Rapport
Technologie voor regulatie van leren: vormgeving, mechanismen en uitkomsten
Met deze overzichtsstudie zijn verschillende toepassingsvormen van ict ten behoeve van het reguleren van het leren van leerlingen in kaart gebracht en hun invloed op leerprestaties, motivatie en zelfregulerend leren bij leerlingen vergeleken.
- Auteur
- Nadira Saab
- Datum
- 12 april 2019
- Links
- Technologie voor regulatie van leren: vormgeving, mechanismen en uitkomsten
Eerder onderzoek heeft laten zien dat ict ingezet kan worden voor ondersteuning bij zelfregulatie van het leerproces van leerlingen en ondersteuning van regulatie door leraren. Er ontbreekt echter een overzicht van werkzame ingrediënten voor het effectief en efficiënt inzetten van ict-toepassingen die de regulatie van het leerproces van leerlingen ondersteunen.
In deze overzichtsstudie is de regulatie van het leren van de leerlingen onderzocht vanuit een leraar-leerling-ict perspectief, waarbij
- de leraar de regulatie aanstuurt en ict de leraar hierin ondersteunt of
- de leerling het eigen leerproces reguleert en ict de leerling ondersteunt bij zelfregulatie, dan wel
- de regulatie in gezamenlijkheid gebeurt en ict ondersteunend is voor beide actoren (leraar en leerling), dan wel
- het leerproces van de leerling gereguleerd wordt door ict.
De vraag hierbij is wat het effect is van de door ict ondersteunde regulatieprocessen op leerprestaties, motivatie en zelfregulerend leren van leerlingen. Een literatuurstudie naar wetenschappelijke peer-reviewed artikelen (periode 2007-2017) in combinatie met recente vakpublicaties en beleidsdocumenten heeft geleid tot een literatuursynthese naar effectief inzetten van ict voor leraren ter bevordering van regulatie van leren.
De gevonden literatuur wordt in deze overzichtsstudie gepresenteerd als taxonomie. De taxonomie biedt een overzicht van effecten en werkzame ingrediënten per icttoepassing op de driehoek leraar-leerling-ict gereguleerd onderwijs. De in de literatuur gevonden ict-toepassingen zijn geordend in clusters van soortgelijke toepassingen. Per cluster van type ict-toepassingen zijn de werkzame ingrediënten en effecten op leerprestaties, motivatie en zelfregulatievaardigheden gepresenteerd. We onderscheiden 12 clusters waarbinnen ict-toepassingen op basis van overeenkomstige kenmerken zijn geordend. De volgende elementen blijken in meerdere clusters terug te komen en zo de kern te vormen van wat werkt: directe en positieve feedback, prompts en scaffolds, expliciete aandacht voor zelfregulerende vaardigheden, overzichtelijk representeren van informatie, betekenisvolle context en betekenisvol doel. Randvoorwaarden voor effectieve implementatie zijn: professionalisering van leraren, duidelijke uitleg aan leerlingen, regelmatig gebruik van ict-toepassing geïntegreerd in de dagelijkse onderwijspraktijk en betrokkenheid van leraren en leerlingen.