Onderzoeksproject
Dilemma's van Diversiteit - diversiteitsbeleid en -praktijk
Hoe kunnen we sociale cohesie bevorderen in een samenleving die cultureel en religieus divers is?
- Looptijd
- 2022 - 2027
- Contact
- Marlou Schrover
- Financiering
- Dutch National Research Agenda - NWA NWA.1389.20.002

Samenvatting
Een van de meest complexe en interessante sociale uitdagingen van tegenwoordig is hoe we een samenhangende en inclusieve samenleving kunnen vestigen en behouden. De Nationale Wetenschapsagenda stelt: "Hoe kunnen we sociale cohesie bevorderen in een cultureel en religieus diverse samenleving?" Dit NWA-project pakt deze vraag aan door verder te kijken dan culturele en religieuze diversiteit en ook te kijken naar klasse, gender, etniciteit, seksualiteit, religie, leeftijd, gezondheid en (dis)capaciteit.
DiDi maakt deel uit van een samenwerking tussen het LDE (Leiden, Delft, Erasmus) onderzoekscentrum voor Governance of Migration and Diversity, de Leiden Academy on Vitality and Ageing, het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI) en de Hogeschool Utrecht. Door verschillende vormen van diversiteit en hun intersecties vanuit diverse disciplinaire perspectieven te onderzoeken, streeft dit project naar een vollediger begrip van diversiteitsbeleid, -praktijken en de dilemma's die gepaard gaan met leven in een samenleving die gekenmerkt wordt door meerdere diversiteiten.
Het vergroten van ons begrip van hoe diversiteit in de praktijk kan worden toegepast, zal helpen te verduidelijken hoe beleid sociale cohesie kan bevorderen en inzicht geven in waarom diversiteitsinitiatieven vaak als "mislukt" worden afgedaan.
Partners
- WODC (Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum)
- Ministry of Social Affairs
- Knowledge Center for Sport & Physical Activity
- Migration Policy Department, Ministry of Justice and Security
- Municipality Rotterdam
- SOR (Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam)
- LSA (Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners)
- Aktiegroep het Oude Westen Rotterdam Aktiegroep
- Platform ZorgSaamWonen
- Programmacoördinator Amstelring Dagbesteding
- Municipality Amsterdam
- MOB
- IDEM Radar
- SCP
- Samen Wonen, Samen Leven

Het concrete maatschappelijke probleem dat DiDi aanpakt, is dat diversiteitsbeleid bedoeld is om sociale cohesie te bevorderen, maar in de praktijk vaak niet werkt zoals bedoeld of gepland. Dit is een ernstig probleem, omdat het idee dat beleid 'mislukt' en dat een deel van de mensen wordt uitgesloten, het vertrouwen in en de veerkracht van de democratie ondermijnt.
Vanuit dit probleem stellen we de volgende vragen:
- Welke diversiteitsbeleid is er ontwikkeld en voor welke groepen?
- Welke actoren spelen welke rollen bij de implementatie van beleid?
- Hoe reageren burgers en hoe beïnvloeden ze beleid, en wat verklaart hun keuzes?
- Hoe waarnemen en verklaren beleidspraktijkers (PPs) de keuzes die ze maken met betrekking tot implementatie?
- Hoe anticiperen en accommoderen PPs publieke kritiek op hun keuzes in het doen van diversiteit?
- Hoe verhouden beleid en de implementatie daarvan zich tot sociale cohesie, ongelijkheid en vertrouwen in de democratie?
- Hoe kunnen we een intersectionele benadering van diversiteit bevorderen en welke tools kunnen we gebruiken om de implementatie van diversiteitsbeleid in de toekomst te verbeteren?
- Welk diversiteitsbeleid is nodig in de toekomstige Nederlandse samenleving?
