidence & Policy: A Journal of Research, Debate and Practice (early view).

Christensen, J. (2021). Expert knowledge and policymaking: a multi-disciplinary research agenda, Policy & Politics 49:3, 455-471.

Christensen, J. (2022). Studying expert influence: a methodological agenda, West European Politics, 46(3), 600-613.

Christensen, J. (2023). When bureaucratic expertise comes under attack, Public Administration (early view).

Christensen, J., Holst, C. & Molander, A. (2022). Expertise, Policy-Making and Democracy, Abingdon: Routledge.

Mavrot C., Pattyn V. (2022). “The Politics of Evaluation”, in Ladner A., Sager F. (Eds.). Handbook on the Politics of Public Administration (pp. 243-254), Cheltenham: Edward Elgar. 

Pattyn, V., Bouterse, M. (2020). Explaining use and non-use of policy evaluations in a mature evaluation setting. Humanities and Social Sciences Communications 7, 85.