We identificeren drie oorzaken van dit maatschappelijke probleem die verband houden met een gebrek aan kennis:
-
Het beleid rondom inclusie en diversiteit is de afgelopen decennia zeer vaak veranderd, beïnvloed door ideologische en politieke verschuivingen. Dit biedt onvoldoende tijd om resultaten te beoordelen en te analyseren. Over het algemeen is er een gebrek aan kennis over de langetermijnresultaten van beleid en over hoe beleid en aanbevelingen in de praktijk zijn gebracht.
-
Achter deze frequente veranderingen in beleidsrichtingen schuilt de echte moeilijkheid om mensen te bedienen met aandacht voor diversiteit, rekening houdend met hun meerdere, elkaar kruisende identiteiten in plaats van deze te reduceren tot één categorie. Er ontbreekt kennis over wanneer, waarom en door wie keuzes worden gemaakt om de ene categorie boven de andere te prioriteren.
-
In democratische samenlevingen kunnen burgers deelnemen aan en reageren op het beleid dat hen aangaat, hetzij formeel, hetzij informeel. Er is een gebrek aan kennis over hoe burgers beleidskeuzes en de keuzes van implementatie beïnvloeden. Dit is een belangrijk aspect van het probleem dat we aanpakken.
DiDi draagt bij aan de bevordering van een grotere inclusie van alle mensen door diversiteitsbeleid en de uitvoering daarvan te verbeteren in co-productie met beleidspraktijkers (PPs) en burgers. DiDi heeft als doel kansen te creëren voor mensen uit alle segmenten van de samenleving en met verschillende achtergronden, inclusief de burgers die nu grotendeels ongehoord blijven.
Ten eerste richt DiDi zich op een diepgaande analyse van de uitdagingen van diversiteit door middel van nauwe samenwerking tussen onderzoekers, burgers en PPs, wat wederzijds leren, discussie en evaluatie van strategieën bevordert. Ten tweede genereert DiDi, door deze uiteenlopende activiteiten, dialogen tussen belanghebbenden en ontwikkelt het praktische materialen, zoals toolkit en toekomstscenario's voor het doen van diversiteit.
DiDi streeft ernaar bij te dragen aan een verandering in beleid en publieke discoursen over diversiteit door de dominante normatieve discoursen met brede diversiteitscategorieën te transformeren naar een aanpak die is gebaseerd op kennis over hoe diversiteit te realiseren. Met al deze inspanningen zal DiDi in staat zijn om zijn hoge ambities voor maatschappelijke impact te bereiken: het vergroten van sociale cohesie, het creëren van inclusieve gemeenschappen en het versterken van het vertrouwen in de werking van democratieën.
In dit subproject bestuderen postdoc Liesbeth Rosen Jacobson en promovenda Suzan Abozyid de benaderingen die sinds 1945 zijn genomen om diversiteit aan te pakken en sociale cohesie te bevorderen, evenals de dilemma's waarmee beleidspraktijkers (PPs) te maken hebben en de vormen van verzet van burgers.
De onderzoekers gebruiken beleidstraceringstechnieken om vragen te beantwoorden zoals: wie heeft welk idee als eerste geformuleerd? Hoe werd het aangepast en overgenomen door anderen? Welke elementen en argumenten veranderden onderweg? Met de benadering van probleemanalyse identificeren de onderzoekers: wat of wie werd als probleem gezien, door wie, wat wordt als de oorzaak van het probleem gezien en wat als de oplossing, en wiens probleem is het? Verder onderzoeken de onderzoekers hoe de antwoorden op deze vragen in de loop van de tijd zijn veranderd.
De onderzoekers identificeren organisaties die betrokken zijn geweest bij diversiteitskwesties, hun protesten en steun voor diversiteitsbeleid (vermenigvuldigeffect), en hun relaties met autoriteiten en het publiek. Dit zal laten zien hoe diversiteit in de loop der tijd is waargenomen en gerealiseerd. In het onderzoek zullen (voormalige) leden van deze organisaties betrokken worden bij oefeningen die reflectie op de geschiedenis van diversiteit in hun stad bevorderen en hoe verschillende vormen van diversiteit in het beleidsspectrum zijn aangepakt. Op deze manier zullen historische verschuivingen worden geïdentificeerd en zullen vergelijkingen tussen steden worden gemaakt. Dergelijke reflecties zullen door de postdoc en promovenda worden gebruikt om verschillende perspectieven op te nemen en de betrokkenheid van partners en andere relevante organisaties aan te moedigen bij het nadenken over huidige uitdagingen en mogelijke gezamenlijk gecreëerde oplossingen.
Onder leiding van Marlou Schrover bekijken postdoc Liesbeth Rosen Jacobson en promovenda Suzan Abozyid alle geselecteerde Nederlandse gemeenten, evenals Antwerpen en Hamburg. Het onderzoek naar Antwerpen en Hamburg zal minder gedetailleerd zijn en zal steunen op gepubliceerde onderzoeken.
In dit subproject onderzoeken postdoc Lieke van der Veer en promovenda Kay Mars hoe beleidspraktijkers (PPs) die verantwoordelijk zijn voor sport- en recreatieruimten diversiteit hebben begrepen en aangepakt met regelgevingen en initiatieven om inclusie en sociale cohesie te bevorderen. Ze kijken ook naar hoe burgers deze regelgevingen en initiatieven hebben waargenomen.
Het onderzoek richt zich op de periode 2000-2020 en omvat onderzoek in ontmoetingsruimten zoals zwembaden, sporthallen, sportverenigingen, openbare bibliotheken, volkstuintjes en openbare parken. Door zich te richten op meer actuele ontwikkelingen, die nauw verband houden met de huidige dilemma's rondom diversiteit, zal het onderzoek onthullen hoe PPs diversiteit interpreteren, welke rol ze spelen in het beheren van diversiteit om sociale harmonie te waarborgen en hoe ze diversiteit vormgeven via de programma's en initiatieven die ze ontwerpen en implementeren. Het onderzoek zal ook onderzoeken hoe burgers diversiteit waarnemen, of het een zorg is of niet, hoe het door PPs is aangepakt, en hun percepties van diversiteitsbeleid en de effecten daarvan.
Onder leiding van Peter Scholten en Marlou Schrover bekijken postdoc Lieke van der Veer en promovenda Kay Mars geselecteerde Nederlandse gemeenten, evenals Antwerpen en Hamburg. Het onderzoek in Antwerpen en Hamburg is gebaseerd op secundaire literatuur en op uitwisselingen met experts over die steden, terwijl de onderzoekers voor Nederland primaire research uitvoeren en partners betrekken.
Promovenda Lara Fizaine analyseert hoe beleidspraktijkers (PPs) die verantwoordelijk zijn voor de zorg- en welzijnsvoorzieningen diversiteit hebben begrepen en geregeld met initiatieven om de gezondheid en kwaliteit van leven van diverse bevolkingsgroepen te waarborgen. Het onderzoek verkent ook hoe ontvangers van zorg en welzijn en burgers deze regelgevingen en initiatieven hebben waargenomen.
Dit onderzoek richt zich op de periode 2000-2020 en omvat onderzoek in ruimtes zoals gezondheidscentra, consultatiebureaus voor jonge kinderen en woonzorgcentra voor ouderen. In een sector die fundamentele diensten verleent aan mensen die verschillen op basis van leeftijd, geslacht, klasse, religie, seksualiteit, etniciteit en mogelijkheden, staan PPs in de zorg- en welzijnssector voor diversiteitsdilemma's die van vitaal belang kunnen zijn. Het onderzoek onderzoekt hoe deze PPs de behoeften van diverse sociale groepen interpreteren, de interactie met deze groepen en hoe ze de brede variëteit aan behoeften beheren om passende dienstverlening te waarborgen.
De onderzoekers zullen onderzoeken hoe deze PPs, samen met de betrokkenen, diversiteit vormgeven door de regelgevingen die ze volgen en de programma's en initiatieven die ze ontwerpen en implementeren. Het onderzoek zal bestuderen hoe patiënten, cliënten, bewoners en andere burgers diversiteit waarnemen, of ze het als een zorg beschouwen, hoe het door PPs is aangepakt en de impact van dergelijke interventies.
Onder leiding van Tineke Fokkema, Nina Conkova en Marlou Schrover, en in nauwe samenwerking met Jolanda Lindenberg, zal onderzoek worden uitgevoerd in alle geselecteerde Nederlandse gemeenten, evenals in Antwerpen en Hamburg. Voor Antwerpen en Hamburg zal het onderzoek gebaseerd zijn op secundaire literatuur en uitwisselingen met experts over die steden. In alle Nederlandse gemeenten zullen de onderzoekers primaire onderzoeken uitvoeren met de partners.
Promovenda Cas Vercruysse onderzoekt hoe beleidspraktijkers die verantwoordelijk zijn voor huisvesting en betrokken zijn bij gemeenschapsinitiatieven, de dilemma's aanpakken die diversiteit in de huisvesting en lokale gemeenschappen oproept. Hij bestudeert ook hoe woningontvangers en gemeenschapsorganisatoren deze interventies waarnemen.
Dit onderzoek richt zich op de periode 2000-2020 en omvat onderzoek in organisaties die zich bezighouden met huisvesting en het recht op huisvesting. Daarnaast kijkt het naar de perspectieven op diversiteitsbeleid en de praktijk van diversiteit die worden aangehouden door gemeenschapsinitiatieven die de behoeften van specifieke groepen burgers onder de aandacht brengen. Een belangrijk aspect van dit onderzoek is het identificeren van momenten van verandering – met betrekking tot huisvesting en andere sociale kwesties die door gemeenschapsorganisaties worden opgepakt, waaronder protesten tegen woningtekorten en de huisvesting van vluchtelingen. Dit zal het onderzoeksteam in staat stellen de interface tussen het diversiteitsbeleid op papier, de implementatiekeuzes van PPs en de reactie van het publiek te analyseren.
Onder leiding van Reinout Kleinhans en Marlou Schrover, in samenwerking met Patricia Wijntuin, voert de promovenda onderzoek uit in de geselecteerde Nederlandse gemeenten, evenals in Antwerpen en Hamburg. Voor Antwerpen en Hamburg zal het onderzoek gebaseerd zijn op secundaire literatuur en uitwisselingen met experts over die steden.
Dit onderzoek heeft als doel om toekomstscenario's te ontwikkelen die mogelijke veranderingen in diversiteit in steden in de komende 15-20 jaar presenteren en die diversiteitsbeleid en -praktijken verkennen die geschikt zijn voor dergelijke toekomsten.
Dit onderzoek is gebaseerd op de Global Migration Futures (GMF) Scenario Methodology, een systematisch proces om mogelijke sociale veranderingen in de toekomst te verkennen. Dit gebeurt door middel van diepgaande discussies die worden gevoerd tijdens scenario-workshops met een breed scala aan sociale actoren. Een verscheidenheid aan belanghebbenden - van burgers en zorgverleners tot beleidsmakers en het bedrijfsleven - zal deelnemen aan discussies die helpen bij het identificeren van factoren die onzeker, onderschat, maar potentieel zeer significant zijn voor het veranderen van diversiteit in onze steden in de komende 15 tot 20 jaar.
De workshopdiscussies omvatten reflecties op veranderingen die in het verleden hebben plaatsgevonden om de gesprekken te funderen over welke veranderingen mogelijk, maar onverwacht, in de nabije toekomst kunnen plaatsvinden. Een van de belangrijkste doelen van de GMF Scenario Methodology is voorbereid te zijn op grote sociale veranderingen, inclusief het hebben van een set flexibele beleidsmaatregelen die beleidsmakers en PPs kunnen sturen.